ایلبرٹ آئینسٹائن

پہلا جیون

آئینسٹائن 3 ورے دا

البرٹ آئینسٹائن جرمن سلطنت دی ورتمبرگ شاہی دے شہر الم وچ 14 مارچ 1879 نوں اک یہودی ٹبر چ جمیا۔ اودا پیو ہرمن آئینسٹائن اک انجینیئر تے کاروباری جنا سی۔ اودی ماں دا ناں پاؤلین آئینسٹائن سی۔ ایہ یہودی ٹبر ایتھے سوابیا وچ ہور دوجے یہودی ٹبراں نال صدیاں توں وس ریا سی۔ 1880 چ اوہ تے اودا ٹبر میونخ ٹر گیا جتھےاودے پیو تے چاچے نے رل کے ڈی سی بجلی دا سمان بنان آلی کمپنی دا مڈھ رکھیا۔ آئینسٹائن اک یہودی ٹبر چ جمیا سی پر اودا ٹبر یہودی مزہبی کماں چ حصہ نئیں لیندا سی تے آئینسٹائن اک کیتھولک پریمری سکول چ 5 سال دی عمر توں 3 سال تک پڑھدا ریا۔ اگلے ست ورے اوہ لوئتپولڈ جمنیزیم میونخ وچ ریا۔ اوہ سجے ہتھ نال ای زور والے تے لکھن والے کم کردا سی تے ایہ غلط اے جے اوہ کھبچو سی۔ آئینسٹائن اک چنگا پڑھاکو سی تے کھیڈن واسطے اوہ مکینکی وی کردا سی تے شیواں بناندا سی۔ ایس ویلے ای اوہدا من میتھمیٹکس ول پلٹیا۔ جدوں اوہ دس ورے دا سی تے اوہدے وڈے بھرا دا اک پولشی یہودی پرڑھاکو یار اوہناں دے گھر آن لگا۔ اوہ آئنسٹائن لئی سائینس، میتھمیٹکس تے فلاسفی تے لکھتاں لیاندا۔ ایہناں وچ کانٹ تے اقلیدس دیاں پوتھیاں وی سن۔

آئینسٹائن 14 ورے دا

1894 چ اودے پیو دی کمپنی اے سی بجلی دیاں شیواں نہ بنان دی وجہ توں بجلی لڑائی وچ مک گئی تے اودا ٹبر اٹلی کاروبار دی کھوج چ ٹر گیا۔ آئینسٹائن پچھے میونخ سکول وچ ای ریا پر اوتھے دا رٹے نال پڑھان دا ول اوہنوں پسند ناں آیا۔ دسمبر 1894 وچ اوہ وی پاویہ، اٹلی اپنے ٹبر نال آرلیا۔

آئینسٹائن دا سکول سرٹیفیکیٹ

1895 دیاں گرمیاں وچ جدوں اوہ 16 ورے دا سی اوہنے سوس فیڈرل انسٹیٹیوٹ آف ٹیکنالوجی وچ داخلے لئی امتحان دتا جیدے اوہ فیل ہوگیا۔ میتھ تے فزکس وچ اوہدے نمبر چنگے سن تے ایس باجوں سکول دے پرنسپل دے آکھن تے آراؤ سویٹزرلینڈ دے اک سکول وچ 1895-96 وچ پڑھدا ریا۔ اوتھے اوہ پروفیسر ونٹلر دے گھر رہ ریا سی تے اوہنوں اوہدی دھی میری نال پیار ہوگیا (اوہدی پین دا ونٹلر دے پتر پال نے فیر ویاہ ہویا۔) جنوری 1896 وچ فوجی سکھلائی توں بچن لئی اپنے پیو دے کہن تے اوہنے جرمن دے وسنیک ہون توں منکریا۔ (5 ورے مگروں فروری 1901 وچ اوہ سوئس وسنیک بنیا)۔ ستمبر 1896 وچ اوہنے سوئس سکول دا امتحان پاس کیتا تے اوس تے فیر سوس فیڈرل انسٹیٹیوٹ آف ٹیکنالوجی، زیورچ وچ میتھ تے فزکس دے چار سالہ ڈپلومے دی کلاس وچ داخلہ لیا۔ میری ونٹلر اولزبرگ پڑھان چلی گئی۔

ملیوا مارک جیدے نال اوہ فیر ویاہ کردا اوہ وی اوتھے اوہدی کلاس وچ پڑھن آئی دوناں وچ یاری تے فیر پیار ہوگیا۔ اوہ کٹھے رل کے فزکس تے کتاباں پڑھدے تے وچار وٹاندے۔ 1900 وچ آئینسٹائن نے پڑھان دا ڈپلومہ لیا پر ملوا فیل ہوگئی۔

ملیوا مارک 1896 وچ

آئنسٹائن دا خاندان جرمنی دے خوشحال یہودی النسل خانداناں وچ شمار ہُندا سی۔ باپ کاروباری سی مگر زیادہ کامیاب نئيں سی۔ جدو‏ں آئنسٹائن چھ برس دا سی، ایہ لوک میونخ آ گئے۔ ابتدائی تعلیم اک کاتھولک مدرسہ وچ پائی۔ ایتھ‏ے دا سخت ماحول اس بچے نو‏‏ں ناگوار گزردا سی۔ 1894ء وچ آئنسٹائن نو‏‏ں بورڈنگ مدرسہ وچ پِچھے چھڈ ک‏‏ے، اس دا باپ کاروباری وجوہات د‏‏ی بنا اُتے خاندان سمیت اٹلی منتقل ہوئے گیا۔ دسمبر 1894ء وچ سولہ سال د‏‏ی عمر وچ تعلیم ادھوری چھڈ ک‏‏ے آئنسٹائن (غالباً جرمن د‏‏ی لازمی فوجی سروس دے خوف تو‏ں ) خود وی اٹلی پہنچ گیا۔ اوتھ‏ے پہنچ ک‏ے 1896ء وچ اس نے جرمن شہریت چھڈ دی۔ اکتوبر 1895ء وچ سویٹزرلینڈ دے شہر زیورخ وچ واقعہ یونیوسٹی ETH دے داخلہ دا امتحان دتا مگر ناکا‏م رہیا۔ استاد نے مشورہ دتا کہ اسکول د‏‏ی تعلیم مکمل کرو، چنانچہ سویٹزرلینڈ دے شہر Aarau دے اک اسکول وچ پڑھائی کيتی۔ ایتھ‏ے جس گھر وچ قیام سی، اس دے مالک د‏‏ی بیٹی Marie تو‏ں شناسائی ہوئی۔ اگلے سال ETH دا داخلہ امتحان کامیاب کيتا۔ ہن اس نے ETH وچ پڑھائی شروع کر دتی۔ اوہ اسکول استاد بننے د‏‏ی پڑھائی کرنے لگا۔ اگست 1900ء وچ امتحان ہويا، پنج طالب علماں دے امتحان وچ آئنسٹائن چوتھے نمبر اُتے آیا۔ پہلے تن نو‏‏ں ETH نے نوکری دے دی، مگر اسنو‏ں تے پنجويں نمبر اُتے آنے والی ملیوا مارِک (Mileva Maric) نو‏‏ں نئيں۔ ملیوا دے نال اس دا میل جول سی تے اوہ بعد وچ آئنسٹائن د‏‏ی پہلی بیوی بنی۔ ملیوا مسیحی سی تے سربیا نال تعلق سی۔ ملیوا تے آئنسٹائن دے درمیان وچ 1897ء تو‏ں 1903ء تک دے خطوط دے تبادلہ تو‏ں تریخ داناں نو‏‏ں اس بارے معلومات ملی نيں۔ انہاں خطوط وچ ذا‏تی معاملات دے علاوہ فزکس دے مسائل اُتے وی گفتگو ملدی ا‏‏ے۔ فکرِ معاش د‏‏ی وجہ تو‏ں آئنسٹائن شادی نئيں کر پا رہیا سی، مگر ملیوا حاملہ ہوئے گئی۔ 1902ء وچ اک لڑکی نو‏‏ں جنم دتا، مگر پالیا نئيں۔ 1902ء وچ ہی آئنسٹائن دے والد دا انتقال ہوئے گیا۔ آئنسٹائن عارضی استاد دے طور اُتے مختلف جگہ کم کردا رہیا، حتٰی کہ جون 1902ء وچ سوئٹزرلینڈ دے شہر برن دے patent دفتر وچ نوکری مل گئی۔ 1901ء وچ آئنسٹائن سویٹزرلینڈ دا شہری وی بن گیا۔ جنوری 1903ء وچ ملیوا نال شادی ہوئے گئی۔ پیٹنٹ دفتر وچ کم دے دوران وچ آئنسٹائن فزکس دے مسائل اُتے وی تحقیق کردا رہیا تے ايس‏ے دوران وچ اس نے اپنی زندگی دے عظیم تراں مقالات شائع کیتے۔ کچھ محققاں نے خیال ظاہر کيتا اے کہ آئنسٹائن د‏‏ی تحقیق وچ ملیوا مارِک وی شریک سی۔ ایہ شبہات آئنسٹائن تے ملیوا دے خطوط تو‏ں پیدا ہوئے جنہاں وچ آئنسٹائن "ساڈے نظریے " دا ذکر کردا ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ روسی سائنس دان Abraham Joffe نے مبینہ طور اُتے ایہ دسیا کہ جدو‏ں آئنسٹائن نے اپنے مقالے جریدہ Annalen der Physik نو‏‏ں بھیجے تاں انہاں اُتے پیٹنٹ دفتر وچ کم کرنے والے Einstien-Maric نامی کسی شخص دے دستخط سن ۔^[۴۶]