From Wikipedia, the free encyclopedia
Niels Henrik Abel a l'é stàit un dij pì gran matemàtich dël sécol ch'a fa XIX. J'agn an NorvegiaAbel a l'era nassù ël 5 d'ost dël 1802 a Finnöy, scond ëd set masnà.
Sò pare a l'era 'n pastor protestant; soa mare, Anne-Marie Simonses, na pianista ëd talent.
Dël 1815 a l'era andàit a studié a Christiania (al dì d'ancheuj Òslo), andoa ant ël 1818 a l'avìa rëncontrà ël professor Berndt Holmboë ch'a l'ha falo passioné a la matemàtica. Sò viage an EuròpaA ancamin-a a visité matemàtich e astrònom avosà an Norvegia e Danimarca, peui a va a Berlin anté ch'a fa conossensa con Crelle e a arsèiv l'anvit da chiel-sì a contribuì a sò giornal ch'a l'era an camin ch'a nassìa: ël prim volum a conten ses artìcoj d'Abel, a-i son an tut vintedoe soe memòrie ant ij prim tre volum.
Da Berlin a passa a Friborgh, anté ch'a men-a soe fiamenghe arserche an sle fonsion elìtiche. L'artorn e la mòrtFinì ij sòld, Abel a torna a Christiania e a l'é ospità da na famija bonstasenta, jë Schjeldrups; a dev però seghité a manten-e frej e seur.
Vers la mità ëd gené 1829, n'emoragìa a-j fa capì ch'a-j resta pì nen tant temp da vive.
A passa ij sò darié di a Froland a ca 'd na famija anté che soa morosa Crelly Kemp a l'era a servissi.
An ëscrivend a sò amis Keilhau, a j'arcomanda ëd marié Crelly apress soa mòrt, lòn ch'a farà, bele che ij doi as fusso mai rëncontrasse. Soe contribussionAbel as ancòrz dij përtus ant le dimostrassion ëd chèich sò predecessor e as propon ëd sareje.
Un dij sò travaj clàssich an cost órdin d'idèje a l'é la prima dimostrassion dël teorema general dël binòmi, dont ëd cas ëspessiaj a j'ero stàit dimostrà da Newton e Euler. A pòrto sò nòm
Euvre prinsipaj
A l'ha ditA më smija che s'as veul fé dij progress an matemàtica a venta studié ij magìster e pà j'anlev. A l'han dit ëd chiel
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.