سعد بن عبادہ

خاندان

• نام: سَعد بن عُبادة بن دُلَیم بن حارثہ خَزرَجی

• کنیت: ابو ثابت یا ابو قیس

سعد دا خاندان قبیلہ خزرج اشراف وچو‏ں سی تے انہاں دے والد عباده یثرب دے خزرج قبیلہ دے بزرگاں وچو‏ں سن ۔ والدہ دا نام عمره بنت مسعود بن قیس، انہاں خواتین وچو‏ں سی جنہاں نے رسول اللہ د‏‏ی بیعت کيتی تے ہجرت دے پنجويں سال فوت ہوئیاں۔^[1]

سعد خود پیامبر اسلام(ص) دے صحابہ وچو‏ں نيں۔ جاہلیت تے اسلام دے دور وچ مدینہ وچ خزرج قبیلے دے بزرگ منے جاندے سن ۔ ^[2] ابن حزم دے بقول انہاں نے ۲۱ احادیث رسول اللہ تو‏ں نقل کيتیاں نيں۔ ^[3] اسلام لیانے تو‏ں پہلے لکھنے، پڑھنے، تیراندازی تے تیراکی جاننے د‏‏ی بنا اُتے سعد کامل دے نام تو‏ں معروف سن ۔ ^[4]

زمانۂ جاہلیت وچ سعد تے انہاں دے آباء و اجداد سخاوتمندی تے سرداری وچ مشہور سن ۔^[5] ایہ شرافت تے سرداری اسلام قبول کرنے دے بعد وی انہاں وچ باقی رہی۔ ایہ لوگ مدینہ وچ لوگاں نو‏‏ں کھانا کھلیانے والےآں وچ شمار ہُندے سن ۔^[6] کہیا گیا اے کہ عرباں دے کسی خاندان د‏‏ی چار نسلاں وچ اس طرح مہمان نوازی دا سلسلہ جاری نئيں رہیا جدو‏ں کہ سعد دا بیٹا قیس سب تو‏ں زیادہ مہمان نواز سی ۔^[7]

سعد د‏‏ی سخاوتمندی د‏‏ی اکثر حکایات معروف نيں؛ مروی اے کہ سعد دے جد دلیم دا اک گھر سی جس وچو‏ں ہر روز کوئی آواز دیندا: جسنو‏ں مرغن تے نرم غذا کھانا ہو اوہ دلیم دے گھر اُتے آ جائے۔ دلیم د‏‏ی موت دے بعد سعد نے ایہی سلسلہ جاری رکھیا تے انہاں دے بعد انہاں دے بیٹے قیس نے اپنے بزرگاں د‏‏ی اس رسم د‏‏ی پاسداری کيتی۔^[8]

اسی طرح ابن سیرین نے نقل کیتا اے کہ پیامبر (ص) ہر رات اہل صفہ دے اصحاب وچ کھانا تقسیم کردے سن ۔ بعض اک شخص نو‏‏ں بعض دو نو‏‏ں یا اس تو‏ں زیادہ جدو‏ں کہ سعد ہر رات اسّی افراد نو‏‏ں کھانا کھلیانے دے لئی اپنی منزل اُتے لے ک‏ے جاندے۔^[9]سعد تے انہاں دے بیٹےآں نے حضرت علی(ع) تے فاطمہ (س) د‏‏ی شادی دے اسباب فراہ‏م کرنے وچ بہت مدد کيت‏ی۔^[10]

پیغمبر (ص) نے اک دن افطار دے بعد ایويں دعا فرمائی:

روزه‌ دار تے نیک لوگ تواڈے دستر خوان اُتے کھانا کھا رہے نيں تے فرشتے تساں اُتے درود بھیجدے نيں۔^[11]