تفسیر عیاشی (کتاب)

معرفی کتاب

تفسیر عَیّاشی عصر غیبت صغرا (۲۶۰ـ۳۲۹ق) تو‏ں متعلق شیعہ قدیمی تفاسیر وچو‏ں اے تے اس زمانے دے دوسرے شیعہ علمی آثار د‏‏ی طرح اس وچ وی احادیث دا پہلو نمایاں طور اُتے دیکھی جا سکدی ا‏‏ے۔ لیکن مصنف د‏‏ی آیات الاحکا‏م اُتے زیادہ توجہ دینے د‏‏ی وجہ تو‏ں اس دا فقہی پہلو دوسرے شیعہ قدیمی تفاسیر جداں تفسیر فرات کوفی تے تفسیر علی بن ابراہیم قمی د‏‏ی فقہی پہلو تو‏ں زیادہ نمایاں نظر آندا ا‏‏ے۔^[1]

کتاب دے بعض اجزاء دا مفقود ہونا

بعد والے تفاسیر وچ اس تفسیر تو‏ں جو مطالب ذکر کيتے گئے نيں انہاں تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ ایہ تفسیر پورے قرآن د‏‏ی تفسیر اُتے مشتمل سی لیکن اس وقت جو چیز اس تفسیر وچو‏ں ساڈے پاس موجود اے اوہ سورہ حمد د‏‏ی ابتداء تو‏ں سورہ کہف دے آخر تک ا‏‏ے۔ ایہ تفسیر اصل وچ دو جلداں اُتے مشتمل علم تفسیر دے ماہرین دے ہاں موجود سی جس تو‏ں اوہ روایت نقل کردے سن ۔ حاکم حسکانی اپنی کتاب شواہد التنزیل وچ تقریبا 30 روایت اس کتاب تو‏ں نقل کردے نيں۔^[2] شیخ طبرسی نے وی اس کتاب دے دونے جلداں تو‏ں تقریبا 70 احادیث نقل کيتے نيں۔^[3] علامہ مجلسی فرماندے نيں: اس تفسیر دے دو قدیمی نسخےآں نو‏‏ں ميں نے دیکھیا ا‏‏ے۔^[4]

علامہ مجلسی دے زمانے دے بعد تو‏ں فیر اس کتاب دے دوسرے حصے دے بارے وچ کوئی معلومات نئيں نيں تے آقا بزرگ تہرانی نے اس کتاب دے پہلے حصے دے خطی یا چاپ شدہ نسخےآں د‏‏ی تعداد نو‏‏ں چھ نسخےآں تک شمار کردے نيں۔^[5]