płaszcz

płaszcz (język polski)

płaszcz (1.1)

płaszcz heraldyczny (1.4)

wymowa:

​^?/i, IPA: [pwaʃt͡ʃ], AS: [pu̯ašč]

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) kraw. wierzchnie okrycie sięgające do kolan lub dłuższe, chroniące przed zimnem lub deszczem; zob. też płaszcz (ubranie) w Wikipedii

(1.2) element konstrukcyjny urządzenia technicznego, jego osłona; zob. też płaszcz (technika) w Wikipedii

(1.3) anat. fałd tkanki okrywający ciało mięczaków; zob. też płaszcz (anatomia) w Wikipedii

(1.4) herald. stosowany głównie w herbach monarszych i książęcych, element herbowy w formie płaszcza (1.1) lub peleryny okrywający tarczę herbową, często podbity futrem; zob. też Płaszcz heraldyczny w Wikipedii

(1.5) warstwa okrywająca lub osłaniająca

czasownik, forma fleksyjna

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	płaszcz	płaszcze
dopełniacz	płaszcza	płaszczy / płaszczów[1]
celownik	płaszczowi	płaszczom
biernik	płaszcz	płaszcze
narzędnik	płaszczem	płaszczami
miejscownik	płaszczu	płaszczach
wołacz	płaszczu	płaszcze

(2.1) 2. os. lp rozk. od: płaszczyć

odmiana:

(1.1-4)

 

przykłady:

(1.1) (…) ich długie, szare, skórzane płaszcze oraz jego własny niebieski płaszcz przeciwdeszczowy, choć pozbawione dystynkcji, od razu zdradzały ich profesję^[2].

składnia:

kolokacje:

(1.1) płaszcz damski / kąpielowy / męski / nieprzemakalny / przeciwdeszczowy / wojskowy

(1.2) płaszcz pocisku • płaszcz wodny • płaszcz lufy • płaszcz tłoka / pieca / przewodu

(1.3) płaszcz mózgu

(1.4) płaszcz heraldyczny / herbowy / książęcy

(1.5) płaszcz Ziemi • płaszcz ziemski • płaszcz dolny • płaszcz górny

synonimy:

(1.1) reg. śl. mantel

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

(1.1) bekiesza, burberry, chałat, dyplomatka, hawelok, jesionka, makintosz, mantyla, opończa, prochowiec, pudermantel, raglan, redingot, siermięga, szynel, trencz

holonimy:

(1.4) herb

meronimy:

(1.4) namiot (heraldyczny), kopuła (heraldyczna)

wyrazy pokrewne:

rzecz. płaszczenie n, rozpłaszczenie n

zdrobn. płaszczyk mrz

czas. płaszczyć ndk., rozpłaszczyć dk.

przym. płaszczowy, płaski

związki frazeologiczne:

(1.1) film płaszcza i szpady • przysłowia: dobry płaszcz, ale nie z cudzej krzywdy • na obu ramionach płaszcz nosi • nie patrz iże płaszcz ubogi, może tam być rozum drogi • płaszcz sinobity, wiatrem podszyty^[3]

etymologia:

uwagi:

zobacz też: Indeks:Polski - Ubrania

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) coat, overcoat; (1.4) (heraldic) mantle
• arabski: (1.1) معطف, egip. arab. بالطو
• baskijski: (1.1) beroki
• bawarski: (1.1) Mantl m
• chiński standardowy: (1.1) 大衣 (dàyī)
• chorwacki: (1.1) kaput m
• czeski: (1.1) kabát m; (1.4) (erbovní) plášť m
• dolnołużycki: (1.1) płašć m
• esperanto: (1.1) mantelo; (1.3) mantelo; (1.4) blazonmantelo
• francuski: (1.1) manteau m; (1.2) manteau m; (1.3) manteau m; (1.4) manteau (héraldique) m
• górnołużycki: (1.1) płašć m
• hiszpański: (1.1) abrigo m; (1.2) camisa ż, chaqueta ż; (1.3) manto m
• irlandzki: (1.1) cóta
• islandzki: (1.1) kápa ż
• japoński: (1.1) コート (kōto)
• jidysz: (1.1) אייבערבגד m (ejberbeged)
• kaszubski: (1.1) mantel m
• kataloński: (1.1) abric m
• łaciński: (1.1) exordia ż
• niemiecki: (1.1) Mantel m; (1.3) Pallium n, Mantel m; (1.4) Wappenmantel m
• nowogrecki: (1.1) πανωφόρι n, παλτό n
• osmański: (1.1) przeciwdeszczowy یاغمورلق / یغمورلق (yağmurlık)
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)
• rosyjski: (1.1) плащ m; (1.3) мантия (моллюсков) ż
• szwedzki: (1.1) rock w, kappa w
• ukraiński: (1.1) плащ m
• wilamowski: (1.1) mantuł m, maontuł m
• włoski: (1.1) mantello m, manto m

źródła:

1. Zygmunt Saloni, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Warszawa 2012, ISBN 978-83-927277-2-9.
2. J. Mayol, P. Mayol, Dziesięciu królów morza, 2009.
3. Samuel Adalberg, Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, Warszawa 1889-1894, s. 408.