Związek Zbawienia Rumunii

Związek Zbawienia Rumunii^[1][2] lub Związek Ocalenia Rumunii^[3] (rum. Uniunea Salvați România, USR) – rumuńska partia polityczna. Początkowo określana jako formacja centroprawicowa i antyestablishmentowa^[4], następnie jako ugrupowanie o profilu liberalnym^[5], progresywnym^[6] i proeuropejskim^[7]. Ugrupowanie powstałe w 2016, w 2021 połączone z partią PLUS, wspólne ugrupowanie w tymże roku wróciło do nazwy USR.

Związek Zbawienia Rumunii

Państwo	Rumunia
Skrót	USR
Przewodniczący	Elena Lasconi
Data założenia	2016/2021
Adres siedziby	Bukareszt
Ideologia polityczna	liberalizm, progresywizm, proeuropeizm
Poglądy gospodarcze	liberalizm
Członkostwo międzynarodowe	ALDE
Barwy	niebieska
Strona internetowa

Historia

Powołanie ugrupowania wiąże się z utworzeniem 1 lipca 2015 regionalnej partii politycznej Uniunea Salvați Bucureștiul, na czele której stanął matematyk i aktywista społeczny Nicușor Dan^[8]. Odnotowała ona dobre wyniki w wyborach lokalnych w rumuńskiej stolicy w czerwcu 2016 (jej lider zajął drugie miejsce z wynikiem około 30% w wyborach na burmistrza Bukaresztu)^[9]. Na bazie USB powołano następnie ogólnokrajowe ugrupowanie pod nazwą Związek Zbawienia Rumunii, w którym funkcję przewodniczącego objął również Nicușor Dan^[10]. Do USR dołączyli m.in. członkowie technicznego rumuńskiego rządu Vlad Alexandrescu i Cristian Ghinea, a także pisarz Dan Lungu. Związek w wyborach parlamentarnych z grudnia 2016 zajął trzecie miejsce z wynikiem około 8,9% głosów do każdej z izb parlamentu. Przełożyło się to na 30 mandatów poselskich i 13 mandatów senatorskich^[11]. W październiku 2017 nowym przewodniczącym został Dan Barna^[12].

W 2019 związek po raz pierwszy wystartował w wyborach europejskich, wspólna lista z partią PLUS Daciana Cioloșa zajęła trzecie miejsce (22,4% głosów i 8 mandatów)^[13]. Oba ugrupowania kontynuowały współpracę w kolejnych wyborach. W wyborach prezydenckich w 2019 popierały Dana Barnę, który zajął trzecie miejsce^[14]. W wyborach parlamentarnych w 2020 wspólna lista otrzymała 15,4% głosów do Izby Deputowanych (55 mandatów) oraz 15,9% głosów do Senatu (25 mandatów)^[15][16].

W grudniu 2020 obie partie koalicyjne USR i PLUS zawarły porozumienie z ugrupowaniami PNL i UDMR^[17], współtworząc rząd Florina Cîțu. W sierpniu 2020 partie USR i PLUS podjęły decyzję o połączeniu, do którego doszło ostatecznie w kwietniu 2021, gdy sąd zatwierdził fuzję i powołanie wspólnego ugrupowania pod nazwą USR PLUS^[18]. Współprzewodniczącymi zostali dotychczasowi liderzy obu formacji. We wrześniu tegoż roku doszło do kryzysu w ramach koalicji, z gabinetu odeszli wówczas wszyscy ministrowie rekomendowani przez liberałów^[19], a partia następnie znalazła się w opozycji.

W październiku 2021 Dacian Cioloș został powołany na jedynego przewodniczącego partii, pokonał w drugiej turze wewnętrznych wyborów Dana Barnę^[20]. Samo ugrupowanie podjęło decyzję o funkcjonowaniu pod nazwą Związek Zbawienia Rumunii^[21]. W lutym 2022 Dacian Cioloș zrezygnował z przywództwa w USR, gdy władze partii odrzuciły przedstawione przez niego propozycje programowe^[22]. Odszedł następnie ze związku, a w czerwcu 2022 wraz ze swoimi zwolennikami (w tym grupą europosłów) zainicjował powołanie nowego ugrupowania pod nazwą REPER^[23]. W lipcu tegoż roku na nowego przewodniczącego USR wybrany został Cătălin Drulă^[24].

W wyborach europejskich w 2024 centroprawicowa koalicja skupiona wokół USR otrzymała 8,7% głosów i 3 mandaty (w tym dwa dla przedstawicieli związku)^[25][26]. W czerwcu 2024 na czele formacji stanęła Elena Lasconi^[27]. Nowa liderka USR wystartowała w tym samym roku w wyborach prezydenckich. Przeszła do drugiej tury, która jednak się nie odbyła; Trybunał Konstytucyjny unieważnił przed dniem głosowania cały proces wyborczy, motywując to stwierdzonymi zewnętrznymi ingerencjami w wybory (co miało wpłynąć na wynik jej konkurenta Călina Georgescu)^[28]. Wcześniej w tym samym miesiącu USR zajął czwarte miejsce w wyborach parlamentarnych, otrzymując 12,4% głosów do Izby Deputowanych (40 miejsc) i 12,3% głosów do Senatu (19 miejsc)^[29][30].

Wyniki w wyborach parlamentarnych

Rok wyborów	Izba Deputowanych			Senat
	Głosy (tys.)	%	Mandaty	Głosy (tys.)	%	Mandaty
2016	625	8,9	30/329	629	8,9	13/136
2020[31]	907	15,4	55/330	937	15,9	25/136
2024	1146	12,4	40/331	1135	12,3	19/136

Przypisy

1. W Rumunii do władzy wracają socjaldemokraci. euractiv.pl, 12 grudnia 2016. [dostęp 2016-12-27].
2. Jakub Pieńkowski, Tomasz Żornaczuk: Nowy układ sił na rumuńskiej scenie politycznej. pism.pl, 15 stycznia 2020. [dostęp 2020-06-03].
3. Tomasz Dąborowski: Triumf socjaldemokratów w Rumunii. osw.waw.pl, 14 grudnia 2016. [dostęp 2020-06-03].
4. Triumf socjaldemokratów w Rumunii. osw.waw.pl, 14 grudnia 2016. [dostęp 2016-12-27].
5. Uniunea Salvați România. aldeparty.eu, 30 czerwca 2020. [dostęp 2020-12-07]. (ang.).
6. New progressive party gives Romanian centrists a chance in election. reuters.com, 6 grudnia 2016. [dostęp 2020-12-07]. (ang.).
7. Romanian ruling social-democrats suffer heavy loss. euractiv.com, 27 maja 2019. [dostęp 2020-12-07]. (ang.).
8. Nicuşor Dan a depus actele pentru înfiinţarea partidului politic Uniunea Salvaţi Bucureştiul. evz.ro, 1 lipca 2015. [dostęp 2016-12-27]. (rum.).
9. Rezultatele finale la alegerile locale 2016, în Bucureşti şi în ţară. gandul.info, 10 czerwca 2016. [dostęp 2016-12-27]. (rum.).
10. Nicușor Dan: „Nu ne asumăm riscul unei alianţe pentru alegerile parlamentare”. pressone.ro, 27 lipca 2016. [dostęp 2016-12-27]. (rum.).
11. Repartizarea mandatelor de parlamentari în județe și municipiul București. agerpres.ro, 15 grudnia 2016. [dostęp 2016-12-27]. (rum.).
12. Dan Barna, președintele Uniunii Salvați România (fișă biografică). agerpres.ro, 28 października 2017. [dostęp 2017-11-01]. (rum.).
13. Rezultate finale la europarlamentare 2019: Cine merge la Bruxelles?. realitatea.net, 3 czerwca 2019. [dostęp 2019-06-04]. (rum.).
14. Romania: President 2019. electionguide.org. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
15. Rezultatele finale la alegerile parlamentare 2020, prezentate de BEC. Urmează atribuirea mandatelor. hotnews.ro, 12 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-12]. (rum.).
16. Jocul mandatelor în Parlament. PNL poate spera să guverneze doar cu o majoritate fragilă. europalibera.org, 10 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-12]. (rum.).
17. Liderii PNL, USR-PLUS şi UDMR au semnat acordul de guvernare 2020–2024. Ce prevede documentul. adevarul.ro, 21 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-23]. (rum.).
18. USR și PLUS au fuzionat. Decizia Curții de Apel București, definitivă. Noul partid se pregătește de Congres. digi24.ro, 16 kwietnia 2021. [dostęp 2021-07-15]. (rum.).
19. Romanian prime minister names new interim ministers. romania-insider.com, 8 września 2021. [dostęp 2021-10-02]. (ang.).
20. Dacian Cioloș a fost ales președintele USR PLUS. digi24.ro, 1 października 2021. [dostęp 2021-10-02]. (ang.).
21. USR PLUS revine la denumirea de USR şi la vechea siglă. stirileprotv.ro, 3 października 2021. [dostęp 2021-10-09]. (rum.).
22. Dacian Cioloș, după demisia din fruntea USR: „Nu puterile mi-au lipsit mie, ci încrederea că putem colabora împreună”. libertatea.ro, 7 lutego 2022. [dostęp 2022-05-03]. (rum.).
23. Alexandru Costea: Echipa lui Dacian Cioloș a depus cererea de înființare a partidului REPER. Copreședinți vor fi un bărbat și o femeie. digi24.ro, 2 czerwca 2022. [dostęp 2022-07-10]. (rum.).
24. Cătălin Drulă a fost ales președinte al USR: „De astăzi suntem toți USR. Nu mai avem timp de vedetisme și politică imatură”. digi24.ro, 10 lipca 2022. [dostęp 2022-07-10]. (rum.).
25. Comunicat de presă – Biroul Electoral Central. agerpres.ro, 14 czerwca 2024. [dostęp 2024-06-15]. (rum.).
26. Radu Eremia: Cine sunt cei 33 de europarlamentari români care merg la Bruxelles. Printre ei, Șoșoacă, independentul Nicu Ștefănuță, dar și grei ai PSD și PNL. libertatea.ro, 11 czerwca 2024. [dostęp 2024-06-15]. (rum.).
27. Lasconi elected new USR President. aldeparty.eu, 3 lipca 2024. [dostęp 2024-07-06]. (ang.).
28. Aleksandra Krzysztoszek: Rumunia: Wybory prezydenckie unieważnione. euractiv.pl, 6 grudnia 2024. [dostęp 2024-12-06].
29. Lista noilor parlamentari ai României. Cine a intrat în Camera Deputaților, cine a intrat în Senat. euronews.ro, 9 grudnia 2024. [dostęp 2024-12-09]. (rum.).
30. Nicoleta Onofrei: Rezultatul final al alegerilor parlamentare 2024: Clasamentul oficial al partidelor la Senat și Camera Deputaților. hotnews.ro, 7 grudnia 2024. [dostęp 2024-12-09]. (rum.).
31. Jako koalicja USR PLUS.