خلا

ہور استعمالات دے لئی ویکھو: فضاء (ضد ابہام) یا خلاء (ضد ابہام)

تسمیات

جداں کہ اُوپر لنگ چکيا کہ عام خیال ایہی کيتا جاندا اے پئی خلاء مکمل طور اُتے خالی اے ، اِیہی خیال د‏‏ی وجہ تو‏ں اِسنو‏ں خلاء کہا جاندا اے تے جے غور کيتا جائے تاں ایہ دھارنا غلط ثابت ہُندی اے تے ایہی وجہ اے کہ اِسنو‏ں خلاء کہنا وی درست نئيں، اِس دے لئی صحیح لفظ فضاء ہو سکدا اے، پ‏ر فضاء دو قسم دے نيں یعنی اک اجرامِ فلکی د‏‏ی اپنی فضاء جداں کرۂ ہويا تے اک اجرامِ فلکی د‏‏ی کشش ثقل تو‏ں باہر یعنی اجرام دے درمیان د‏‏ی جگہ، لہٰذا اِنہاں دونے فضاواں دے لئی اک ہی لفظ فضاء استعمال کرنے تو‏ں ابہام پیدا ہوݨ دا اندیشہ اے، اِس لئی خلاء دے لئی فضائے بسیط اک موزاں تے صحیح اِصطلاح اے، علمی لحاظ تو‏ں وی تے ادبی لحاظ تو‏ں بھی۔ دوسری اہ‏م گل ایہ کہ اِس دے لئی خلاء دا لفظ استعمال کرنا وی ضروری اے کیونجے اِس دے لئی انگریزی وچ لفظ اسپیس استعمال کيتا جاندا اے تے لفظ اسپیس تو‏ں منسلک دوسرے اِصطلاحات دے اُردو متبادلات بنانے یا اپنانے وچ اِصطلاح فضائے بسیط استعمال کرن تو‏ں بہت ساری بھسوریاں دا سامنا پڑسکدا اے، لہٰذا، اُنہاں مرکبات وچ لفظ خلاء ہی موزاں اے جداں خلائی جہاز، خلائی پرواز، خلائی تحقیق، خلائی مرکز وغیرہ۔ لفظ خلاء دا جے مطالعہ کيتا جائے تاں معلوم ہُندا اے کہ ایہ عربی بولی دا لفظ اے تے اِس د‏‏ی اوہی معنی اے جیہڑا انگریزی لفظ ویکیوم د‏‏ا اے، پ‏ر ویکیوم دے لئی اک ہور عربی لفظ فراغ بلاجھجھک ورتیا جاسکدا اے، اِس لئی لفظ خلاء دا اسپیس دے لئی استعمال کسے ابہام دا پیش خیمہ ثابت نئيں ہو سکدا۔ موقع محل تے اِصطلاح د‏‏ی مناسبت تو‏ں اِس دے لئی بعض اوقات صرف لفظ فضاء وی استعمال کيتا جاندا اے، جداں ہوافضاء (aerospace)، سمتیہ مکاں تے نمونہ فضا وغیرہ۔