uczony

uczony (język polski)

wymowa:

IPA: [uˈʧ̑ɔ̃nɨ], AS: [učõny], zjawiska fonetyczne: nazal.

​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) osoba zajmująca się naukowo jakąś dziedziną wiedzy i będąca w niej autorytetem^[1]

przymiotnik

(2.1) poparty lub nacechowany wiedzą^[2]

(2.2) gruntownie wykształcony w swojej dziedzinie^[2]

czasownik, forma fleksyjna

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	uczony	uczeni
dopełniacz	uczonego	uczonych
celownik	uczonemu	uczonym
biernik	uczonego	uczonych
narzędnik	uczonym	uczonymi
miejscownik	uczonym	uczonych
wołacz	uczony	uczeni

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	uczony		uczona	uczone	uczeni	uczone
dopełniacz	uczonego		uczonej	uczonego	uczonych
celownik	uczonemu		uczonej	uczonemu	uczonym
biernik	uczonego	uczony	uczoną	uczone	uczonych	uczone
narzędnik	uczonym		uczoną	uczonym	uczonymi
miejscownik	uczonym		uczonej	uczonym	uczonych
wołacz	uczony		uczona	uczone	uczeni	uczone

(3.1) imiesłów przymiotnikowy przeszły bierny, rodzaj męski od: uczyć

odmiana:

(1.1)

 

(2.1-2)

 

przykłady:

(1.1) Nasz nauczyciel to wszechstronny uczony o wielu specjalnościach.

(2.1) On potrafi przytoczyć wiele uczonych definicji na poparcie swoich poglądów.

(3.1) Ten uczeń był uczony przeze mnie w poprzednich dwóch latach.

składnia:

kolokacje:

(1.1) polski / francuski / rosyjski / … uczony • wielki / wybitny / znakomity / genialny uczony

(2.1) uczona księga / mowa / rozprawa / teoria • uczony dowód

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. uczenie n, uczeń mos, uczennica ż, nauka ż, uczoność ż, nauczanie n

forma żeńska uczona ż

czas. uczyć ndk., nauczyć dk., nauczać ndk., wyuczyć dk.

przym. wyuczony, nieuczony, wyuczalny

przysł. uczenie

związki frazeologiczne:

uczony w piśmie / uczony w Piśmie

etymologia:

(1.1) < (2.2)^[3]

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) scholar; (2.1) learned, scholarly; (2.2) educated
• białoruski: (1.1) вучоны m, навуковец m; (2.2) вучоны
• esperanto: (1.1) erudiciulo, scienculo, klerulo, saĝulo; (2.1) saĝa, scioplena; (2.2) scioplena, dokta
• jidysz: (1.1) וויסנשאַפֿטלער m (wisnszaftler), חכם m (chochem)
• nepalski: (2.2) शिक्षित् (śikṣit)
• rosyjski: (1.1) учёный m; (2.1) учёный; (2.2) учёный
• ukraiński: (1.1) вче́ний m
• włoski: (2.2) dotto

źródła:

1.  Hasło „uczony II” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
2.  Hasło „uczony I” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
3. Renata Grzegorczykowa, Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, wyd. III poprawione, Warszawa 1979, s. 19.