słoń

Podobna pisownia: slon • słon • Słoń • słóń • śłön • šłȫn

słoń (język polski)

słonie (1.1)

słoń (1.2)

słoń (1.5)

wymowa:

​^?/i, IPA: [swɔ̃ɲ], AS: [su̯õń], zjawiska fonetyczne: nazal.

​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(1.1) zool. duży, roślinożerny ssak lądowy z chwytną trąbą

(1.2) samiec słonia (1.1)

(1.3) pot. grub. ktoś bardzo duży, gruby

(1.4) gw. przestępcza sprawca rozboju^[1]

(1.5) gw. wojsk. maska przeciwgazowa z długą rurą^[1]

czasownik, forma fleksyjna

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	słoń	słonie
dopełniacz	słonia	słoni
celownik	słoniowi	słoniom
biernik	słonia	słonie
narzędnik	słoniem	słoniami
miejscownik	słoniu	słoniach
wołacz	słoniu	słonie

(2.1) 2. os. lp, rozk. od: słonić

odmiana:

(1.1-5)

 

(2.1) zob. słonić

przykłady:

(1.1) Na fotosafari w Kenii podziwialiśmy stado słoni.

(1.2) W przeciwieństwie do samic, dorosłe słonie prowadzą samotniczy tryb życia.

(1.3) W kinie usiadł przede mną jakiś słoń i nie widziałem ekranu.

(1.5) Dziś dowódca kazał nam ćwiczyć na poligonie w słoniach i pełnym oporządzeniu.

(2.1) Tadeuszu, nie słoń mi słońca, chcę się opalić.

składnia:

kolokacje:

(1.1) trąba / kły / uszy słonia • stado słoni • wybieg dla słonia / słoni

synonimy:

(1.1) śr.pol. elefant

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) ssak

(1.2) samiec

hiponimy:

(1.1) słoń afrykański, słoń indyjski, słoń afrykański leśny; słonica, słoniątko, słonik

holonimy:

meronimy:

(1.1) kość słoniowa, trąba, ciosy

wyrazy pokrewne:

rzecz. słoniowacizna ż, słoniowate lm nmos, słoniówka ż, słoniowatość ż, słoniarnia ż

zdrobn. słoniątko n, słonik m, słoniczek m

zgrub. słonisko n

forma żeńska słonica ż

przym. słoniowy, słoniowaty

związki frazeologiczne:

biały słoń • jak słoń w składzie porcelany / poruszać się jak słoń w składzie porcelany • nie mieć pod ręką słonia • robić z muchy słonia • słoń a sprawa polska • słoń morski • słoń nadepnął na ucho • słoń w salonie • wdzięk słonia • życie ze słoniem w pokoju

etymologia:

prasł. *slonь / *slonъ^[2] < praturk. *arsïlan → lew (arsıl → brązowy + -lan → dziki drapieżnik)

por. arum. arslan, azer. aslan, krymtat. arslan, przest. mac. арслан, mong. ᠠᠷᠰᠯᠠᠨ, арслан, osm. آرسلان, tatar. arslan, tur. aslan, turkm. arslan, przest. węg. arszlán → lew

uwagi:

zob. też słoń w Wikipedii

zob. też słoń w Wikicytatach

zobacz też: Indeks:Polski - Ssaki

tłumaczenia:

• afrykanerski: (1.1) olifant
• akadyjski: (1.2) 𒄠𒋛
• amharski: (1.1) ዝሆን (zəhon)
• angielski: (1.1) elephant
• arabski: (1.1) فيل m (fīl)
• arumuński: (1.1) elefan
• asturyjski: (1.1) elefante m
• baskijski: (1.1) elefante
• bemba: (1.1) insofu
• białoruski: (1.1) слон m
• brithenig: (1.1) eliffan
• bułgarski: (1.1) слон m
• chorwacki: (1.1) slon m
• czeski: (1.1) slon m
• duński: (1.1) elefant w
• esperanto: (1.1) elefanto; (1.2) virelefanto
• fiński: (1.1) elefantti, norsu
• francuski: (1.1) éléphant m
• friulski: (1.1) elefant
• ful: (1.1) nyiiwa
• galicyjski: (1.1) elefante m
• grenlandzki: (1.1) nagguaatsoq
• haitański: (1.1) elefan
• hausa: (1.1) giwa (inna pisownia: gíiwáa, giiwaa, giwā) ż
• hebrajski: (1.1) פיל
• hindi: (1.1) हाथी m
• hiszpański: (1.1) elefante m
• ibibio: (1.1) eniin
• igbo: (1.1) enyi
• interlingua: (1.1) elephante
• irlandzki: (1.1) eilifint m
• islandzki: (1.1) fíll m
• jidysz: (1.1) העלפֿאַנד m (helfand)
• joruba: (1.1) erin / ẹrín
• kataloński: (1.1) elefant m
• kazachski: (1.1) піл
• kirgiski: (1.1) пил; (1.2) пил
• komoryjski ngazidża: (1.1) nɗovu klasa 9/10
• kongo: (1.1) nzau
• koreański: (1.1) 코끼리
• korsykański: (1.1) elefante
• ladino: (1.1) איליפ׳אנטי (elefante)
• ladyński: (1.1) elefant
• lingala: (1.1) nzɔku
• litewski: (1.1) dramblys m
• luhya: (1.1) enjofu
• łaciński: (1.1) elephantus m, barrus m, elephas m
• macedoński: (1.1) слон m
• malgaski: (1.1) elefanta
• muani: (1.1) nembo
• nama: (1.1) ǂkhoab
• nepalski: (1.1) हात्ती (hāttī)
• niderlandzki: (1.1) olifant m
• niemiecki: (1.1) Elefant m
• norweski (bokmål): (1.1) elefant m
• nowogrecki: (1.1) ελέφαντας m
• nowopruski: (1.1) elapānts m
• nuer: (1.1) guɔr
• ormiański: (1.1) փիղ
• oromo: (1.1) arbaa
• pendżabski: (1.1) ਹਾਥੀ ż
• perski: (1.1) پیل
• portugalski: (1.1) elefante m
• prowansalski: (1.1) elefant
• romansz: (1.1) elefant
• rosyjski: (1.1) слон m; (1.2) слон m
• ruanda: (1.1) inzovu, zovu
• rumuński: (1.1) elefant
• rundi: (1.1) inzovu
• sanskryt: (1.1) हस्तिन्, गज
• sardyński: (1.1) elefante m
• shona: (1.1) nzou
• slovio: (1.1) slon (слон)
• słowacki: (1.1) slon m
• somalijski: (1.1) maroodi
• staroegipski: (1.1) (ꜣbw), (abu)
• suahili: (1.1) ndovu, tembo; (1.3) kubwa
• suazi: (1.1) indlovu
• sycylijski: (1.1) alifanti, liotru
• syngaleski: (1.1) අලියා
• szwedzki: (1.1) elefant w
• tajski: (1.1) ช้าง
• tamilski: (1.1) யானை
• tangale: (1.1) labata
• tigrinia: (1.1) ሓርማዝ (harəmazə)
• tswana: (1.1) tlou klasa 9/10
• turecki: (1.1) fil
• tuvalu: (1.1) elefane
• twi: (1.1) ɛsono
• ukraiński: (1.1) слон m; (1.2) слон m
• venda: (1.1) nḓou
• waloński: (1.1) elefant
• wenedyk: (1.1) lefęć
• węgierski: (1.1) elefánt
• wietnamski: (1.1) voi
• wilamowski: (1.1) elifant m, elefaont m, olifant m
• włoski: (1.1) elefante m
• wolof: (1.1) ñey wi, ñay, ñey
• xhosa: (1.1) indlovu klasa 9/10
• zulu: (1.1) indlovu klasa 9/10

źródła:

1. Stanisław Kania, Słownik argotyzmów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1995, ISBN 83-214-0993-8, s. 202.
2.  Hasło „słoń” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN., także hasło słoń, nck.pl, Narodowe Centrum Kultury [oba za:] Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2008, ISBN 978-83-08-04191-8, s. 558.