olbrzym

olbrzym (język polski)

dynia olbrzym (2.2)

wymowa:

IPA: [ˈɔlbʒɨ̃m], AS: [olbžỹm], zjawiska fonetyczne: nazal. ^ⓘ

^ⓘ

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) człowiek o wyjątkowo dużym wzroście i sile

(1.2) mit. istota fantastyczna, zwykle mająca postać ludzką, ogromnego wzrostu i o niezwykłej sile; zob. też olbrzym (istota) w Wikipedii

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	olbrzym	olbrzymy
dopełniacz	olbrzyma	olbrzymów
celownik	olbrzymowi	olbrzymom
biernik	olbrzyma	olbrzymów
narzędnik	olbrzymem	olbrzymami
miejscownik	olbrzymie	olbrzymach
wołacz	olbrzymie	olbrzymy
ndepr. M. i W. lm: (ci) olbrzymi

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	olbrzym	olbrzymy
dopełniacz	olbrzyma	olbrzymów
celownik	olbrzymowi	olbrzymom
biernik	olbrzyma	olbrzymy
narzędnik	olbrzymem	olbrzymami
miejscownik	olbrzymie	olbrzymach
wołacz	olbrzymie	olbrzymy

(2.1) zwierzę o bardzo dużych rozmiarach

(2.2) rzecz o bardzo dużych rozmiarach

(2.3) astr. stadium ewolucji gwiazdy następujące po okresie gwiazdy ciągu głównego; ma średnicę 10-100 razy większą od Słońca i jasność absolutną 100-1000 razy większą od niego; zob. też olbrzym (gwiazda) w Wikipedii

odmiana:

(1.1-2)

 

(2.1-3)

 

przykłady:

(1.1) A gdy powstanie olbrzym Goliath, / by złamać młodość mą – / Błagają ciebie Syjon, Moria: / ku wspomożeniu zstąp!^[1]

składnia:

kolokacje:

(2.1) brodacz olbrzym • sznaucer olbrzym

(2.3) błękitny olbrzym • czerwony olbrzym • żółty olbrzym

synonimy:

(1.1) drągal, dryblas, gigant, kolos, nieułomek, wielkolud

(1.2) gigant, kolos, wielkolud

antonimy:

(1.1) karzeł, karzełek

(1.2) krasnoludek, gnom

(2.1) miniaturka, liliput

(2.1) miniatura

(2.3) karzeł

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. nadolbrzym m, podolbrzym m, olbrzymienie n, wyolbrzymianie n, wyolbrzymienie n, olbrzymkowce nmos, olbrzymkowate nmos

zdrobn. olbrzymek m

forma żeńska olbrzymka ż

czas. olbrzymieć ndk., wyolbrzymiać ndk., wyolbrzymić dk.

przym. olbrzymi, olbrzymkowaty

przysł. olbrzymio

związki frazeologiczne:

olbrzym na glinianych nogach

etymologia:

st.pol. obrzym^[2]

uwagi:

zob. też olbrzym w Wikipedii

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) giant; (2.2) giant
• baskijski: (1.1) erraldoi; (1.2) erraldoi
• czeski: (1.1) obr m
• duński: (1.1) kæmpe w; (1.2) kæmpe w; (2.3) kæmpe w
• esperanto: (1.1) grandegulo; (1.2) giganto, koloso
• hiszpański: (1.1) gigante m, coloso m, titán m
• karaimski: (1.2) аланкасар
• kaszubski: (1.2) stolem m
• kataloński: (1.1) gegant m; (2.3) estrella gegant ż
• norweski (bokmål): (1.1) kjempe m ż
• nowogrecki: (1.1) γίγας m (gígas), γίγαντας m (gígantas)
• rosyjski: (1.1) гигант m (gigant); (1.2) великан m (velikan), гигант m (gigant), титан m (titan); (2.1) гигант m (gigant); (2.2) гигант m (gigant)
• rumuński: (1.1) daw. ispolin
• szwedzki: (1.1) jätte w, gigant w, koloss w
• wilamowski: (1.1) rīze m, öelbżym m; (1.2) öelbżym m; (2.1) öelbżym m; (2.2) öelbżym m; (2.3) öelbżym m
• włoski: (1.1) gigante m, colosso m; (1.2) gigante m

źródła:

1. Karol Wojtyła, Pieśń poranna (psalm)
2.  Hasło „olbrzym” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.