اسوان ڈیم

اسوان ڈیم مصر دے شہر اسوان دے نیڑے دریاۓ نیل تے قائم اک وڈا ڈیم اے ۔ اصل چ ایہہ دو ڈیم نیں جنہاں چ اک نواں تے اک پرانا اے ۔ نویں ڈیم نوں عربی چ "السد العالی" آکھئیا جاندا اے ۔

نواں اسوان ڈیم

تریخ

پرانے اسوان ڈیم دی اساری برطانوی دور چ ہوئی جہڑی 1899ء چ شروع ہو کے 1902ء چ مکمل ہوئی ۔ ایہہ 1900 میٹر لمبا اے تے 54 میٹر اچّا سی ۔ 1907ء توں 1912ء تے 1929ء توں 1933ء دے وچکار دو مرحلےآں چ ایس ڈیم دی بلندی چ اضافہ کیتا گئیا ۔

اسوان ڈیم دے نال اساری گئی "سویت مصر دوستی دی یادگار

1946ء چ جدوں اک وار فیر ڈیم چ پانی ودھ گئیا تے ایس وار تیجی وار بلند کرن دی بجائے نویں ڈیم دی اساری دا منصوبہ بنائیا گئیا جسنوں پرانے ڈیم توں 6 کلومیٹر دور اسارئیا گئیا ۔ 1952ء چ جمال عبد الناصر دے دور حکومت چ چیکوسلواکیہ نال خفیہ عسکری معاہدے تے چین نوں تسلیم کرن تے امریکہ تے برطانیہ نے ڈیم دی تعمیر لئی 27 کروڑ ڈالر دا قرضہ دین توں انکار کر دتا ۔ جس تے جمال عبدالناصر نے نہر سوئز نوں قومی ملکیت چ لیندے ہوئے اس توں ہون آلی آمدنی نال ڈیم دی اساری دا اعلان کر دتا ۔ ایس فیصلے نے یورپ چ تہلکہ مچا دتا تے برطانیہ تے فرانس دی مدد نال اسرائیل نے مصر تے حملہ کردے ہوئے نہر سوئز تے مل مار لئیا ۔ ایہہ واقعہ سوئز بحران کہلائیا ۔ اقوام متحدہ ، روس تے امریکہ نے مداخلت کردے ہوئے قابض فوج نوں مصر توں باہر نکلن دا مطالبہ کیتا جسنوں تسلیم کر لئیا گئیا ۔

سرد جنگ دے دناں چ سویت یونین نے افریقہ چ اپنے اثرات ودھان لئی 1958ء مصر نوں اسوان ڈیم دی اساری چ تعاون دی پیشکش کیتی تے بطور تحفہ اک تہائی لاگت وی دین دا اعلان کیتا ۔ اس دے علاوہ تکنیکی ماہراں تے بھاری مشینری وی مہیا کیتی ۔

1960ء چ ڈیم دی اساری دا آغاز کیتا گئیا تے اسوان سد العالی 21 جولائی 1970ء نوں مکمل ہوئیا ۔

خصوصیات

جدید اسوان ڈیم 3600 میٹر طویل ، بنیاداں تے 980 میٹر تے ہلال تے 40 میٹر چوڑا تے 111 میٹر اچّآ اے ۔ ڈیم چ ہر سیکنڈ چ 11 ہزار معکب میٹر پانی لنگھ سکدا اے ۔ اس عظیم ڈیم دی اساری نال بنن آلی جھیل نوں "جھیل ناصر" دا ناں دتا گئیا جہڑی 550 کلومیٹر لمبا تے ودھ توں ودھ 35 کلومیٹر چوڑی اے ۔ اس دا سطحی رقبہ 5250 مربع کلومیٹر اے ۔

ڈیم توں 175 میگا واٹ دے 12 جنریٹر چلدے نیں جہڑے 2اعشاریہ1 گیگا واٹ دی پن بجلی پیدا کردے نیں ۔ بجلی دی پیداوار دا آغاز 1967ء چ ہوئیا ۔