bez jaj

bez jaj (język polski)

wymowa:

IPA: [bɛzʲ‿ˈjäj], AS: [bezʹ‿i ̯äi ̯], zjawiska fonetyczne: podw. art.• zmięk. międzywyr.• zestr. akc. ​^?/i

znaczenia:

fraza przymiotnikowa

(1.1) taki, w którego wykonaniu lub produkcji nie użyto jajek

(1.2) pot. przen. niemęski, tchórzliwy, o słabym charakterze, bez charyzmy lub honoru

fraza wykrzyknikowa

(2.1) przen. …wyrażająca niedowierzanie i znacząca tyle co: „nie wierzę”, „serio?!”

(2.2) przen. …znacząca tyle co: „nie żartuj!”, „bez żartów” / „mów prawdę”, „nie kłam”^[1]

fraza przysłówkowa sposobu

(3.1) przen. niemęsko, bez energii, słabo

odmiana:

(2.1-2) (3.1) nieodm.

przykłady:

(1.1) Stare babcie rozczyniały w niecce położonej na słomie, która w wigilię zaścielała podłogę specjalne ciasto bez jaj, z którego pieczono figurki zwierząt domowych którymi częstowano bydło, by się dobrze chowało^[2].

(1.1) Właśnie upiekłam pyszne ciasto marchwiowe; jest bez jaj, bez mleka i bezglutenowe.

(1.2) Miedwiediew traktował Łużkowa jak pieniacza i prywatnie wypowiadał się o nim, używając wulgarnego określenia, które w dosłownym tłumaczeniu oznacza „faceta bez jaj”. Okazało się jednak, że nic nie może zrobić bez zgody Putina^[3].

(2.1) Kawalerowie Mieczowi Dwudziestego Pierwszego Wieku – wytłumaczył Marek. – Powstali do walki z dziećmi szatana, które odbierają dusze owieczkom pańskim. – Bez jaj! – Leon wykrzywił się, a irytacja mieszała się w nim z rozbawieniem^[4].

(2.2) Bez jaj, Katrine, bez jaj, mam tak stać i z grzeczności nic nie mówić, kiedy widzę to, co widzę?^[5]

(3.1) Piłkarska reprezentacja Polski gra bez jaj, ale jej trener po bezbramkowym remisie z Grecją jest oczywiście zadowolony^[6].

składnia:

kolokacje:

(1.1) ciasto bez jaj

(1.2) facet bez jaj

(3.1) grać / walczyć bez jaj

synonimy:

(2.1) bez kitu

antonimy:

(1.1) z jajami

(1.2) z jajami

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• francuski: (2.2) sans blague !

źródła:

1. Maciej Czeszewski, Słownik polszczyzny potocznej, s. 31
2. Jan Uryga, Rok Polski w życiu, w tradycji i obyczajach ludu, s. 61
3. Steven Lee Myers, Nowy car
4. Magdalena Rewers, W mroku miasta. Tajemnice, s. 176
5. Tore Renberg, Człowiek, który pokochał Yngvego, s. 87
6. sundance.nowyekran.pl