absolutny

Podobna pisownia: absolútny

absolutny (język polski)

wymowa:

IPA: [ˌapsɔˈlutnɨ], AS: [apsolutny], zjawiska fonetyczne: utr. dźw.• akc. pob., ​^?/i

podział przy przenoszeniu wyrazu: ab•so•lut•ny^[1]

znaczenia:

przymiotnik relacyjny

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	absolutny		absolutna	absolutne	absolutni	absolutne
dopełniacz	absolutnego		absolutnej	absolutnego	absolutnych
celownik	absolutnemu		absolutnej	absolutnemu	absolutnym
biernik	absolutnego	absolutny	absolutną	absolutne	absolutnych	absolutne
narzędnik	absolutnym		absolutną	absolutnym	absolutnymi
miejscownik	absolutnym		absolutnej	absolutnym	absolutnych
wołacz	absolutny		absolutna	absolutne	absolutni	absolutne
nie stopniuje się

(1.1) całkowity, zupełny, bezwzględny

(1.2) niekwestionowany

(1.3) filoz. istniejący obiektywnie

(1.4) polit. oparty na zasadach absolutyzmu lub rządzący według tych zasad

(1.5) fiz. o temperaturze: wyrażona w skali Kelvina

odmiana:

(1.1-5)

 

przykłady:

(1.4) Iwan jest władcą absolutnym.

składnia:

kolokacje:

(1.1) absolutna cisza / geometria • absolutne minimum / posłuszeństwo / przeciwieństwo • olejek absolutny • muzyka / prawda absolutna • słuch absolutny • zero absolutne

(1.2) absolutny faworyt

(1.4) monarchia / władza absolutna • rządy absolutne • monarcha / władca absolutny

synonimy:

(1.1) całkowity, kompletny, zupełny, totalny, pełny

(1.2) niewątpliwy, niepodważalny, bezwzględny, bezdyskusyjny, bezwyjątkowy, wszechstronny

(1.4) absolutystyczny, samowładny, nieograniczony, wszechwładny, despotyczny, autokratyczny, dyktatorski, dążący do samowładztwa

(1.5) bezwzględny

antonimy:

(1.1) niezupełny, niepełny, niekompletny, niecałkowity

(1.3) relatywny, względny, uwarunkowany

(1.4) demokratyczny, parlamentarny, konstytucyjny

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. absolucja ż, absolut mos/mrz, absolutność ż, absolutorium n, absolutysta mos, absolutystka ż, absolutyzacja ż, absolutyzm mrz, absolutyzowanie n, absolwenckość ż, absolwent mos, absolwentka ż, absolwowanie n, zabsolutyzowanie n

czas. absolutyzować ndk., absolwować ndk., zabsolutyzować dk.

przym. absolutoryjny, absolutystyczny, absolwencki

przysł. absolutnie

związki frazeologiczne:

(1.1) absolutny spokój • absolutne zero • większość absolutna

etymologia:

łac. absolutus → zupełny, bezwzględny^[2][3]

źródłosłów dla ros. абсолютный^[4]

uwagi:

tłumaczenia:

• afrykanerski: (1.1) reg
• angielski: (1.1) absolute; (1.2) absolute; (1.3) absolute; (1.4) absolute
• arabski: (1.1) مطلق
• białoruski: (1.1) абсалютны; (1.2) абсалютны; (1.3) абсалютны; (1.4) абсалютысцкі
• bułgarski: (1.1) абсолютен; (1.3) абсолютен; (1.4) абсолютен; (1.5) абсолютен
• czeski: (1.1) absolutní, úplný, naprostý; (1.3) absolutní
• duński: (1.1) absolut; (1.2) absolut; (1.3) absolut; (1.4) absolut
• esperanto: (1.1) absoluta; (1.2) absoluta; (1.3) absoluta; (1.4) absoluta
• francuski: (1.1) absolu; (1.3) pur; (1.5) complet
• hiszpański: (1.1) absoluto; (1.2) absoluto; (1.3) absoluto; (1.4) absoluto
• ido: (1.1) absoluta
• jidysz: (1.1) אַבסאָלוט (absolut); (1.2) אַבסאָלוט (absolut); (1.3) אַבסאָלוט (absolut); (1.4) אַבסאָלוט (absolut)
• kabylski: (1.1) amagaz
• kaszubski: (1.1) całowny, bezògôdkòwi; (1.4) samòrzãdny, absolutny
• kataloński: (1.1) absolut; (1.2) absolut; (1.3) absolut
• łaciński: (1.1) absolutus
• niemiecki: (1.1) absolut
• nowogrecki: (1.1) απόλυτος; (1.2) απόλυτος; (1.3) απόλυτος; (1.4) απόλυτος
• nowopruski: (1.1) abzōluts
• perski: (1.1) مطلق
• rosyjski: (1.1) абсолютный, совершенный, полный
• słowacki: (1.1) absolutný
• szwedzki: (1.1) absolut, total, fullständig, fullkomlig, fulländad; (1.2) absolut, kategorisk, tvärsäker; (1.3) absolut; (1.4) absolut, enväldig, diktatorisk
• turecki: (1.1) mutlak
• ukraiński: (1.1) абсолю́тний; (1.3) абсолю́тний; (1.5) абсолю́тний
• wenedyk: (1) absoluty
• węgierski: (1.1) abszolút
• wilamowski: (1.1) abselüt

źródła:

1. Hasło „absolutny” w: Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny, red. Jerzy Podracki, Horyzont, Warszawa 2001, ISBN 83-7311-161-1, s. 3.
2. Mirosław Bańko, Lidia Drabik, Lidia Wiśniakowska, Słownik spolszczeń i zapożyczeń, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, ISBN 978-83-01-15121-8.
3.  Hasło „absolutny” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
4. Wiesław Witkowski, Nowy słownik zapożyczeń polskich w języku rosyjskim, Universitas, Kraków 2006, ISBN 83-242-0736-8, s. 1.