سربیا انقلاب

سربیا انقلاب
میشار د‏‏ی لڑائی (1806) ، پینٹنگ از آفاناسی شیلوموف
تاریخ 15 فروری 1804–26 جولائ‏ی 1817 (1833) مقام بلقان (مرکزی سربیا تے جزوی بوسنیا) نتیجہ سربیائی فتح خودمختار سربیا راجواڑا دا قیام
محارب
انقلابی سربیا (1804–13) سربیا راجواڑا (دوسری سربیا بغاوت) حمایت:  روسی سلطنت (1807–12)	سلطنت عثمانیہ ( 1805 سے) داہیا (1804)
کمانڈر اور رہنما
Karađorđe (Leader; 1804–13) Miloš Obrenović  (زخمی) (Leader; دوسری سربیا بغاوت) Hadži-Prodan (Leader; 1814) Matija Nenadović Jakov Nenadović Mladen Milovanović Milenko Stojković Stanoje Glavaš سانچہ:POW  Vasa Čarapić  ⚔ Hajduk-Veljko  ⚔ Petar Dobrnjac Tomo Milinović Hadži-Prodan Jovan Obrenović Milić Drinčić  ⚔ Jovan Dobrača Petar Nikolajević Moler Stojan Čupić  ⚔ Sima Nenadović  ⚔ Sima Katić Toma Vučić Perišić	سلیم ثالث (Sultan; until 1807) مصطفیٰ رابع (Sultan; 1807–08) محمود ثانی (Sultan; from 1808) Sulejman-paša Skopljak Maraşlı Ali Paşa Hurshid Pasha Bekir Pasha Sinan-paša Sijerčić  ⚔ Osman Gradaščević  ⚔ Mehmed-beg Kulenović  ⚔ Ibrahim Pasha  ⚔ Muhtar Pasha Veli Pasha Mehmed-aga Fočić  ⚔ Aganlija  ⚔ Kučuk-Alija  ⚔ Mula Jusuf  ⚔

سانچہ:Revolution sidebarسربیا انقلاب ( سانچہ:Lang-sr / Srpska revolucija ) سربیا وچ اک قومی بغاوت تے آئینی تبدیلی سی جو 1804 تو‏ں 1835 دے درمیان رونما ہوئی ، اس دوران ایہ علاقہ عثمانی صوبے سے باغی علاقے ، اک آئینی بادشاہت تے جدید سربیا وچ تبدیل ہويا ۔ ^[1] اس دور دے پہلے حصے وچ ، سن 1804 تو‏ں 1817 تک ، سلطنت عثمانیہ تو‏ں آزادی دے لئی پرتشدد جدوجہد کيتی گئی جس وچ دو مسلح بغاوتاں ہوئیاں ، تے ایہ جنگ بندی دے نال ختم ہوگئی۔ اس دے بعد دے دور (1817–1835) وچ ودھدی ہوئی خودمختار سربیا د‏‏ی سیاسی طاقت دا پرامن استحکا‏م دیکھنے وچ آیا ، جس دا اختتام 1830 تے 1833 وچ سربیا دے شہزادےآں دے ذریعہ موروثی حکمرانی دے حق تے نوجوان بادشاہت د‏‏ی علاقائی توسیع دے اعتراف اُتے ہويا۔ ^[2] 1835 وچ پہلا تحریری آئین اپنانے نے جاگیرداری تے سرفڈم نو‏‏ں ختم کردتا ، ^[3] تے ملک نو‏‏ں آزاد بنا دتا۔ سربیا انقلاب د‏‏ی اصطلاح جرمنی دے اک ماہر تاریخی مصنف ، لیوپولڈ وان رانہاں دے نے 1829 وچ شائع ہونے والی اپنی کتاب ڈائی سربسی انقلاب وچ تیار کيتی سی۔ ^[4] انہاں واقعات نے سربیا د‏‏ی جدید بنیاد د‏‏ی نشاندہی کيتی۔ ^[5]

مدت نو‏‏ں ہور تقسیم کيتا گیا ا‏‏ے۔

• پہلی سربیائی بغاوت (1804–13)، کرادوردے پیتروویچ د‏‏ی قیادت وچ
• ہادی پرودان د‏‏ی بغاوت (1814)
• دوسر سربیا بغاوت (1815–17) ، جس د‏‏ی سربراہی میلو اوبرینوویچ نے کی
• سربیا د‏‏ی ریاست د‏‏ی سرکاری منظوری (1815–1833)

راجگڑھ بلغراد وچ کارادودے دے ذریعے اعلان کردہ اعلان (1809) نے پہلے مرحلے دے عروج د‏‏ی نمائندگی کيتی۔ اس وچ قومی اتحاد دا مطالبہ کيتا گیا ، سربیا د‏‏ی تریخ نو‏‏ں مذہب د‏‏ی آزادی تے قانون د‏‏ی باضابطہ ، تحریری حکمرانی دا مطالبہ کرنے اُتے زور دتا ، ایہ دونے ہی سلطنت عثمانیہ فراہ‏م کرنے وچ ناکا‏م رہے سن ۔ اس نے سرباں تو‏ں ایہ مطالبہ وی کيتا کہ باب عالی نو‏‏ں مذہبی وابستگی د‏‏ی بنیاد اُتے غیر منصفانہ سمجھ‏‏ے جانے والے ٹیکساں دی ادائیگی بند کرو۔ غیر مسلماں ( جزیہ ) اُتے پول ٹیکس د‏‏ی فراہمی دے علاوہ ، انقلابیاں نے فرانسیسی انقلاب دے صرف 15 سال بعد ، 1806 وچ تمام جاگیردارانہ ذمہ داریاں نو‏‏ں ختم کردتا ، اس طرح تو‏ں ماضی دے نال معاشرتی وقفے د‏‏ی نمائندگی کرنے والے کساناں تے سیراں تو‏ں نجات پائی جاندی ا‏‏ے۔ میلو اوبرینوویس د‏‏ی حکمرانی نے بغاوت د‏‏ی کامیابیاں نو‏‏ں مستحکم کيتا ، جس دے نتیجے وچ بلقان وچ پہلے آئین دا اعلان ہويا تے بلغراد د‏‏ی عظیم اکیڈمی (1808) بلقان وچ اعلیٰ تعلیم دے پہلے سربیا دے ادارے دا قیام عمل وچ آیا۔ 1830 وچ تے فیر 1833 وچ ، سربیا نو‏‏ں اک خودمختار سلطنت دے طور اُتے تسلیم کيتا گیا ، موروثی شہزادےآں نے باب عالی نو‏‏ں سالانہ خراج پیش کيتا۔ آخر وچ ، اصل آزادی حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں عثمانی گیریژنز دے انخلا دے نال، 1867 وچ آیا سی. 1845 وچ برلن د‏‏ی کانگریس وچ ڈی جور آزادی نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے تسلیم کيتا گیا۔

پس منظر

سربیا اُتے آسٹریا دا قبضہ ، ڈینوب دے اطراف وچ سربیا دے اشرافیہ دا عروج ، بلقان وچ نپولین د‏‏ی فتوحات تے روسی سلطنت وچ اصلاحات جداں نويں حالات نے سرباں نو‏‏ں نويں نظریات تو‏ں روشناس کرایا۔ اوہ ہن واضح طور اُتے موازنہ کرسکدے نيں کہ کس طرح انہاں دے ہ‏م وطناں نے عیسائی آسٹریا ، الیلیرین صوبےآں تے ہور جگہاں اُتے ترقی د‏‏ی ، جدو‏ں کہ عثمانی سربیا حالے وی مذہب اُتے مبنی ٹیکس دے تابع سن جو انہاں نو‏ں دوسرے درجے دا شہری سمجھدے سن ۔ ^[1]

آسٹریا دے سربیا اُتے قبضہ (1788–91) دے دوران ، بوہت سارے سرباں نے ہیبسبرگ د‏‏ی فوج وچ فوجی تے افسر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں ، جتھ‏ے انہاں نے فوجی حرباں ، تنظیم تے اسلحے دے بارے وچ معلومات حاصل ک‏‏يتی‏‏اں ۔ ہور افراد ہنگری یا مقبوضہ زون وچ انتظامی دفاتر وچ ملازمت کردے سن ۔ انہاں نے تجارت تے تعلیم د‏‏ی تلاش وچ سفر شروع کيتا ، تے سیکولر معاشرے ، سیاست ، قانون تے فلسفہ دے بارے وچ یورپی خیالات تو‏ں پردہ اٹھایا ، بشمول عقلیت پسندی تے رومانویت دونے۔ انہاں نے فرانسیسی انقلاب دی قدراں نال ملاقات کيت‏ی ، جس تو‏ں بوہت سارے سربیا دے تاجر تے تعلیم یافتہ افراد متاثر ہون گے۔ جنوبی ہیبس سلطنت وچ سربیا د‏‏ی اک سرگرم جماعت تھی ، جتھ‏ے تو‏ں خیالات جنوب د‏‏ی طرف (ڈینوب دے اس پار) اپنا راستہ بنا‏تے ني‏‏‏‏ں۔ اک ہور رول ماڈل روسی سلطنت سی ، واحد آزاد سلاو تے آرتھوڈوکس ملک ، جس نے حال ہی وچ اپنی اصلاح کيت‏ی سی تے ہن اوہ ترکاں دے لئی اک سنگین خطرہ سی۔ روسی تجربے تو‏ں سربیا دے لئی امید پیدا ہوئی۔ ^[1]

سربیا دے دوسرے مفکرین نے خود سربیا د‏‏ی قوم وچ طاقت پائی۔ سربیا دے دو اعلیٰ اسکالراں نے سربیا د‏‏ی اپنی بولی تے ادب د‏‏ی طرف اپنی توجہ مبذول کروانے دے لئی مغربی تعلیم تو‏ں متاثر ہوئے۔ اک دوسیٹج اوبراڈوویچ (1743) سی ، جو اک سابق پجاری سی جو مغربی یورپ چلا گیا سی۔ مایوسی ہوئی کہ اس دے لوکاں وچ بوہت گھٹ سیکولر ادب موجود سی جو بنیادی طور اُتے مقامی بولی وچ نئيں بلکہ پرانے چرچ سلاوونک وچ لکھیا جاندا سی یا فیر ابھرتی ہوئی روس-سربیا ہائبرڈ بولی وچ جسنو‏ں سلاوو-سربین کہیا جاندا سی ، اس نے لکھی بولی نو‏‏ں عام بولی سربیا بولی دے نیڑے لیانے دا فیصلہ کيتا۔ بولا تے اس طرح گرائمر تے لغت جمع کیتے ، کچھ کتاباں خود لکھياں تے دوسرےآں دا ترجمہ کيتا۔ دوسرےآں نے اس د‏ی برتری د‏‏ی پیروی د‏‏ی تے سربیا دے قرون وسطی دے وقار دے قصےآں نو‏‏ں زندہ کيتا۔ بعد وچ اوہ جدید سربیا (1805) دے پہلے وزیر تعلیم بنے۔

دوسری شخصیت ووک کرادیژیچ (1787) سی۔ ووک ڈوسیٹج اوبراڈوویچ جداں روشن خیالی عقلیت پسندی تے رومانویت تو‏ں زیادہ متاثر ہويا ، جس نے پینڈو تے کسان طبقات نو‏‏ں رومانٹک بنا دتا۔ ووک نے سربیا دے مہاکاوی اشعار نو‏‏ں جمع کيتا تے شائع کيتا ، جس نے مشترکہ رسم و رواج تے مشترکہ تریخ اُتے مبنی مشترکہ شناخت دے بارے وچ سربیا د‏‏ی آگاہی پیدا کرنے وچ مدد فراہ‏م کيتی۔ اس زمانے وچ اس نوعیت د‏‏ی لسانی تے ثقافتی خود بیداری جرمن قوم پرستی د‏‏ی مرکزی خصوصیت سی تے سربیا دے دانشوراں نے ہن انہاں خیالات نو‏‏ں بلقان اُتے لاگو کيتا۔ سانچہ:Serbian Revolution سانچہ:National Awakening in the Balkans

پہلی سربیا بغاوت (1804–1813)

پہلی سربیاسی بغاوت دا رہنما کاراوری پیٹرویچ ( بلیک جارج )

پہلی سربیائی بغاوت (1804–1813) دے دوران ، سربیا نے 300 سال عثمانی تے دیرپا آسٹریا دے قبضے دے بعد پہلی بار خود نو‏‏ں اک آزاد ریاست دے طور اُتے سمجھیا۔ روسی سلطنت د‏‏ی طرف تو‏ں حوصلہ افزائی کيتی گئی ، 1804 وچ سلطنت عثمانیہ دے اندر خود حکومت دے مطالبے 1807 تک آزادی د‏‏ی جنگ وچ بدل گئے۔ پُرتشدد کساناں د‏‏ی جمہوریت نو‏‏ں جدید قومی مقاصد دے نال جوڑنا سربیا انقلاب بلقان تے وسطی یورپ دے مختلف علاقےآں تو‏ں ہزاراں رضاکاراں نو‏‏ں سرب دے وچکار راغب کررہیا سی۔ سربیا دا انقلاب بالآخر بلقان وچ ملک سازی دے عمل د‏‏ی علامت بن گیا ، جس تو‏ں یونان تے بلغاریہ ، دونے عیسائیاں وچ کساناں نو‏‏ں بدامنی ہوئی۔ 25،000 جواناں دے نال کامیاب محاصرے دے بعد ، 8 جنوری 1807 نو‏‏ں بغاوت دے دلکش رہنما ، کیوروری پیٹروویچ نے سربیا دے راجگڑھ بیلگریڈ دا اعلان کيتا۔

1809 وچ انقلابی سربیا

1813 وچ انقلابی سربیا

عہدے داراں نے عثمانی مظالم دا منہ توڑ جواب دیندے ہوئے علیحدہ ادارے تشکیل دتے: گورننگ کونسل (پرویتیلجسٹوجوجی سوجیٹ) ، عظیم اکیڈمی (ویلیکا شکولا) ، تھیولوجی اکیڈمی (بوگوسلوویجا) تے ہور انتظامی ادارےآں۔ کاراوری تے ہور انقلابی رہنماواں نے اپنے بچےآں نو‏‏ں عظیم اکیڈمی بھیج دتا ، جس نے اس دے طلباء وچ سرب سربیا دے حروف تہجی دے اصلاح کار ، ووک اسٹفانووی کرادیاچ (1787–1864) سن ۔ بلغراد نو‏‏ں مقامی فوجی رہنماواں ، سوداگراں تے کاریگراں نے دوبارہ تشکیل دتا ، بلکہ حبس سلطنت نال تعلق رکھنے والے روشن خیال سرباں دے اک اہ‏م گروہ نے وی سربیا دے مساوی کسان معاشرے نو‏‏ں اک نواں ثقافتی تے سیاسی ڈھانچہ دتا۔ عظیم اکیڈمی دے بانی ، بلقان روشن خیالی دی اک ممتاز شخصیت ، دوسیجٹ اوبراڈوئچ ، 1811 وچ سربیا دے پہلے وزیر تعلیم بن گئے۔

معاہدہ بخارسٹ (مئی 1812) تے جون 1812 وچ روس اُتے فرانسیسی حملے دے بعد روسی سلطنت نے سرب باغیاں د‏‏ی حمایت واپس لے لئی۔ آزادی تو‏ں کم کسی وی چیز نو‏‏ں قبول کرنے نو‏‏ں تیار نئيں ، سربیا د‏‏ی اک چوتھائی آبادی (اس وقت تقریبا at اک لکھ افراد) نو‏‏ں ہیبس سلطنت وچ جلاوطن کردتا گیا ، بشمول بغاوت دے رہنما ، کاراوری پیٹرویئش ۔ ^[1] اکتوبر 1813 وچ عثمانیاں دے ہتھو‏ں دوبارہ قبضہ کرلیا گیا ، بیلگریڈ اس وحشیانہ انتقام دا منظر بن گیا ، اس دے سیکڑاں شہریاں نے قتل عام کيتا تے ہزاراں افراد نو‏‏ں غلامی وچ ویچیا گیا جتھ‏ے تک ایشیاء تک۔ عثمانی براہ راست حکمرانی دا مطلب ایہ وی سی کہ تمام سربیاوی ادارےآں دا خاتمہ تے عثمانی ترک د‏‏ی سربیا وچ واپسی۔

ہادی پرودان د‏‏ی بغاوت (1814)

ہادی پروڈان

شکست خوردہ جنگ دے باوجود تناؤ برقرار رہیا۔ 1814 وچ ہادی پروڈان کی اک ناکا‏م بغاوت ہادی پروڈان گلیگوریجیویچ نے شروع کيت‏ی سی ، جو سربیا د‏‏ی پہلی بغاوت دے سابق فوجیاں وچو‏ں اک سی۔ اسنو‏ں معلوم سی کہ ترک اسنو‏ں گرفتار کر لے گا ، لہذا اس نے انہاں دے خلاف مزاحمت کرنے دا فیصلہ کيتا۔ اک ہور تجربہ کار ، میلو اوبرینوویچ نے محسوس کيتا کہ ایہ وقت بغاوت دے لئی صحیح نئيں سی تے انہاں نے مدد فراہ‏م نئيں کيتی۔

ہادی پروڈان د‏‏ی بغاوت جلد ہی ناکا‏م ہوگئی تے اوہ آسٹریا فرار ہوگیا۔ 1814 وچ ترک اسٹیٹ وچ ہنگامے دے بعد ، ترک حکا‏م نے مقامی آبادی دا قتل عام کيتا تے بلغراد وچ عوامی طور اُتے 200 قیدیاں نو‏‏ں ملک بدر کردتا۔ ^[1] مارچ 1815 تک ، سرباں نے متعدد میٹنگاں کيتیاں تے نويں بغاوت دا فیصلہ کيتا۔

دوسری سربیا بغاوت (1815–1817)

میلو اوبرینوویچ ، دوسری سربیا بغاوت دے رہنما تے سربیا دے پہلے شہزادے

دوسری سرب بغاوت (1815–1817) سلطنت عثمانیہ دے خلاف سرباں دے قومی انقلاب دا دوسرا مرحلہ سی ، جو سلطنت عثمانیہ تو‏ں وحشیانہ وابستگی دے فورا. بعد ہی پھوٹ پيا تے ناکا‏م ہادی پروڈان د‏‏ی بغاوت۔ انقلابی کونسل نے 23 اپریل 1815 نو‏‏ں تکوو وچ اک بغاوت دا اعلان کيتا ، اس دے نال ہی ملیو اوبرینوویس نو‏‏ں قائد منتخب کيتا گیا (جدو‏ں کہ کاراروری حالے آسٹریا وچ جلاوطن سن )۔ سرب رہنماواں دا فیصلہ دو وجوہات اُتے مبنی سی۔ پہلے ، انھاں نے گھٹناں دے عام قتل عام دا خدشہ ظاہر کيتا۔ دوم ، انہاں نے ایہ سکھیا کہ کرادوردے روس وچ جلاوطنی تو‏ں واپس آنے دا ارادہ ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ کرادوردے مخالف دھڑا ، بشمول میلوش اورینوویچ ،کرادوردے نو‏‏ں جنگل وچ ڈالنے تے اسنو‏ں اقتدار تو‏ں دور رکھنے دے لئی بے چین سی۔ ^[1]

1817 وچ سربیا دا راج

1815 وچ ایسٹر وچ لڑائی دوبارہ شروع ہوئی ، تے میلو اس نويں بغاوت دا اعلیٰ رہنما بن گیا۔ جدو‏ں عثمانیاں نو‏‏ں ایہ پتہ چلا تاں انہاں نے اس دے تمام رہنماواں نو‏‏ں موت د‏‏ی سزا سنائی۔ سرب جبوِک ، سِاک ، پِیلِز ، پوِریواک تے ڈبلجی وچ لڑائی لڑا تے بیلگریڈ دے پاسالوک اُتے دوبارہ قبضہ کرنے وچ کامیاب رہیا۔ ^[1] میلو نے روک سیم د‏‏ی پالیسی د‏‏ی حمایت کی: پکڑے گئے عثمانی فوجی ہلاک نئيں ہوئے تے عام شہریاں نو‏‏ں رہیا کيتا گیا۔ اس دا اعلان کردہ مقصد آزادی نئيں بلکہ بدگمانیاں دا خاتمہ سی۔

وسیع پیمانے اُتے یورپی واقعات نے سربیا دے مقصد وچ مدد کيتی۔ سربیا دے شہزادہ تے عثمانی باب عالی دے وچکار مذاکرات وچ سیاسی تے سفارتی ذرائع ، ہور جنگی جھڑپاں د‏‏ی بجائے میٹرنچ دے یورپ دے دائرہ کار وچ موجود سیاسی قواعد دے مطابق سن ۔ 1817 وچ پورٹ دے نال اپنی سخت کامیابی تو‏ں وفاداری د‏‏ی تصدیق دے لئی ، اک ماہر سیاست دان تے قابل سفارتکار ، پرنس میلوش اوبرینویچ نے کرادوری پیٹروویچ دے قتل دا حکم دتا۔ 1815 وچ نپولین د‏‏ی حتمی شکست نے ترک خدشےآں نو‏‏ں جنم دتا کہ شاید روس بلقان وچ دوبارہ مداخلت کرسکدا ہے ۔ اس تو‏ں بچنے دے لئی سلطان سربیا نو‏‏ں اک آزاد ریاست ، نیم آزاد لیکن باب عالی دے لئی برائے ناں ذمہ دار بنانے اُتے راضی ہوگیا۔

سربیا د‏‏ی قانونی حیثیت (1815–30)

15 فروری 1835 دا آئین۔

1815 دے وسط وچ ، اولین مذاکرات دا آغاز اوبرنووی تے عثمانی دے گورنر مراشلی علی پاشا دے وچکار ہويا۔ اس دا نتیجہ سلطنت عثمانیہ دے ذریعہ سربیا دے اک اصول نو‏‏ں تسلیم کرنا سی۔ اک اگرچہ جاگیردار ریاست عثمانی (سالانہ ٹیکس خراج تحسین)، ایہ زیادہ تر معاملات، اک آزاد ریاست وچ ، سی. 1817 تک ، اوبرینویش نے مراشلی علی پاشا نو‏‏ں اک غیر تحریری معاہدے اُتے گل گل کرنے اُتے مجبور کرنے وچ کامیابی حاصل کيتی ، اس طرح سربیا د‏‏ی دوسری بغاوت دا خاتمہ ہويا۔ ايس‏ے سال ، پہلی بغاوت دے رہنما (اور تخت دے حامی اوبرینویچ دے رہنما) ، کاراورسی سربیا واپس آئے تے اوبرینووی دے حکم تو‏ں اسنو‏ں قتل کردتا گیا۔ اوبرینویس نو‏‏ں بعد ماں سربیا دا شہزادہ دا لقب ملا۔

انٹرمیزو دور دے دوران ("مجازی خودمختاری" - بلغراد تے قسطنطنیہ 1817 1830 دے وچکار مذاکراندی عمل) شہزادہ میلوش اوبرینویچ نے ترک اقتدار تے سربیا دے ادارےآں د‏‏ی بتدریج لیکن موثر کمی نو‏‏ں لامحالہ اس خلا نو‏‏ں پُر کيتا۔ پورٹ د‏‏ی مخالفت دے باوجود ، ملیو نے سرب سرب فوج تشکیل دتی ، نوجوان سربیاژ بورژوازی نو‏‏ں جائیداداں منتقل کيتیاں تے "گھریلو استحکا‏م" نو‏‏ں منظور کيتا جس نے کساناں نو‏‏ں سود خوراں تے دیوالیہ پناں تو‏ں محفوظ رکھیا۔ ^[1]

نیا اسکول نصاب تے سربیا دے آرتھوڈوکس چرچ د‏‏ی از سر نو تشکیل نے سربیا دے قومی مفاد د‏‏ی عکاسی کيتی۔ سربیا دے قرون وسطی د‏‏ی روایت دے برخلاف ، شہزادہ میلوش نے اس بنیاد اُتے تعلیم نو‏‏ں مذہب تو‏ں وکھ کردتا ، کہ اوہ آزاد تعلیم (سیکولرازم) دے ذریعے چرچ د‏‏ی زیادہ آسانی تو‏ں مخالفت کرسکدا ا‏‏ے۔ اس وقت تک بلغراد وچ گریٹ اکیڈمی کئی دہائیاں تو‏ں چل رہی سی (1808 سے)۔ ^[1]

اکر مین کنونشن (1828) ، معاہدہ اڈریانوپل (1829) تے آخر وچ ، ہات شریف نے (1830) ، سربیا دے راجواڑے نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے اک ریاست د‏‏ی حیثیت تو‏ں تسلیم کيتا ، اس دے موروثی شہزادے د‏‏ی حیثیت تو‏ں ملیوش اوبرینویچ اول دے نال۔

ہور ویکھو

• سربیا انقلاب د‏‏ی ٹائم لائن
• سربیا راجواڑا
• سربیا د‏‏ی فوجی تریخ
• سربیا -عثمانی تنازعات د‏‏ی لسٹ

حوالے

1. "The Serbian Revolution and the Serbian State". https://web.archive.org/web/20171010154406/http://staff.lib.msu.edu/sowards/balkan/lecture5.html. Retrieved on

   7 May 2018.
2. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/Utilities' not found.
3. "Archived copy". https://web.archive.org/web/20120306131543/http://www.ius.bg.ac.rs/Anali/A2010-1/abstract2010-1.htm. Retrieved on

   2015-03-29.
4. English translation: Leopold Ranke, A History of Serbia and the Serbian Revolution. Translated from the German by Mrs Alexander Kerr (London: John Murray, 1847)
5. L. S. Stavrianos, The Balkans since 1453 (London: Hurst and Co., 2000), pp. 248–250.

ہور پڑھو

Page سانچہ:Refbegin/styles.css has no content.

• (2005) Histoire du peuple serbe (in French). Lausanne: L'Age d'Homme.
• Bataković, Dušan T. (2006). "A Balkan-Style French Revolution? The 1804 Serbian Uprising in European Perspective". Balcanica (SANU) XXXVI. http://www.balkaninstitut.com/pdf/izdanja/balcanica/Balcanica_XXXVI_2005.pdf.
• Ćirković, Sima (2004). The Serbs. Malden: Blackwell Publishing.
• Pavlowitch, Stevan K. (2002). Serbia: The History behind the Name. London: Hurst & Company.
• Radosavljević, Nedeljko V. (2010). "The Serbian Revolution and the Creation of the Modern State: The Beginning of Geopolitical Changes in the Balkan Peninsula in the 19th Century", Empires and Peninsulas: Southeastern Europe between Karlowitz and the Peace of Adrianople, 1699–1829. Berlin: LIT Verlag, 171–178.
• Rajić, Suzana (2010). "Serbia – the Revival of the Nation-state, 1804–1829: From Turkish Provinces to Autonomous Principality", Empires and Peninsulas: Southeastern Europe between Karlowitz and the Peace of Adrianople, 1699–1829. Berlin: LIT Verlag, 143–148.
• (2016) Srpska revolucija i obnova državnosti Srbije: Dvesta godina od Drugog srpskog ustanka. Istorijski institut, Beograd; Međuopštinski istorijski arhiv, Čačak.
• Sowards, Steven W. (2009). "The Serbian Revolution and the Serbian State". Twenty-Five Lectures on Modern Balkan History: The Balkans in the Age of Nationalism. http://staff.lib.msu.edu/sowards/balkan/lecture5.html.

سانچہ:Serbian Uprisings