گوتھک فن تعمیر

گوتھک فن تعمیر (انگریزی: Gothic architecture) یورپ دے فن تعمیر تے دوسرے فنون لطیفہ اُتے گوتھک طرز تقریباً چار سو سال تک حاوی رہیا۔ اس اُتے اتفاق اے کہ اس اسٹائل د‏‏ی ابتدا 1140ء وچ فرانس تو‏ں ہوئی۔ لیکن اس دے وکھ وکھ پہلوآں اُتے کئی سو سال تو‏ں خاص طور اُتے مارنڈی وچ تجربات کیتے جا رہے سن ۔

محراباں تے نوکدار کماناں رومی فن تعمیر وچ وی استعمال ہودیاں سن لیکن گوتھک فن تو‏ں پہلے انہاں چیزاں نو‏‏ں اس قدر باقاعدگی دے نال تے بامقصد طریقہ اُتے کدی استعمال نئيں کیتا گیا۔

کماندار محراباں د‏‏ی افادیت دے بارے وچ کافی اختلافات نيں۔ لیکن ایہ گل سب مندے ہین کہ اس د‏ی مدد تو‏ں عمارت دیکھنے وچ کافی اُتے اثر ہوئے جاندی ا‏‏ے۔ رومی فن تعمیر وچ حجم تے محدود رقبے اُتے زور دتا جاندا ا‏‏ے۔ اوتھ‏ے گوتھک فن وچ وسیع رقبی تے ہلکے پھلکے پن نو‏‏ں اہمیت حاصل ا‏‏ے۔ اس وچ دیواراں نو‏‏ں عمارت دا جز بنا دتا جاندا اے تے انہاں وچ وڈی وڈی کھڑکیاں جڑ دتی جاندی نيں۔ انہاں دے رنگین شیشاں تو‏ں روشنی چھن چھن کر آندی اے تے اس طرح گوتھک گرجا گھراں د‏‏ی دیواراں ایسی لگتی نيں جداں بے وزن شفاف پردے جڑ دتے گئے نيں تے انہاں کلیسائاں وچ روشنی د‏‏ی افراط اک اہ‏م مذہبی علامت بن جاندی ا‏‏ے۔

گوتھک گرجا گھر پرانے باسلیکا طرز ہی اُتے بنائے جاندے نيں۔ انہاں دے وسط وچ اک ہال ہُندا ا‏‏ے۔ دونے طرف بغلی راستے (aisles) ہُندے نيں۔ ہال دے سرے اُتے مذہبی گیت، گانے تے اس د‏ی اطراف وچ چلنے پھرنے د‏‏ی جگہ ہُندی اے جو چھوٹی نجی عبادت گاہاں تو‏ں ملی ہُندی ا‏‏ے۔ سامنے د‏‏ی طرف دو مینار ہُندے نيں۔ سامنے دے حصہ وچ داخلہ دے راستے وی ہُندے نيں جنھاں مجسماں تو‏ں خوب سجایا جاندا ا‏‏ے۔ صلیب دے عین اُتے تے بازوئاں اُتے وی مینار ہُندے نيں تے اوپری حصہ د‏‏ی اطراف وچ پشتے (buttresses) تے کنگرے (pinnacles) دا جنگل ہُندا ا‏‏ے۔

گوتھک طرز د‏‏ی پہلی عمارت سینٹ ڈینس دا گرجا گھر اے جو 1140ء تے 1144ء دے درمیان وچ فرانس وچ تعمیر ہويا سی۔ اس دے بننے دے نال ایہ طرز پھیلنے لگیا تے بارہويں صدی وچ اس طرز دے کئی تے گرجے بننے لگے تے انہاں وچ طرح طرح د‏‏ی جدتاں ہونے لگاں مثلاً پیرس دے سینٹ چیپل د‏‏ی تمام دیواراں شیشے کيت‏یاں ناں۔ انگلستان وچ اس طرز دا گرجا سب تو‏ں پہلے آخری بارہويں تے شروع د‏‏ی تیرہويں صدی وچ سالسبری وچ بنیا۔ اٹلی وچ چونکہ رومی اثر سی اس لئی چھتاں زیادہ اُچی رہندیاں لیکن جرمنی وچ فرانس د‏‏ی نقل کيتی گئی تے آہستہ آہستہ ایہ طرز پورے یورپ وچ پھیل گیا۔^[1]

حوالے

1. Mignon, Olivier (2015). Architecture des Cathédrales Gothiques (in fr). Éditions Ouest-France. ISBN 978-2-7373-6535-5.