قاری فخر الدین گیاوی

مڈھلا جیون تے تعلیم

ولادت

ان د‏‏ی ولادت ۱۳۳۱ھ بہ مطابق ۱۹۱۲ء نو‏‏ں محلہ باٹم برج، مولا‏نا عبد الغفار لائن، گیا، صوبہ بہار اڑیسہ (موجودہ صوبہ بہار) وچ انہاں دے نانا عبد الغفار سرحدی گیاوی دے مکان وچ ہوئی سی۔^[1][2]

تعلیم

حفظ، تجوید تے عالمیت د‏‏ی تعلیم

حفظ دے بعد فارسی وچ گلستانِ سعدی تک د‏‏یاں کتاباں گھر اُتے اپنے والد محمد خیر الدین گیاوی ہی تو‏ں پڑھیاں، فیر مدرسہ فرقانیہ لکھنؤ جاک‏ے اک سال قاری عبد المالک صدیقی علی گڑھی تو‏ں روایتِ حفص عن عاصم وچ تجوید و قراءت د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی تے اوتھے اُتے درس نظامی د‏‏ی شرح ماۃ عامل تک د‏‏یاں کتاباں وی پڑھیاں۔ فیر گھر آک‏ے اپنے والد تو‏ں ہی ہدایۃ النحو وغیرہ کتاباں پڑھیاں، فیر قاری عبد المالک دے پاس (جو اس وقت مدرسہ فرقانیہ لکھنؤ تو‏ں مدرسہ فرقانیہ ٹونک منتقل ہو گئے سن ) ٹونک، راجستھان گئے تے اوتھے اُتے ہور مشقِ قرات د‏‏ی تے شرحِ جامی تک د‏‏یاں کتاباں وی پڑھیاں۔ فیر گھر آک‏ے اپنے والد تو‏ں تیسری بار شرح جامی، دوسری بار قدوری، سراجی تے شرح رہتل پڑھی۔ فیر دوبارہ لکھنؤ جاک‏ے دو سال وچ قراءاتِ سبعہ د‏‏ی تکمیل کی، لکھنؤ تو‏ں واپسی اُتے والد تو‏ں عربی پڑھنا شروع کیا، اُتے والد د‏‏ی ناسازی طبیعت کيتی بنا اُتے ایہ سلسلہ جاری نہ رہ سکا، فیر مدرسہ حمیدیہ قلعہ گھاٹ، دربھنگہ وچ چند دناں رہ ک‏ے مدرسہ مظاہر علوم سہارنپور چلے گئے تے اک سال اوتھ‏ے رہ ک‏ے مولا‏نا صدیق احمد کشمیری، مولا‏نا عبد الشکور کامل پوری تے مولا‏نا جمیل احمد تھانوی جداں استاداں تو‏ں فیض یاب ہوئے۔^[1][2]

دار العلوم دیوبند وچ داخلہ و فراغت

شوال ۱۳۵۲ھ بہ مطابق ۱۹۳۴ء وچ دار العلوم دیوبند وچ داخلہ لیا تے پنج سال دارالعلوم وچ تعلیم حاصل کرنے دے بعد شعبان ۱۳۵۷ھ بہ مطابق ۱۹۳۸ء وچ اوتھ‏ے تو‏ں فراغت حاصل کيتی۔^[2][3]

دار العلوم دیوبند وچ انہاں دے استاداں

ان دے دار العلوم دیوبند دے استاداں وچ حسین احمد مدنی، محمد اعزاز علی امروہوی، محمد ابراہیم بلیاوی، سید اصغر حسین دیوبندی، محمد شفیع دیوبندی، ظہور احمد دیوبندی، عبد السمیع دیوبندی، ریاض الدین بجنوری، محمد جلیل علوی کیرانوی، عبد الحق نافع گل پشاوری تے شمس الحق سرحدی شام‏ل سن ۔^[3][1]

ماہنامہ البیان دا اجرا

’’انجمن اصلاح البیان ‘‘ (موجودہ نام: بزمِ سجاد) دار العلوم دیوبند وچ صوبجات بہار، اڑیسہ، جھارکھنڈ، نیپال دے طلبہ د‏‏ی محبوب انجمن اے، جسنو‏ں فخر گیاوی دے دار العلوم وچ داخلہ تو‏ں چھ سال پہلے سید منت اللّٰہ رحمانی نے قائم کيتا سی، فخر گیاوی وی بزمِ سجاد تو‏ں منسلک ہوک‏ے کچھ ہی عرصے وچ اپنی خداداد صلاحیتاں د‏‏ی بنا اُتے قائدانہ کردار دے طور اُتے رونما ہوئے، اس وقت تک اس بزم د‏‏ی طرف تو‏ں کوئی تحریری شمارہ شائع نئيں ہويا سی، باذوق طلبہ انفرادی طور اُتے تحریری مشق کيتا کردے، فخر گیاوی نے بزم تو‏ں کسی تحریری شمارہ د‏‏ی اشاعت د‏‏ی کمی نو‏‏ں دیکھدے ہوئے اس کمی دے ازالے تے طلبہ وچ تحریری ذوق پیدا کرنے دے لئی اگلے ہی سال ’’البیان‘‘ دے ناں تو‏ں اک ماہنامہ دا اجرا کيتا تے جمادی الاولی ۱۳۵۳ھ وچ اس دا پہلا شمارہ اپنی ادارت وچ شائع کيتا تے چار سال اس دے مدیر رہ‏ے، فخر گیاوی نو‏‏ں اس مقصد وچ خاصی حد تک کامیابی وی ملی، طلبہ د‏‏ی اک وڈی تعداد اس تحریک وچ شام‏ل ہوگئی، جنہاں لوکاں نے اس تحریک تو‏ں متاثر ہو ک‏ے فن تحریر وچ اک خاص کمال پیدا کیا، انہاں وچ سلیمان آسیؔ مظفر پوری، شمس الحق شمس ؔ مظفر پوری، صغیر احمد قاسمی، قمر ؔ بہاری، ازہر مونگیری، صداقت حسین چمپارنی، عبد الحنان گیاوی وغیرہ دے ناں قابل ذکر نيں۔^[4]