سانحہ 11 ستمبر 2001ء

سانحہ

11 ستمبر 2001ء صبح قریباً اٹھ بجے ایہ حادثات پے در پے رونما ہوئے ۔ پہلے اک مسافر بردار بوئنگ طیارہ 757 نیو یارک دے 110 منزلہ ٹاور تو‏ں ٹکرایا اس دے اٹھارہ منٹ بعد ہی دوسرا بوئنگ 757 وی دوسرے ٹاور تو‏ں ٹکرا گیا ۔ دو مسافر ہوائی جہاز نیویارک وچ ورلڈ ٹریڈ سینٹر د‏‏ی بلند و بالا عمارتاں تو‏ں ٹکرا گئے جنہاں تو‏ں ایہ عمارتاں منہدم ہو گئياں۔ اس کےٹھیک اک گھنٹے بعد اک ہور اغوا شدہ مسافر جہاز بوئنگ 757 وی امریکی محکہ دفاع دے ہیڈ کوارٹر پینٹا گان اُتے گرایا گیا جس تو‏ں پینٹا گان جزوی طور اُتے تباہ ہو گیا ۔ ۔ آدھے گھنٹے بعد اک ہور جہاز دے متعلق خبر آئی کہ جسنو‏ں اغوا ک‏ر ک‏ے وائٹ ہاؤس د‏‏ی طرف لے جایا جا رہیا سی ایہ وی بوئنگ 757 سی جسنو‏ں پنسلوانیا دے مقام اُتے لڑاکا طیاراں دے ذریعے مار گرایا گیا ۔

واقعات

پہلے صبح 8 بج کر 46 منٹ اُتے سب تو‏ں پہلے 5 دہشت گرداں نے امریکن ہوابازی دا مسافر طیارہ فلائٹ -11 ورلڈ ٹریڈ سینٹر دے شمالی ٹاور -1 تو‏ں ٹکرا دتا ۔ تے اس دے کچھ دیر بعد 9 بج کر 30 منٹ اُتے اک دوسرا طیارہ یونائٹڈ ایئر لائن فلائٹ 175 نو‏‏ں وی جنوبی ٹاور -2 تو‏ں ٹکرا دتا ۔ تے اسی وقت 9 بج کر 37 منٹ اُتے پینٹاگان د‏‏ی عمارت تو‏ں وی پنج ہائی جیکراں دے ہتھو‏ں اغواہ شدہ طیارہ امریکی ایئرلائنز پرواز 77 گرایا گیا ۔ ہور تھوڑی دیر بعد تیسرا طیارہ جو یونائٹڈ ایئر لائن فلائٹ 93 سی اسنو‏ں 4 ہائی جیکراں نے وائٹ ہاؤس د‏‏ی طرف لے جانے د‏‏ی کوشش کيتی ۔ مگر شانکس ولی ، پنسلوانیا دے قریب لڑاکا طیاراں دے ذریعے اسنو‏ں مار گرایا گیا ۔ ایہ وقت سی 10 بج کر 30 منٹ ۔ انہاں تمام حملےآں وچ جہازاں وچ موجود تمام مسافر مارے گئے ۔ ختم ہونے تو‏ں پہلے کئی مسافراں نے اپنے اپنے موبائل سیل دے ذریعے اپنے مختلف جگہاں اُتے فون ک‏ر ک‏ے اطلاعات داں ۔ انہاں تمام اطلاعات نو‏‏ں بعد وچ منظم کیتا گیا تا کہ اس حادثے وچ ہونے والے اندرونی واقعات نو‏‏ں تفصیل تو‏ں جوڑا جا سک‏‏ے ۔

11 ستمبر 2001 دے حملے
تھاں	نیو یارک
تریخ	منگل، 11 ستمبر 2001
موتاں	3017
پھٹڑ	6291
حملے دا ویلا	8:46 سویرے 10:28

11 ستمبر 2001 دے حملے امریکہ تے وڈے ناپ تے سوچے سمجے القاعدہ دے خودکش حملے سن۔ اوس سویرے القائدہ دے 19 جانبازاں نے 4 مسافر حعازاں نوں اغوا کیتا تے دو نوں نیو یارک دے ورلڈ ٹریڈ سنٹر دے جوڑے ٹاوراں نال ٹکرا دتا۔ دوویں ٹاور دو کینٹیاں دے اندر ڈگ پۓ تے اوناں دے ڈگن نال نال والے بنے اچے کوٹھے وی ڈگ گۓ یا اوہ ٹٹ گۓ۔ تیجا جعاز پینٹاگون نال آرلنگٹن ورجینیا وچ ٹکرایا۔ چوتھا پنسلوانیا ج ڈگ گیا۔

امریکہ نے ایدے بدلے چ القاعدہ دے گڑھ افغانستان تے ہلہ بول دتا۔ امریکہ چ آن جان لئی ڈاڈے قنون بناۓ گۓ۔ امریکہ دی سٹاک ایکسچینج ڈک پئی تے جدوں اوہ کھلی تے اودے چ مندی نظر آئی۔ 11 ستمبر دے ایس کم نے تریخ دی ٹور نوں موڑ دتا۔

بعد از سانحہ

طیاراں دے ٹکرائے جانے دے بعد جو دو ٹاور نشانہ بنے اوہ چند ہی منٹاں بعد زمین بوس ہوگئے تے نال ہی اپنے اک تیسرے ٹاور نو‏‏ں وی تباہ کر چلے ۔ حادثے دے وقت اس بلڈنگ وچ دس ہزار افراد سن ۔

ان واقعات دے بعد پورے امریکا ميں ریڈ الرٹ کر دتا گیا ۔ امریک‏‏ا نے اپنے میکسکو تے کینیڈا تو‏ں ملنے والے سرحد نو‏‏ں بند کر دتا ۔

امریکی فضاواں وچ جنگی طیاراں نے پروازاں شروع کرداں ۔ امریکی بحری بیڑے حرکت وچ آ گئے ۔ تمام ایئر پورٹس بند کر دتے گئے تے کسی عام طیارے نو‏‏ں پرواز د‏‏ی اجازت نہيں دتی گئی ۔ تمام سرکاری عمارتاں نو‏‏ں خالی کرا لیا گیا وار سرکاری تنصیابت اُتے فوج متعین کر دتی گئی۔ جنرل سروسز ایڈمنسٹریشن نے ہدایت جاری کر دتی کہ ورجینیا ، میری لینڈ ، پنسلوانیا تے مغربی ورجینیا وچ تمام عدالتاں تے دفاتر تا حکم ثانی بند رہيں گے ۔ اسی طرح کانگریس د‏‏ی عمارت خالی کرالی گئی ۔ اوہ تمام 19 عمارتاں جو پولیس دے کنٹرول وچ سن بند کر دتی گئی ۔ اسی طرح تمام ضلعی حکومتاں دے دفاتر بند کرا دتے گئے۔ ورجینیا ریلوے ایکسپریس نو‏‏ں معطل کر دتا گیا ۔ تے یونین اسٹیشن تو‏ں تمام ٹریناں د‏‏ی آمد و رفت بند ہوگئی ۔ بساں دے نال پینٹا گون میٹرو ریل اسٹیشن وی بند کر دتا گیا ۔ ریاست میری لینڈ دے تمام اسکولاں وچ چھیويں کر دتی گئی تے جارج ٹاؤن یونی ورسٹی وچ کلاسز معطل کر دتی گئياں ۔ دنیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی تجارتی شاہراہ وال اسٹریٹ اُتے سناٹا چھا گیا ۔

نقصانات

اس حملے وچ 2977 انسانی جاناں دا نقصان ہويا ۔ (ہر سال امریکا ميں لگ بھگ 50,000 لوگ افیم نما نشہ آور ادویات دے استعمال تو‏ں مر جاندے نيں۔)^[2]

اس دے نال ہی امریک‏‏ا تے اس دے حامیاں نو‏‏ں مالی بحران دا شکار ہونا پيا ۔ عالمی مارکیٹ کریش ہونا شروع ہو گئی جو چوبیس گھنٹےآں بعد کسی حد تک سنبھلنے لگی سی ۔

حملےآں د‏‏ی اطلاع عام ہُندے ہی عالمی منڈی وچ تیل تے سونے د‏‏ی قیمتاں وچ فوری اضافہ ہو گیا تے یورپی کرنسی یورو دے مقابلے وچ ڈالر کر نقصان پہنچیا ۔ لندن د‏‏ی مارکیٹ وچ اگلے ماہ یعنی اکتوبر دے لئی تیل د‏‏ی قیمتيں 27۔26 ڈالر تو‏ں ودھ کر 30 اعشاریہ دس ڈالر تک جا پہنچیاں جدو‏ں کہ نیو یارک وچ تیل د‏‏ی مارکیٹ حملےآں د‏‏ی اطلاع دے نال ہی بند ہوگئی ۔

اسی طرح سونے د‏‏ی قیمت وچ لگ بھگ 19 ڈالر فی اونس دا اضافہ ہو گیا۔

دنیا بھر د‏‏ی مالیا‏تی منڈیاں افراتفری دا شکار ہوگئياں ۔ دنیا دا سب تو‏ں وڈا اسٹاک ایکسچینج نیویارک بند کر دتا گیا ۔ برطانیہ وچ لندن اسٹاک ایکسچینج نو‏‏ں خالی کرا لیا گیا ۔ جرمنی ، پیرس ، ٹوکیو ، بون تے ماسکو وغیرہ د‏‏ی مارکیٹاں وچ بھاری خسارہ ہويا ۔

تباہی دے نتیجے وچ انشورنس کمپنیاں نے نقصان دا تخمینہ 15 ارب ڈالر تک لگایا ۔^[3]

امدادی کم

ورلڈ ٹریڈ سینٹر دے جڑواں عمارت وچ سینکڑاں تجارتی دفاتر ، سرکاری ، نیم سرکاری ایجنساں دے مراکز تے عالمی تنظیماں دے دفاتر سن ۔ ہر اک ٹاور وچ 21 ہزار شیشے د‏‏ی کھڑکیاں ۔ ہر ٹاور وچ 95 لفٹس سن۔ تیس سال پہلے تعمیر ہونے والی ایہ عمارت اسٹیل تے کنکریٹ دا اک بے پناہ اسٹرکچر سی ۔ جس دا ملبہ صاف کرنے تے بچ جانے والےآں نو‏‏ں باہر نکالنے وچ کئی دن تے بے پناہ کوشش صرف ہوئی ۔