Jimmy Carter

James Earl Carter (mej conossù con ël nòm ëd Jimmy) a l'é nassù ël 1^m d'otóber dël 1924 a Plains ant la Geòrgia, an na famija d'amprenditor agrìcoj.
A l'é stàit ël president ch'a fa 39 ëd jë Stat Unì d'América, dal gené 1977 al gené 1981.

Prima d'intré an polìtica col Partì Democràtich, Carter a l'era un produtor ëd bagigie. Nominà dël 1970 Governator dlë stat american dla Georgia (a lo restrà findi al 1975), dël novèmber 1976 a l'é riussì a vagné j'elession pressidensiaj contra ël candidà republican Gerald Ford.

A la pressidensa Carter as dev la distension vers ël moviment comunista antërnassional: a l'ha fàit an manera che ël Dipartiment dë Stat a deroghèissa ël McCarran Act, ch'a antërdisìa l'intrada dij comunista ant la nassion.

Antra ij sò dontré sucess antërnassionaj, prim antra tuti a l'é la signadura dj'Acòrd ëd Camp David ant ël 1979, për la pas tra Egit e Israel. A venta peui sité ël diàlogh con l'Union Soviética an sj'arme stratégiche.
Tutun, ël perìod dla pressidensa ëd Jimmy Carter a l'ha vist vàire episòdi ch'a l'han marcà n'arbass ëd soa popolarità përsonal, ant un contest ëd pesanta recession conòmica. Ëd particolar arlevansa la crisi dla rivolussion iranian-a dël 1979, ch'a l'ha portà a la catura ëd 52 ostagi american ant l'ambassada american-a ëd Teheran.

Ant j'elession dël novèmber 1980 Carter a l'é stàit largament batù dal republican Ronald Reagan.

Apress la pressidensa, dël 1981 Jimmy Carter a l'ha constituì ël Carter Center, na fondassion ch'a l'ha partissipà a vàire inissiative për l'afermassion dij drit uman, për la promossion dla democrassìa e për l'antermediassion ant ij conflit internassionaj. Për costi mérit-sì dël 2002 Carter a l'é stàit ansignì col Premi Nobel për la Pas.

A pòrto sò nòm

The Carter Center