węgiel

Podobna pisownia: węgieł

węgiel (język polski)

węgiel (1.1)

węgle (1.2)

węgle (1.3)

węgiel (1.4) na kartonie

węgle (1.5)

wymowa:

IPA: [ˈvɛ̃ŋʲɟɛl], AS: [vẽŋʹǵel], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.• asynch. ę  ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	węgiel
dopełniacz	węgla
celownik	węglowi
biernik	węgiel
narzędnik	węglem
miejscownik	węglu
wołacz	węglu

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	węgiel	węgle
dopełniacz	węgla	węgli
celownik	węglowi	węglom
biernik	węgiel	węgle
narzędnik	węglem	węglami
miejscownik	węglu	węglach
wołacz	węglu	węgle

(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu C i liczbie atomowej 6; zob. też węgiel (pierwiastek) w Wikipedii

(1.2) geol. bryłka rudy z dużą zawartością węgla (1.1), materiał opałowy; zob. też węgle kopalne w Wikipedii

(1.3) szt. materiał rysunkowy w formie patyczków miękkiego węgla drzewnego

(1.4) szt. technika artystyczna posługująca się węglem (1.3) oraz rysunek nią wykonany; zob. też węgiel (technika artystyczna) w Wikipedii

(1.5) grudka żaru

odmiana:

(1.1) blm,

 

(1.2-5)

 

przykłady:

(1.1) Diament to jedna z krystalicznych postaci węgla.

(1.2) Sto lat temu większość statków było napędzanych węglem.

(1.3) Antoni Kamieński (…) odwiedził również pisarkę w Grodnie i wówczas naszkicował węglem jeden z bardziej znanych jej portretów^[1].

składnia:

kolokacje:

(1.1) czterochlorek węgla • dwusiarczek węgla • dwutlenek węgla • tlenek węgla

(1.2) węgiel brunatny • węgiel kamienny • węgiel drzewny • kopalnia węgla • wydobywać węgiel • węgiel aktywny / węgiel aktywowany • węgiel bunkrowy • węgiel drzewny • węgiel gazowy • węgiel koksujący / węgiel koksowy • węgiel kostny

synonimy:

(1.1) symbol. C

(1.2) czarne złoto; gw. (Górny Śląsk) wóngiel

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. węglan mrz, węglarz mos, węglowiec mrz, węgielnica ż, węglarka ż, węglarstwo n, węglik m

zdrobn. węgielek mrz

czas. zwęglać ndk., zwęglić dk.

przym. węglowy, węglanowy, węglarski

związki frazeologiczne:

biały węgiel

etymologia:

prasł. *ǫglь

uwagi:

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Pierwiastki chemiczne

nie mylić z: węgieł

zob. też węgiel w Wikipedii; por. karbon

tłumaczenia:

• afrykanerski: (1.1) koolstof
• albański: (1.1) karbon
• angielski: (1.1) carbon; (1.2) coal; (1.3) charcoal
• arabski: (1.1) كربون m (karbūn); (1.2) فحم m (faḥm)
• baskijski: (1.1) karbono; (1.2) ikatz
• bengalski: (1.1) কার্বন, অঙ্গার
• bretoński: (1.1) karbon m
• bułgarski: (1.1) въглерод m; (1.2) въглища lm
• buriacki: (1.1) нүүрһэнтүрэгшэ
• chiński standardowy: (1.1) uproszcz. i trad. 碳 (tàn)
• chorwacki: (1.1) ugljik m; (1.2) ugljen m
• czeski: (1.1) uhlík m; (1.2) uhlí n; (1.3) uhel m; (1.4) uhel m; (1.5) uhlík m
• dolnołużycki: (1.2) wugel m
• duński: (1.1) kulstof n, karbon n
• esperanto: (1.1) karbono; (1.2) karbo
• estoński: (1.1) süsinik
• farerski: (1.1) kolevni n
• fiński: (1.1) hiili
• francuski: (1.1) carbone m; (1.2) charbon m
• friulski: (1.1) carboni m
• fryzyjski: (1.1) koalstof
• górnołużycki: (1.1) wuhlo n
• grenlandzki: (1.1) kulstoffi
• gudźarati: (1.2) કોલસો m (kōlasō)
• hausa: (1.1) kwal
• hebrajski: (1.1) פחמן
• hiszpański: (1.1) carbono m; (1.2) carbón m
• interlingua: (1.1) carbon
• irlandzki: (1.1) carbón
• islandzki: (1.1) kolefni n; (1.2) kol n
• japoński: (1.1) 炭素 (たんそ, tanso)
• jidysz: (1.1) קוילנשטאָף m (kojlnsztof); (1.2) קויל m/ż (kojl)
• kaszubski: (1.1) wãdźel m
• kataloński: (1.1) carboni m; (1.2) carbó m
• kornijski: (1.1) carbon
• litewski: (1.1) anglis ż
• łaciński: (1.1) carbonium
• łotewski: (1.1) ogleklis
• macedoński: (1.1) јаглерод
• maltański: (1.1) karbon
• mongolski: (1.1) нүүрстөрөгч
• niderlandzki: (1.1) koolstof n
• niemiecki: (1.1) Kohlenstoff m; (1.2) Kohle ż
• norweski (bokmål): (1.1) karbon
• nowogrecki: (1.1) άνθρακας m; (1.2) κάρβουνο n, άνθρακας m
• nowopruski: (1.1) anglis ż
• ormiański: (1.1) ածխածին
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.2)
• połabski: (1.2) vǫďėl m
• portugalski: (1.1) carbono m
• rosyjski: (1.1) углерод m; (1.2) уголь m
• rumuński: (1.1) carbon n
• serbski: (1.1) угљеник
• słowacki: (1.1) uhlík m; (1.2) uhlie n
• słoweński: (1.1) ogljik m
• szwedzki: (1.1) kol w; (1.2) kol w
• tajski: (1.1) คาร์บอน
• turecki: (1.1) karbon
• tuvalu: (1.1) ˈmala
• ukraiński: (1.1) вуглець m; (1.2) вугілля n
• volapük: (1.1) karbin
• walijski: (1.1) carbon
• węgierski: (1.1) szén
• wietnamski: (1.1) cacbon
• wilamowski: (1.1) kȫła m, köła m
• włoski: (1.1) carbonio m; (1.2) carbone m

źródła:

1. Edmund Jankowski „Ludzie żywi”, tom 6., Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1964, s. 521.