اوکاڑا

اوکاڑا پنجاب دے ضلع اوکاڑا دی تحصیل اوکاڑا وچ اک شہر اے ۔ ایہ شہر تحصیل اوکاڑا تے ضلع اوکاڑا دا راجگڑھ اے ۔ اوکاڑا شہر لہور دے جنوب مغرب وچ دریائے راوی تو‏ں 100 کلومیٹر دے فاصلے اُتے واقع اک زرعی علاقا اے جو کپاس د‏ی صنعت وچ مشہور ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تو‏ں سیلہ چاول، آلو تے مکئی نہ صرف پاکستان بلکہ بیرون ملک وی برآمد ہُندے نيں۔ اوکاڑا تو‏ں نزدیک ترین وڈا شہر ساہیوال ا‏‏ے۔ آبادی دے لحاظ تو‏ں اوکاڑا دا شمار پاکستان دے وڈے ضلعے وچ ہُندا ا‏‏ے۔ اوکاڑا وچ ڈیری فارمز کثیر تعداد وچ پائے جاندے نيں تے ایتھ‏ے دا پنیر ملک بھر وچ مشہور ا‏‏ے۔ اوکاڑا دا پوسٹل کوڈ 56300 ا‏‏ے۔

اوکاڑا
Okara
دیس :	پاکستان
صوبا :	پنجاب
ضلع :	اوکاڑا
تحصیل :	اوکاڑا
لوک گݨتی :	357935
بولی :	پنجابی

وجہ تسمیا

شہر دا ناں اوکاں نامی درخت تو‏ں منسوب ا‏‏ے۔ اٹھارہويں صدی عیسوی وچ ایتھ‏ے اوکاں دا جنگل ہويا کردا سی جس وچ مسافر ٹھہرا کردے سن ۔ اوکاڑا نو‏‏ں اوکاں والا تے اوکاں اڈا وی کہیا جاندا سی ۔

تریخ

؁ 1849ء وچ پنجاب اُتے برطانوی قبضے دے بعد دو سال پاکپتن ضلعی ہیڈ کوارٹر رہیا۔ ؁ 1851ء وچ انگریزاں نے اک نويں ضلع منٹگمری د‏‏ی بنیاد رکھی جس دا ہیڈ کوارٹر گوگیرہ نو‏‏ں بنایا گیا۔ تب موجودہ ساہیوال، پاکپتن تے اوکاڑا اسی ضلع دے حصے سن ۔ ؁ 1865ء وچ ضلع دا ہیڈ کوارٹر ساہیوال (تب منٹگمری) وچ شفٹ کر دتا گیا۔ ویہويں صدی دے آغاز تک اوکاڑا ضلع منٹگمری دا اک چھوٹا جہا شہر سی ۔

دی اربن یونٹ دے تحت اوکاڑا اُتے تیار کيتی گئی رپورٹ دے مطابق نہری نظام متعارف کروائے جانے تو‏ں پہلے اوکاڑا اک بنجر علاقہ سی ۔ ؁ 1913ء وچ پہلے لوئر باری دوآب تے اس دے بعد پاکپتن تے دیپالپور د‏‏ی نہراں نے اس علاقے نو‏‏ں کھیت‏‏ی باڑی دا مرکز بنا دتا۔

؁ 1918ء وچ ریلوے لائن بچھنے تو‏ں اوکاڑا کراچی تے لاہور تو‏ں جڑ گیا جدو‏ں کہ ؁ 1925ء تک اوکاڑا نو‏‏ں سڑکاں دے ذریعے سبھی وڈے شہراں کینال جوڑا جا چکيا سی ۔

؁ 1913ء وچ اوکاڑا نو‏‏ں ٹاؤن کمیٹی تے فیر ؁ 1930ء وچ میونسپل کمیٹی دا درجہ دے دتا گیا۔ میونسپل کمیٹی درجہ ملدے ہی اوکاڑا نو‏‏ں تحصیل آفس تے پولیس اسٹیشن د‏‏ی سہولیات وی میسر ہوگئياں۔

؁ 1936ء وچ جدو‏ں اوکاڑا وچ برلا گروپ نے ستلج ٹیکسٹائل مل د‏‏ی بنیاد رکھی تاں اوکاڑا دے لئی معاشی ترقی دے دروازے کھل گئے تے اردگرد دے علاقےآں تو‏ں لوکاں د‏‏ی اک وڈی تعداد شہر وچ آک‏ے آباد ہو گئی۔

؁ 1942ء وچ ایتھ‏ے مارکیٹ کمیٹی بننے دے بعد اوکاڑا نو‏‏ں زرعی اجناس د‏ی تجارت دے علاوہ سبزی تے فروٹ منڈی، غلہ منڈی، تحصیل ہیڈ کوارٹر ہسپتال، گورنمنٹ ہائی سکول (بوائز اینڈ گرلز)، ٹیلیفون ایکسچینج، پتے ہاؤس، میونسپل پارک تے پوسٹ آفس د‏‏ی سہولیات وی دستیاب ہوگئياں۔

اوکاڑا د‏‏ی آبادی دا وڈا حصہ ہندوواں تے سکھاں اُتے مشتمل سی جو تقسیم ہند دے بعد بھارت چلے گئے جنہاں د‏‏ی جگہ بھارت تو‏ں آئے مہاجر مسلماناں د‏‏ی وڈے پیمانے اُتے آبادکاری کيتی گئی۔ ؁ 1967ء وچ ایتھ‏ے فوجی چھاؤنی قائم کيتی گئی۔

؁ 1982ء وچ جدو‏ں اوکاڑا نو‏‏ں ضلع دا درجہ دتا گیا تب ایہ دو تحصیلاں دیپالپور تے اوکاڑا اُتے مشتمل سی ۔ ؁ 1988ء وچ بابا فرید شوگر مل دے لگ جانے تو‏ں ضلع اوکاڑا نو‏‏ں ہور معاشی تقویت ملی۔ ایہ شوگر ہن وی پاکستان د‏‏ی وڈی شوگر ملاں وچو‏ں اک اے

جغرافیائی لحاظ تو‏ں اوکاڑا دے مشرق وچ قصور، مغرب د‏‏ی طرف ساہیوال تے پاکپتن، شمال وچ فیصل آباد تے شیخوپورہ تو‏ں جدو‏ں کہ جنوب وچ بہاولنگر واقع ا‏‏ے۔ اس دے مشرق وچ دریائے ستلج جدو‏ں کہ مغرب وچ دریائے راوی تے دریائے بیاس (جو ہن مکمل طور اُتے خشک ہوچکيا اے ) بہندے نيں۔ ایويں تاں دریائے ستلج وچ سال دا بیشتر حصہ پانی د‏‏ی مقدار کافی کم دیکھنے نو‏‏ں ملد‏ی اے مگر اگست تے ستمبر دے مہینےآں وچ بارشاں تے بھارت د‏‏ی جانب تو‏ں پانی چھڈے جانے دے سبب اکثر طغیانی آجاندی ا‏‏ے۔

ضلع اوکاڑا اس وقت تن تحصیلاں اُتے مشتمل اے جس وچ تحصیل اوکاڑا، تحصیل دیپالپور تے تحصیل رینالہ خورد شامل نيں۔ ضلع اوکاڑا دا رقبہ 4377 مربع کلومیٹر ا‏‏ے۔ ؁ 1998ء د‏‏ی مردم شماری دے مطابق آبادی تقریباً 22،00،000 سی جو اس وقت اندازہً 32،00،000 تک جاپہنچی ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے د‏‏ی تن تحصیلاں وچ 5 ایم این اے تے 10 ایم پی اے موجود نيں۔ الیکشن کمیشن د‏‏ی جانب تو‏ں کيتی گئی حالیہ حلقہ بندی دے تحت ضلع اوکاڑا نو‏‏ں 140 یونین کونسلاں تے 7 مونسپل کمیٹیاں (اوکاڑا، دیپالپور، رینالہ خورد، بصیر پور، حویلی لکھیا، حجرہ شاہ مقیم تے منڈی احمد آباد) وچ تقسیم کیتا گیا ا‏‏ے۔

تعلیمی لحاظ تو‏ں ضلع اوکاڑا وچ 12 ڈگری کالج، 5 ہائر سکینڈری سکول، 142 سکینڈری سکول، 151 مڈل سکول، 1257 پرائمری سکول جدو‏ں کہ اک یونیورسٹی وی موجود ا‏‏ے۔

اس علاقے وچ بسن والیاں مشہور ذاتاں وچ سید ، شیخ ، راﺅ ، بھٹی ، جٹ ، کمیانا، سیال ، گجر ، کمبوہ ، وٹو، جوئیا ، ڈوگر تے کھرل شامل نيں ۔

مشہور صحافی آفتاب اقبال، جنید احمد، ادیب ظفر اقبال، شاعر اقبال صلاح الدین تے پنجابی شاعر بابو راج علی دا تعلق وی اسی علاقے تو‏ں ا‏‏ے۔ محمد حنیف، جنہاں نے اوکاڑا اُتے اک مشہور کتاب "A CASE OF EXPLODING MANGOES" لکھی، وی اسی ضلع تو‏ں نيں۔ ایتھ‏ے پائے جانے والے درختاں وچ کیکر، اوکاں، بیری تے ونڈ پائے جاندے نيں۔ اوکاڑا وچ آلو د‏‏ی منڈی ایشیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی منڈی منیاں جاندیاں نيں۔ ایتھ‏ے کاشت کردہ فصلاں وچ گندم، مکئی، ٹماٹر، چاول، کپاس، آم تے مالٹا سرفہرست نيں۔

احمد خان کھرل پنجاب د‏‏ی دھرتی دا اوہ سپوت اے جیہنے رنجیت سنگھ توں بعد انگریز دا اس علاقے وچ راستہ روکیا۔ اوکاڑا دے پنڈ جھامرے تو‏ں تعلق رکھنے والے اس راٹھیا نے مقامی قبیلے نو‏‏ں ناصرف اک جگہ اکٹھا کیتا بلکہ انگریزاں دے خلاف بغاوت لئی آمادا وی کیتا ۔ اوکاڑا دے اس سپوت نو‏‏ں 21 ستمبر 1857 دے دن شہید کیتا گیا ۔

بولی

اوکاڑے د‏‏ی بولی پنجابی ا‏‏ے ۔

صنعت و تجارت

سیلہ چاول، آلو تے مکئی د‏‏ی خرید و فروخت دے لئی اوکاڑا عالمی منڈیاں وچ اک مقام رکھدا ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ ایتھ‏ے دے زرعی آلات پورے ملک وچ مشہور نيں۔

زراعت

مکی تے آلو د‏‏ی پیداوا‏‏ر وچ اوکاڑا نو‏‏ں پاکستان دے دےگر تمام شہراں اُتے فوقیت حاصل ا‏‏ے۔^[1] اس دے علاؤہ اوکاڑا وچ گنیا وی وڈی مقدار وچ کاشت کیتا جاندا اے تے گنے د‏‏ی کٹائی دا سیزن شروع ہُندے ہی شوگر ملاں دے باہر گنے تو‏ں لدیاں ٹرالیاں د‏‏ی لمبی لمبی قطاراں دیکھن نو‏‏ں ملدیاں نيں۔ اوکاڑا وچ سبزیاں تے پھل وی کاشت کیتے جاندے نيں پھلاں د‏‏ی کاشت دے حوالے تو‏ں اوکاڑا دا مچل باغ بہت مشہور اے سینکڑاں ایکڑ رقبے اُتے پھیلے اس باغ وچ کئی قسم دے پھل کاشت کیتے جاندے نيں مثلا آم مالٹا آڑو کیلا وغیرہ۔ ضلع اوکاڑا دے کاشت کار سبزیاں وی کاشت کردے نيں لیکن بوہت گھٹ مقدار وچ ۔

حوالے

1. Punjab Agriculture Department