świątynia

świątynia (język polski)

ruiny świątyni (1.1) greckiej

świątynia (1.1) prawosławna

świątynia (1.1) hinduistyczna

świątynia (1.2)

wymowa:

IPA: [ɕfʲjɔ̃nˈtɨ̃ɲa], AS: [śfʹi ̯õntỹńa], zjawiska fonetyczne: zmięk.• utr. dźw.• nazal.• asynch. ą • -ni…• i → j  ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	świątynia	świątynie
dopełniacz	świątyni	świątyń
celownik	świątyni	świątyniom
biernik	świątynię	świątynie
narzędnik	świątynią	świątyniami
miejscownik	świątyni	świątyniach
wołacz	świątynio	świątynie

(1.1) archit. rel. budowla postawiona dla celów religijnych: miejsce kultu, składania ofiar, celebrowania obrzędów; zob. też świątynia w Wikipedii

(1.2) archit. ogrodowa budowla romantyczna, inspirowana antykiem, wznoszona dla celów estetycznych

(1.3) przen. miejsce szczególnie związane z jakąś działalnością, zwykle uroczystą

odmiana:

(1.1-3)

 

przykłady:

(1.1) Wierni zebrali się w świątyni na wieczorną modlitwę.

(1.1) Kładziono go codziennie przy bramie świątyni, zwanej Piękną, aby wstępujących do świątyni, prosił o jałmużnę^[1].

(1.2) W Waszyngtonie widziałem parkową świątynię przy której gromadzili się imigranci z Haiti.

(1.3) Ławka nad rzeką stawała się jej świątynią odosobnienia, jej osobistym azylem.

składnia:

kolokacje:

(1.3) świątynia sztuki / nauki

synonimy:

(1.1) sanktuarium

(1.3) przybytek

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) budowla

(1.2) budowla

(1.3) miejsce

hiponimy:

(1.1) kościół, cerkiew, meczet, bożnica, sala królestwa, synagoga, zikkurat / ziggurat, kienesa / kenesa, honzan, gompa, pagoda, wihara, mandir, jinja

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. święto n, święty mos, święta ż, świętość ż, świętobliwość ż, świętoszek mos, świętoszka ż, świętowanie n, poświęcenie n, święcenie n, świątek mrz

zdrobn. świątynka ż, świątyńka ż

czas. święcić ndk., świętować ndk., uświęcić dk., poświęcić dk., poświęcać dk., wyświęcić dk., wyświęcać ndk., prześwięcić dk.

przym. świątynny, święty, świętobliwy, świętoszkowaty, świąteczny, odświętny, świątobliwy

przysł. odświętnie, świątecznie, świętobliwie, świątobliwie, świętoszkowato

związki frazeologiczne:

świątynia dumania

etymologia:

czes.^[2]

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) temple, shrine
• arabski: (1.1) معبد
• baskijski: (1.1) tenplu
• białoruski: (1.1) храм m
• bułgarski: (1.1) храм m; (1.3) храм m
• chorwacki: (1.1) hram m
• czeski: (1.1) chrám m, svatyně ż
• duński: (1.1) tempel n, helligdom w; (1.3) tempel n
• esperanto: (1.1) sanktejo, templo
• fiński: (1.1) temppeli
• francuski: (1.1) temple m
• hetycki: (1.1) 𒂍
• hindi: (1.1) मन्दिर
• hiszpański: (1.1) templo m
• interlingua: (1.1) templo
• irlandzki: (1.1) teampall m
• islandzki: (1.1) musteri n
• jidysz: (1.1) טעמפּל m (templ)
• khmerski: (1.1) វិហារ
• litewski: (1.1) šventykla ż
• łaciński: (1.1) templum n
• niemiecki: (1.1) Tempel m
• norweski (bokmål): (1.1) tempel n
• nowogrecki: (1.1) ναός m
• nowopruski: (1.1) ālkan n
• portugalski: (1.1) templo m
• rosyjski: (1.1) храм m, святыня ż, святилище n
• rumuński: (1.1) templu n
• sanskryt: (1.1) मन्दिर
• slovio: (1.1) hram (храм)
• staroegipski: (1.1)
• suahili: (1.1) hekalu
• szwedzki: (1.1) tempel n
• tajski: (1.1) วัด
• turecki: (1.1) tapınak, toplak, ibadethane
• ukraiński: (1.1) храм m
• umbryjski: (1.1) uerfale n
• węgierski: (1.1) szentély, templom
• włoski: (1.1) tempio m

źródła:

1. Dzieje Apostolskie 3,2, Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003 (tłum. Marian Wolniewicz).
2. Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, PWN, Warszawa 2002, s. 136.