اسلام وچ سوانیاں

اثر و رسوخ دے ذرائع

مسلم خواتین دے لئی اسلام دے تحت اثرات دے چار ذرائع نيں۔ پہلے دو، قرآن و حدیث، بنیادی ذرائع سمجھ‏‏ے جاندے نيں۔ جدو‏ں کہ دوسر ے دو ثانوی تے حاصل شدہ ذریعہ نيں جس وچ اسلامی فقہ دے مختلف سکولاں و مسلم فرقےآں دے درمیان وچ اختلاف ا‏‏ے۔ ا جما ع، قیاس - فتاویٰ تے ا جتہاد دے روپ وچ مؤثر ثانوی ذرائع نيں۔

بنیادی ذرائع

اسلام وچ عورتاں نو‏‏ں قرآن کریم تے حدیث دے تحت کئی رہنمائی د‏‏ی گئیاں نيں۔ انہاں رہنمائی نو‏‏ں فقہ (اسلامی قانون)، و مستند حدیث تو‏ں حاصل شدہ تشریحات و جمہور علما دے نظریے دے ذریعے سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ انہاں تشریحات تے انہاں دا چلن اس وقت مسلم دنیا دے تاریخی تناظر وچ نيں جدو‏ں ایہ تشریحات لکھی گئی سی۔

اپنی زندگی دے دوران، محمد صلی اللہ علیہ وسلم نے- مختلف اکاؤنٹس اُتے منحصر، 9 یا 11 گیارہ خواتین نال شادی کيتی۔ عرب سبھیاچار وچ ، شادی عام طور اُتے قبیلے د‏‏ی ضروریات دے مطابق کيتی جاندی سی۔مثلاً رقبیلے دے اندر یا دوسرے قبیلےآں دے نال اتحاد دے قیام د‏‏ی ضرورت۔ شادی دے وقت کنواری ہونا اک قبائلی اعزاز دے طور اُتے دیکھیا جاندا سی۔ ولیم مونٹوموم وٹ کہندا اے کہ محمد د‏‏ی تمام شادی دوستانہ تعلقات نو‏‏ں مضبوط بنانے دے لئی اک سیاسی پہلو سن تے ایہ عربی روایت دے مطابق سن۔

النساء
سورۃ النسا[20] یا خواتین د‏‏ی سورۃ قرآن کریم دا چوتھا باب ا‏‏ے۔ سورہ دا عنوان سور ہ دا عنوان خواتین دے متعدد حوالے تو‏ں حاصل ہُندا اے، بشمول آیات 3-4 تے 127-130.

ثانوی ذرائع

اسلام دیاں عورتاں اُتے اثر و رسوخ دے بنیادی ذرائع ہر ممکنہ صورت حال تو‏ں نمٹنے دے لئی کافی نئيں نيں۔ اس وجہ تو‏ں اسلامی فقہ و مذہبی اسکولاں نے ترقی پائی۔مذہبی علما نے مسلماناں دے لئی صحیح مذہبی طریقہ تلاش کرنے دے لئی معتبر دستاویزات، داخلی بحثاں د‏‏ی نشان دہی تے اتفاق رائے قائم کرنے دے لئی وسائل دے حوالے کیتے نيں۔ [12] [13] ایہ سب خواتین دے لئی اثر و رسوخ دے ثانوی ذریعہ نيں۔ انہاں وچ اجماع، قیاس، اجتہاد تے وغیرہ، ( اسلامی فقہی اسکولاں و دوسرے فرقےآں د‏‏ی مطابق)۔فتاویٰ وی ثانوی ذریعہ وچ شامل نيں، جو عام طور اُتے پھیلائے جاندے نيں، عام طور پر، عام بولی وچ یا علما دے لکھے ہوئے پرچے، تقسیم کیتے جاندے نيں، جو مذہبی ضروریات دے موافق نيں۔ فتاویٰ نظریا‏تی طور اُتے غیر پابند نيں، لیکن اکثر سنجیدگی تو‏ں غور کیتے جاندے نيں تے اکثر مسلماناں د‏‏ی طرف تو‏ں اس دا استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ثانوی ذرائع عام طور اُتے پنج قسم دے اثر و رسوخ وچ تقسیمِ ہُندے نيں: عورتاں تے مرداں دونے دے لئی کردار یا رویے دا فرض، لازمی، قابل قبول، جائز، مستثنی یا ممنوعہ۔ ثانوی وسائل دے درمیان وچ کافی تنازع اے، وقت دے نال تبدیلی ہُندی ا‏‏ے۔