Władimir Sołowjow

Władimir Sołowjow, 1885

Władimir Sołowjow (ros. Влади́мир Серге́евич Соловьёв; 1853–1900) – rosyjski teolog prawosławny, działacz na rzecz ekumenizmu.

Duchowe podstawy życia

• Dwa bliskie sobie wzajemnie pragnienia jakby dwoje niewidocznych skrzydeł unoszą duszę ludzką ponad całą resztę natury: pragnienie nieśmiertelności i pragnienie prawdy, czyli moralnej doskonałości.

• Pragnąć żyć umieramy, a pragnąc poznać życie poznajemy śmierć.

• "Żyj zgodnie z naturą" to znaczy zabijaj innych i siebie.

• Prawo nie wnosi do społeczności żadnej nowej, pozytywnej zasady życia, wyznacza tylko wolnemu działaniu sił nieprzekraczalne granice i tym samym zapobiega jawnym konfliktom między nimi.

• Pokusy spotykają tylko ludzi duchowych, czyli ludzi Bożych. Człowiek bezbożny po to, by czynić zło, nie potrzebuje pokusy: czyni on je po prostu mocą swojej skażonej natury.

• W głębi naszej istoty, w samym rdzeniu naszej duszy, czasami zupełnie przez nas nie uświadamiana, tai się i działa skrycie moc grzechu pierworodnego - moc ciemna, szalona i zła.

• Zwierzę postępuje według złego usposobienia, które nie samo sobie stworzyło(...) Człowiek natomiast, poza złym usposobieniem, wspólnym ze zwierzętami, może jeszcze postępować i postępuje mocą złej decyzji i złej zasady, które sam zaakceptował i które pochodzą z jego woli.

• Bóg odwiecznie jest sam w sobie, ale powinniśmy pragnąć aby zaczął istnieć dla nas. Dopóki bowiem żyjemy według woli własnej i świata, Bóg jakby dla nas nie istnieje.

• Bóg, w którym wszystko jest jednością i harmonią, stanowi najwyższe dobro dla naszej woli, absolutną prawdę dla naszego umysłu i doskonałe piękno dla naszych zmysłów.

• Zasada dobroczynności, czyli jałmużny, oznacza najwyższy stopień rozwoju społecznego.

• Dla każdego bezstronnego umysłu jest zupełnie oczywiste, że bunt i grabież są złą szkołą sprawiedliwości i że nieposiadający, ograbiwszy posiadających, na pewno zaczną grabić i ciemiężyć się wzajemnie.
  • Zobacz też: komunizm

• Nie szukaj wiedzy, który nie przynosi pożytku bliźniemu i sprawie Bożej.

• Wszelki aktywnie moralny charakter zakłada podporządkowaną moc zła, tzn. egoizmu.

• Boskie w Kościele jest to wszystko, co ma charakter powszechny, czyli katolicki, a charakter ten ma wszystko, co nie zawiera w sobie miłości własnej i wyizolowania - typu osobistego, narodowego, lokalnego i wszelkiego innego.

• Ludzkość utworzona jest z ludzi, ale nie przez ludzi.

Listy paschalne

• Zgodność serca i umysłu, wiary i rozumu, jest czymś wyższym, bardziej pożądanym, niż ich sprzeczność i nieprzyjaźń.

• Życie przyrody jest kompromisem między śmiercią a nieśmiertelnością. Śmierć bierze wszystko co żywe, wszystkie indywidua, a oddaje nieśmiertelności tylko ogólne formy życia.

• Oczywiste bywa tylko to, co nie ma zbyt wielkiego znaczenia dla życia (...) Wszędzie i zawsze dwa razy dwa jest cztery, ale to nikogo ni ziębi ni grzeje.

• Pseudoniewierzący wyprzedzą w królestwie Bożym całe mnóstwo pseudowierzących.

• Od narodów i państw, tak jak i od poszczególnych osób, duch chrześcijański domaga się przede wszystkim niezadowolenia z siebie i dążenia do doskonałości.

Sens miłości

• Głosząc siebie poza wszystkim innym, człowiek tym samym pozbawia sensu swoje własne istnienie, odbiera sobie prawdziwą treść życia i przekształca swoją indywidualność w pustą formę.

• Główny fałsz i zło egoizmu tkwi nie w absolutnej samoświadomości i samoocenie podmiotu, a w tym, że słusznie przypisując sobie absolutne znaczenie, człowiek niesłusznie odmawia innym tego samego znaczenia.

• Istnieje tylko jedna siła, która może od wewnątrz osłabiać egoizm – to miłość, a przede wszystkim miłość płciowa.

• Jedynie miłość płciowa czyni zadość wymaganiom, bez których nie da się zlikwidować samolubstwa w obcowaniu z innym człowiekiem.

• Miłość jest ważna jako przeniesienie całej naszej aktywności życiowej z siebie na drugiego człowieka, jako przesunięcie centrum naszego życia osobistego.

• Miłość prawdziwie wielka najczęściej bywa nieszczęśliwa, a miłość nieszczęśliwa zazwyczaj prowadzi do samobójstwa – w tej, czy innej postaci.

• Najsilniejsza miłość nader często bywa nieodwzajemniona, i nie wydaje nie tylko wielkiego, ale w ogóle żadnego potomstwa.

• Nie bez powodu stosunki płciowe nie tylko noszą nazwę miłości ale będąc ideałem wszelkiej innej miłości, stanowią w świadomości ogółu miłość uprzywilejowaną.

• Pociąg do mokrego fartucha nie wymaga motywów, podczas gdy wielu ludzi odwiedza domy rozpusty z powodu fałszywego pojmowania względów higienicznych.

• Prawdziwa miłość duchowa nie jest słabym naśladowaniem i zapowiedzią śmierci, lecz triumfem nad nią – postrzeganiem chwilowego, jako wiecznego.

• Sens ludzkiej miłości tkwi w uzasadnieniu i zbawieniu indywidualności przez ofiarę z egoizmu.

• W miłości płciowej prawdziwie rozumianej, boski byt zyskuje możliwość swego ostatecznego ucieleśnienia w indywidualnym życiu człowieka.

Inne

• Brzydkie jest to wszystko, w czym jedna część nadmiernie się rozrasta i góruje nad innymi, w czym nie ma jedności i charakteru całościowego, i wreszcie - w czym brak swobodnej różnorodności. Anarchiczna mnogość jest równie sprzeczna z dobrem, prawdą i pięknem jak martwa, przytłaczająca jedność.
  • Źródło: Ogólny sens sztuki

• Najwięksi poeci powstrzymywali się od przedstawiania typów pozytywnych, czy wręcz idealnych.
  • Źródło: Ogólny sens sztuki

• Naturalna ślepa wiara nie daje się pogodzić z godnością człowieka.
  • Źródło: Dramat życiowy Platona

• "Nadczłowiek" stworzony przez bazylejskiego profesora nie może być Henrykiem czy Fryderykiem czy Ottonem: musi się zwać Zaratusztra - nawet nie Zoroaster lecz właśnie Zaratusztra, by z daleka pachniało lingwistyką.
  • Opis: o Nietzschem.
  • Źródło: Literatura czy prawda