From Wikipedia, the free encyclopedia
Simi kamachiypitaq suti icha sutirimana (kastilla simipi: sustantivo, latin simimanta: substantivum) nisqaqa imatapas, ima kaqtapas sut'ichaq rima layam.
(Singular - Plural)
Sutikuna: HUKLLA YUPA - (Substantivos: SINGULAR) | |
Qhari | Hombre |
Wasi | Casa |
Allqu | Perro |
Sutikuna: ACHKA YUPA - (Substantivos: PLURAL) | |
Qharikuna | Hombres |
Wasikuna | Casas |
Allqukuna | Perros |
Rikch'ayrimanaqa huk rimaykunapi - ahinataq qhichwa simipi, aymara simipi, nawa simipi, inlish simipi, aliman simipi, grigu simipi, rusu simipi - sutirimanap ñawpanpim; hukkunapitaq - ahinataq latin simipi, kastilla simipi huk romanu simikunapipas, pulaku simipi - sutirimanap qhipanpim.
Qhichwa simipi Rikch'ayrimana + Sutirimana | Kastilla simipi Sutirimana + Rikch'ayrimana |
Musuq llaqta | Ciudad nueva |
Hatun wasi | Casa grande |
Yana allqu | Perro negro |
Qhichwa simipi Rikch'ayrimana + Sutirimana + "-kuna" | Kastilla simipi Sutirimana + "(e)s" + Rikch'ayrimana + "(e)s" |
Musuq llaqtakuna | Ciudades nuevas |
Hatun wasikuna | Casas grandes |
Yana allqukuna | Perros negros |
Chay kapuy k'askaqkunaqa kastilla simipi manam kanchu, chay rimaypi kapuy rimakunam kan.
Kapuy k'askaq | |
wakay | Mi vaca |
wakayki | Tu vaca |
wakan | Su vaca |
wakayku | Nuestra vaca (excluyendo al receptor) |
wakanchik | Nuestra vaca (incluyendo al receptor) |
wakaykichik | Vuestra vaca |
wakanku | Sus vacas |
Kapuy k'askaqkunaqa huk k'askaqkunap ñawpanpi yapakun.
Kapuy k'askaq + | |||
Árbol | Sach'a | k'askaq | |
Tu árbol | Sach'ayki | yki (+ 1 k'askaq | |
Tus árboles | Sach'aykikuna | yki kuna (+ 2 k'askaq) | |
De tus árboles | Sach'aykikunamanta | yki kuna manta (+ 3 sufijos ) | |
Cuéntame de tus árboles. | Sach'aykikunamanta willaway | ||
Chay hina k'askaqkunaqa kastilla simipi manam kanchu, chay rimaypi hina rimakunam kan.
Hina k'askaq | ||
Punku | NOMINATIVO | Puerta |
Punkuta | ACUSATIVO | A la puerta |
Punkuman | ILATIVO | Hacia la puerta |
Punkumanta | ABLATIVO | Desde la puerta |
Punkupi | LOCATIVO | En la puerta |
Punkuwan | INSTRUMENTAL | Con la puerta |
Punkupaq | BENEFACTIVO | Para la puerta |
Punkuqpa | GENITIVO | De la puerta |
Punkukama | LIMITATIVO | Hasta la puerta |
Punkurayku | CAUSAL | A causa de la puerta |
Punkuhina | COMPARATIVO | Como la puerta |
(Clasificación del sustantivo)
Sutiq phasmikuynin - (Clasificación del sustantivo) | |||
Mana chanin suti | (sustantivo común) | Uywakuna: K'usillu, Taruka, Wachwa; Yurakuna: Sach'akuna, T'ikakuna, | Animales: Mono, Venado, Pato; Plantas: Árboles, Flores |
Achka achkamanta sutichasqa | (sustantivo colectivo) | Ayllu, Llaqta, Khipu | Familia,Pueblo, Nudo |
Mana yuyay atina suti | (sustantivo no contable) | Ch'uspikuna, Sisikuna, Chukchakuna, Challwakuna, Qulqikuna, Unukuna, Ch'askakuna | Mosca,Hormiga, Cabellos, Pez, Plata, Dinero, Uno, Estrellas |
Chanin sutichaq | (sustantivo propio) | Qusqu, Ollantay,Lima | Cusco, Ollantay, Lima |
Rikuy hap'iy atina sutikuna | (sustantivo concreto) | Wasi, Killa | Casa, Luna |
Mana rikuy, mana hap'iy atina sutikuna | (sustantivo abstracto) | Iñi, Taytacha | |
Phatman phatman sutikuna | (sustantivo partitivo) | Kuskan, Ch'iqta | |
... | ... | ... | ... |
Kay ukhupiqa tarikunku.
Kaykuna kanku:
Kaykunaqa kanku haqay sutikuna imaynapipas rimakullan, qhawarichiy …
Kaykunaqa sapanqa suti puririn ashkha ashkhaman.
qhawarichiykuna…
(Sustantivos que derivan de otras palabras)
- Sutimanta hamuq (Sustantivo Nominal)
- Simichaqmanta ranpaqninmanta hamuq (Sustantivo Derivado de un Adjetivo)
- Sutiq simichaqmanta hamuq (Sustantivo derivado de un verbo)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.