Żeneta zwyczajna[25], żeneta europejska (Genetta genetta) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny Genettinae w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae).
Szybkie fakty Domena, Królestwo ...
Żeneta zwyczajna
Genetta genetta[1] |
(Linnaeus, 1758) |
|
|
Systematyka
|
Domena
|
eukarionty |
Królestwo
|
zwierzęta |
Typ |
strunowce |
Podtyp |
kręgowce |
Gromada |
ssaki |
Podgromada |
żyworodne |
Infragromada |
łożyskowce |
Rząd |
drapieżne |
Podrząd |
kotokształtne |
Rodzina |
wiwerowate |
Podrodzina |
Genettinae |
Rodzaj |
żeneta |
Gatunek |
żeneta zwyczajna |
Synonimy |
- Viverra genetta Linnaeus, 1758[2]
- Viverra genetta gallica Oken, 1816[3]
- Viverra genetta hispanica Oken, 1816[3]
- Genetta afra F. Cuvier, 1825[4]
- Genetta vulgaris Lesson, 1827[5]
- Viverra senegalensis J.B. Fischer, 1829[6]
- Genetta communis Burnett, 1830[7]
- Viverra dongolana Hemprich & Ehrenberg, 1832[8]
- Viverra leptura Reichenbach, 1836[9]
- Viverra genetta var. barbar Wagner, 1841[10]
- Genetta barbara C.H. Smith, 1842[11]
- Genetta bonapartei Loche, 1857[12]
- Genetta communis melas Graells, 1897[13]
- Genetta genetta balearica O. Thomas, 1902[14]
- Genetta grantii O. Thomas, 1902[15]
- Genetta rhodanica Matschie, 1902[16]
- Genetta pulchra Matschie, 1902[16]
- Genetta neumanni Matschie, 1902[17]
- Genetta hararensis Neumann, 1902[18]
- Genetta guardafuensis Neumann, 1902[18]
- Genetta terrae sanctae Neumann, 1902[18]
- Genetta albipes Trouessart, 1904[19]
- Genetta peninsulae Cabrera, 1905[20]
- Genetta genetta lusitanica Seabra, 1924
- Genetta dongolana tedescoi de Beaux, 1924[21]
- Genetta genetta pyrenaica E. Bourdelle & De Zillière, 1951[22]
- Genetta genetta isabelae Delibes, 1977[23]
|
|
Podgatunki |
- G. g. genetta (Linnaeus, 1758)
- G. g. dongolana (Hemprich & Ehrenberg, 1832)
- G. g. grantii O. Thomas, 1902
- G. g. pulchra Matschie, 1902
- G. g. senegalensis (J.B. Fischer, 1829)
|
|
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[24] |
|
Zasięg występowania |
|
|
|
Zamknij
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz nadając mu nazwę Viverra genetta[2]. Miejsce typowe to El Pardo, w pobliżu Madrytu, w Hiszpanii[26].
G. felina traktowany jest tradycyjnie jako podgatunek G. genetta[26] lecz analiza molekularna wykazała, że takson ten jest bliżej spokrewniony z G. maculata niż z G. genetta[27]. Wysoka zmienność wewnątrzgatunkowa w obrębie G. genetta sprawia, że wyraźne rozróżnienie między populacjami jest trudne do oceny i dotychczas opisano ponad 20 podgatunków[27]. Konieczna jest rewizja taksonomiczna[27]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają pięć podgatunków[27].
Etymologia
- Genetta: starofr. genette „żeneta”[28].
- dongolana: Dongola, Sudan[8].
- grantii: William Robert Ogilvie-Grant (1863–1924), szkocki ornitolog[15].
- pulchra: łac. pulcher, pulchra „piękny”[29].
- senegalensis: Senegal[30].
Żeneta zwyczajna występuje w południowo-zachodniej Europie, na Półwyspie Arabskim i Afryce zamieszkując w zależności od podgatunku[27]:
Długość ciała (bez ogona) samic 46,5–49 cm, samców 46,5–52 cm, długość ogona samic 40–51,6 cm, samców 42–51,6 cm, długość ucha samic 4,2–6,5 cm, samców 4–6 cm, długość tylnej stopy samic 8,2–9,1 cm, samców 8–9,7 cm; masa ciała samic 1,4–2,3 kg, samców 1,6–2,6 kg[31]. Ze względu na podobieństwo w budowie i zachowaniu, często mylona z kotem. Charakteryzuje ją bardzo długi ogon. Jej futro jest w cętki lub pręgi. Wzór zębowy: I C P M = 40[31].
Poluje i zjada zdobycz nocą. Żywi się owocami, owadami, małymi zwierzętami i rybami.
C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 45. (łac.).
H.G.L. Reichenbach: Regnum animale iconibus aeneis specierum et characteribus generum illustratum. Compendium cum commentario succincto editium. Cz. 1: Mammaliu. Lipsiae: Libraria Wagnerii, 1836, s. 23, 270. (łac.).
M. de la P. Graells. Fauna Mastodológica Ibérica. „Memorias de la Real Academia de Ciencias Exactas, Físicas y Naturales”. 17, s. 174, 1897. (hiszp.).
M. Delibes. Sobre las ginetas de la Isla de Ibiza (Genetta genetta isabelae n. ssp.). „Dofiana Acta Vertebrata”. 4, s. 140, 1977. (hiszp.).
P.P. Gaubert P.P., F.F. Carvalho F.F., D. Camps & E. Do LinhD.C.& E.D.L. San D. Camps & E. Do LinhD.C.& E.D.L., Genetta genetta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-16] (ang.).
Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 141. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Genetta genetta. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-16].
pulchra, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-16] (ang.).
senegalensis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-16] (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne: