sędzia

Podobna pisownia: Sedzia

sędzia (język polski)

sędzia (1.1)

sędzia (1.2)

sędzie (2.2)

wymowa:

IPA: [ˈsɛ̃ɲʥ̑a], AS: [sẽńʒ́a], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.• asynch. ę  ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) praw. osoba, która wydaje wyroki w sądzie; zob. też sędzia w Wikipedii

(1.2) sport. osoba, która pilnuje przestrzegania przepisów w zawodach sportowych

rzeczownik, rodzaj żeński

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	sędzia	sędziowie
dopełniacz	sędziego / sędzi	sędziów
celownik	sędziemu / sędzi	sędziom
biernik	sędziego / sędzię	sędziów
narzędnik	sędzią / daw. sędzim	sędziami
miejscownik	sędzi / sędzim	sędziach
wołacz	sędzio	sędziowie

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	sędzia	sędzie
dopełniacz	sędzi	sędzi
celownik	sędzi	sędziom
biernik	sędzię	sędzie
narzędnik	sędzią	sędziami
miejscownik	sędzi	sędziach
wołacz	sędzio	sędzie

(2.1) praw. kobieta, która wydaje wyroki w sądzie

(2.2) sport. kobieta, która pilnuje przestrzegania przepisów w zawodach sportowych

odmiana:

(1.1-2)^[1]

 

(2.1-2)

 

przykłady:

(1.1) Ten sędzia sądzi w sądzie rodzinnym od dwóch lat.

(1.2) Sędzia ukarał zawodnika za brutalny faul żółtą kartką.

(2.1) Otrzymałam od pani sędzi jasną odpowiedź: P. zeznała, że była w sekcie, ale już nie jest.^[2]

składnia:

kolokacje:

(1.1) sędzia sądu rejonowego / Sądu Najwyższego • sędzia śledczy

synonimy:

(1.2) arbiter

(2.1) sędzina

(2.2) sędzina

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. neosędzia mos, sąd m, sędziostwo nmos, sędzina ż, osąd m, sądzenie n, zasądzenie n, osądzenie n, sędziowanie n, sądownictwo n

czas. sądzić ndk., zasądzić dk., osądzić dk., sędziować ndk.

przym. sędziowski, sądowy, sądowniczy, neosędziowski

związki frazeologiczne:

sędzia kalosz! • nikt nie jest dobrym sędzią w swojej własnej sprawie

etymologia:

uwagi:

(1.1) często w relacjach z procesów używa się słowa „sąd” zamiast „sędzia”

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) judge; (1.2) referee
• arabski: (1.1) قاض, egip. arab. قاضي
• baskijski: (1.1) epaile; (1.2) epaile, jokozain
• białoruski: (1.1) суддзя m; (1.2) суддзя m
• bułgarski: (1.1) съдия m; (1.2) съдия m, рефер m
• czeski: (1.2) rozhodčí m; (2.2) rozhodčí ż
• duński: (1.1) dommer w
• esperanto: (1.1) juĝisto
• fiński: (1.1) tuomari
• francuski: (1.1) juge m; (1.2) arbitre ż
• grenlandzki: (1.1) eqqartuussisoq
• hiszpański: (1.1) juez m; (1.2) árbitro m; (2.1) juez ż
• islandzki: (1.1) dómari m
• karaimski: (1.1) шэраатджи
• kaszubski: (1.1) sãdza m, sãdzëcél m
• kataloński: (1.1) jutge m; (1.2) àrbitre m; (2.1) jutgessa ż; (2.2) àrbitra ż
• litewski: (1.1) teisėjas m, arbitras m; (1.2) arbitras m
• łotewski: (1.1) tiesnesis m; (1.2) tiesnesis m
• niemiecki: (1.1) Richter m
• nowogrecki: (1.1) δικαστής m; (1.2) διαιτητής m
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1) ; (1.2)
• rosyjski: (1.1) судья m; (1.2) судья m
• szwedzki: (1.1) domare w
• ukraiński: (1.1) суддя m; (1.2) суддя m
• węgierski: (1.1) bíró; (1.2) bíró
• wilamowski: (1.1) ryhter m, rychter m, seńdźja m
• włoski: (1.1) giudice m; (1.2) arbitro m
• wolof: (1.1) àttekat

źródła:

1. Zygmunt Saloni, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Warszawa 2012, ISBN 978-83-927277-2-9.
2. Jacek Kowalski, Uczy czy werbuje?, Gazeta Pomorska, 2003-11-20