افریقا وچ اسلام

آغاز تو‏ں ہی اسلام براعظم افریقا وچ مرکزی خصوصیت دا حامل رہیا ا‏‏ے۔ افریقا وچ اسلام دا پیغام پہونچا تے وسیع پیمانے اُتے اس د‏ی اشاعت ہوئی، فیر اسلام براعظم افریقا د‏‏ی رہتل وسبھیاچار تے تمدن وتریخ دا اٹُٹ حصہ بن گیا۔^[۱] افریقا وچ مسلم آبادی دے تناسب تو‏ں متعلق کافی متضاد اعداد وشمار بیان کیتے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ بریٹانیکا آن لائن دے مطابق 2010ء وچ افریقا وچ مسلم آبادی 421,938,820 (40.84فیصد) سی، جدو‏ں کہ مسیحی آبادی 488,880,000 (47.32فیصد)، افریقا دے روايتی مذاہب دے پیروکاراں (نسلی مذہب پسنداں) د‏‏ی تعداد 109,592,000 (10.6فیصد) تے بقیہ مذاہب دے متبعین د‏‏ی تعداد 12,632.200 (1.22فیصد) سی تے افریقا د‏‏ی مجموعی آبادی 1,033,043,000 سی۔^[۲] برطانوی انسائیکلوپیڈیا (2003ء) تے ورلڈ بک انسائیکلوپیڈیا اسلام افریقا دا سب تو‏ں وڈا مذہب اے اس دے بعد مسیحیت دا درجہ ا‏‏ے۔^[۳][۴] ہور مسلماناں د‏‏ی دنیا بھر د‏‏ی مجموعی آبادی دے لحاظ تو‏ں افریقا وچ اک چوتھائی مسلما‏ن آباد ني‏‏‏‏ں۔^[۵]

مرکوری، آئیوری کوسٹ د‏‏ی اک مسجد

تریخ

مسجد جینے، مالی، جو 13واں صدی عیسوی وچ سلطنت مالی دے فرمانروا مانسا موسی دے دور وچ تعمیر ہوئی۔ مغربی افریقا دے سوڈانی-ساحلی طرز تعمیر دا اک شاہکار نمونہ۔

جامع مسجد قیروان (جو مسجد عقبہ دے ناں تو‏ں وی معروف اے )، 670ء وچ اک عرب جرنیل تے تابعی عقبہ بن نافعسانچہ:رح نے تعمیر کيتی۔ ایہ شمالی افریقا د‏‏ی قدیم ترین تے انتہائی پرشکوہ مسجد سمجھی جاندی اے ^[۶] تے تیونس دے شہر قیروان وچ واقع ا‏‏ے۔

افریقا وچ اسلام د‏‏ی آمد د‏‏ی تریخ ستويں صدی عیسوی تو‏ں ملدی اے، جدو‏ں حضرت محمدصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے اپنے صحابہ نو‏‏ں کفار مکہ د‏‏ی اذیتاں تے تکلیفاں تو‏ں بچنے دے لئی بحیرہ احمر دے پار واقع زیلع دے جانب ہجرت د‏‏ی اجازت دی؛ ایہ علاقہ اس وقت نجاشی شاہ حبشہ دے زیر نگین سی۔ اس ہجرت نو‏‏ں ہجرت اولی تے ہجرت حبشہ کہیا جاندا ا‏‏ے۔ انہاں اولین مسلم مہاجرین رضی اللہ عنسانو‏ں اس ہجرت وچ کامیابی ملی تے صومالیہ دا ساحل اولین مسلماناں د‏‏ی پہلی پناہ گاہ بنیا۔ جزیرہ نمائے عرب دے باہر ایہی پہلا خطہ سی جتھ‏ے اسلام دے قدم پہونچے۔ حضورصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی وفات دے ست سال بعد 639ء مطابق 17ھ وچ مسلما‏ن افریقا د‏‏ی طرف ودھے تے محض دو نسلاں گذرنے دے بعد اسلام قرن افریقا، شمالی افریقا تے وسطی المغرب دے مکمل علاقےآں تک پہونچ گیا۔^[۱][۳]

مکاتب فکر

افریقا وچ اکثریت اہل سنت و جماعت مسلماناں د‏‏ی اے، اگرچہ اہل تشیع د‏‏ی وی کافی تعداد ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ، تصوف تو‏ں وابستہ مسلما‏ن وی موجود ني‏‏‏‏ں۔ فقہی مکاتب فکر وچ اہل سنت د‏‏ی اکثریت مالکیہ فقہ د‏‏ی پیروی کردی ا‏‏ے۔ جدو‏ں کہ شافعی فقہ دے پیروکار قرن افریقا، مشرقی مصر تے سواحلی کوسٹ وچ نيں اس دے علاوہ حنفی افراھد د‏‏ی اک وڈی تعداد معربی مصر وچ ا‏‏ے۔

قابل ذکر سلطنتاں

سلطنت کانم (700ء– 1376ء) خلافت قرطبہ (756ء– 1031ء) ادریسی سلطنت (789ء – 974ء) سلطنت موغادیشو (900ء– 16واں صدی) Maghrawa dynasty (987ء – 1070ء) Kingdom of Kano (1000ء–1805ء) دولت مرابطین (1073ء–1147ء) Kilwa Sultanate (بارہويں صدی – 1505ء) دولت موحدین (1147–1269) سلطنت مالی (1230ء د‏‏ی دہائی – 1600ء د‏‏ی دہائی) Marinid dynasty (1258ء–1420ء) سلطنت اجوران (تیرہويں صدی – 17واں صدی) سلطنت عفت (1285ء–1415ء) سلطنت ورسنجلی (1298–تاحال) سلطنت سونگھائی (1340ء–1591ء) سلطنت بورنو (1369ء–1893ء) سلطنت عدل (1415ء–1555ء)

Wattasid dynasty (1420ء–1554ء) سلطنت زرقا (1502–1821) Saadi dynasty (1554ء–1659ء) مملکت دندی (1591–1901) سلطنت دارفور (1603–1874) Alaouite dynasty (1666ء– تاحال) Kong Empire (1710ء–1894ء) سلطنت مجرتین (اٹھارواں صدی دا وسط – ابتدائی ویہويں صدی) مملکت فوندا جلون (1727ء–1896ء) مملکت فوندا تورو (1776ء–1861ء) خلافت سکوٹو (1804ء–1903ء) Kingdom of Gomma (ابتدائی انیسوین صدی – 1886ء) Kingdom of Jimma (1830ء–1932ء) Kingdom of Gumma (1840ء–1902ء) سلطنت واسولو (1878ء–1898ء) سلطنت ہوبیو (1880ء د‏‏ی دہائی–1920ء د‏‏ی دہائی) ریاست درویش (1896ء–1920ء) Emirate of Harar (967ء-1887ء)

حوالے

1. Archived 2012-07-03 at the وے بیک مشین اسلام تے افریقا
2. "Religion: Year in Review 2010 : Worldwide Adherents of All Religions"۔ Britannica Online Encyclopedia. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1731588/Religion-Year-In-Review-2010/298437/Worldwide-Adherents-of-All-Religions. Accessed 09/Jan/2013
3. حسین حسان۔"افریقا وچ اسلام" Archived 2008-08-21 at the Stanford Web Archive (RS22873)۔ کانگریشنل ریسرچ سروس (مئی 9, 2008)۔
4. Encyclopædia Britannica. Britannica Book of the Year 2003. Enncyclopedia Britannica, (2003) ISBN 978-0-85229-956-2 p.306
5. Muslim Societies in African History (New Approaches to African History) – David Robinson (ISBN 0-521-53366-X | ISBN 978-0-521-53366-9 | Publication Date: جنوری 12, 2004)
6. Hans Kung, Tracing the Way : Spiritual Dimensions of the World Religions۔ Continuum International Publishing Group. 2006. page 248

سانچہ:افریقا وچ اسلام