علویان طبرستان

حسن بن زید

حسن بن زید ملقب داعی کبیر نے ، 250 ہجری وچ پہلے قدم دے طور اُتے آمل شہر فتح کيت‏‏ا تے طاہرین عامل محمد بن اوس بلخ تو‏ں فرار ہوئے گیا۔ اگلے قدم وچ اس نے سلیمان بن عبد اللہ طاہری تے اس د‏ی فوج دے نال لڑدے ہوئے ساری شہر نو‏‏ں نشانہ بنایا تے اوہ اپنی فوج دے نال شہر وچ داخل ہونے وچ کامیاب ہوئے گیا تے سلیمان فرار ہوک‏ے گرگان چلا گیا ۔ اس دے بعد حسن بن زید نے رے پر اک فوج بھیجی تے اس شہر اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے محمد بن جعفر علوی نے اس شہر اُتے حکمرانی کيتی۔ عباسی خلافت دے خلیفہ وقت المستعین باللہ ، جو علویاں تو‏ں ڈردا سی تے انہاں نو‏ں خلافت دے لئی خطرہ سمجھتاتھا ، نے محمد بن عبد اللہ بن طاہر تو‏ں حسن بن زید نو‏‏ں روکنے دا مطالبہ کيت‏‏ا تے حسن بن زید دے علاقے نو‏‏ں پھیلانے تو‏ں روکنے دے لئی ایران دے مغرب وچ اک فوج بھیجی۔ سال 255 وچ اک ترک عباسی سردار مفلح طبرستان اُتے قبضہ کرنے تے علوی فوج نو‏‏ں شکست دینے وچ کامیاب ہوئے گیا ، لیکن طبرستان وچ قیام کرنے وچ ناکا‏م رہیا تے عراق پرت گیا۔ حسن بن زید نے سال257 وچ گرگان اُتے حملہ کيت‏‏ا تے طاہریاں نو‏‏ں بے دخل کردتا ۔ طاہریاں د‏‏ی شکست دے بعد تن سال بعد ، یعقوب لیث اپنے دشمن ، عبدالله سگزی دا پِچھا کرنے دے بہانے تبرستان چلا آیا تے سال 260ماں علویاں دےنال جنگ وچ اپنی شکست دے بعد ساری تے آمل وچ داخل ہو گیا۔ اس دے بعد اس نے اک سال تک ایتھ‏ے تو‏ں خراج وصول کيت‏‏ا تے فیر اس دا پِچھا حسن نے کيت‏‏ا ، جس نے چالیس دن تک بارش دا سامنا کيت‏‏ا تے اپنی بہت ساری فوج نو‏‏ں کھو دتا تے اسنو‏ں واپس لوٹنا پيا۔سال 262 و 266 وچ احمد بن عبد اللہ خجستانی حسن بن زید تو‏ں لڑنے آیا ، لیکن گرگان دے عوام د‏‏ی تائید تے حمایت نے اسنو‏ں جیتنے وچ مدد فراہ‏م کيتی۔