Związek Zbawienia Rumunii

Związek Zbawienia Rumunii^[1][2] lub Związek Ocalenia Rumunii^[3] (rum. Uniunea Salvați România, USR) – rumuńska partia polityczna. Początkowo określana jako formacja centroprawicowa i antyestablishmentowa^[4], następnie jako ugrupowanie o profilu liberalnym^[5], progresywnym^[6] i proeuropejskim^[7]. Ugrupowanie powstałe w 2016, w 2021 połączone z partią PLUS, wspólne ugrupowanie w tymże roku wróciło do nazwy USR.

Związek Zbawienia Rumunii

Państwo	Rumunia
Skrót	USR
Przewodniczący	Elena Lasconi
Data założenia	2016/2021
Adres siedziby	Bukareszt
Ideologia polityczna	liberalizm, progresywizm, proeuropeizm
Poglądy gospodarcze	liberalizm
Członkostwo międzynarodowe	ALDE
Barwy	niebieska
Strona internetowa

Historia

Powołanie ugrupowania wiąże się z utworzeniem 1 lipca 2015 regionalnej partii politycznej Uniunea Salvați Bucureștiul, na czele której stanął matematyk i aktywista społeczny Nicușor Dan^[8]. Odnotowała ona dobre wyniki w wyborach lokalnych w rumuńskiej stolicy w czerwcu 2016 (jej lider zajął drugie miejsce z wynikiem około 30% w wyborach na burmistrza Bukaresztu)^[9]. Na bazie USB powołano następnie ogólnokrajowe ugrupowanie pod nazwą Związek Zbawienia Rumunii, w którym funkcję przewodniczącego objął również Nicușor Dan^[10]. Do USR dołączyli m.in. członkowie technicznego rumuńskiego rządu Vlad Alexandrescu i Cristian Ghinea, a także pisarz Dan Lungu. Związek w wyborach parlamentarnych z grudnia 2016 zajął trzecie miejsce z wynikiem około 8,9% głosów do każdej z izb parlamentu. Przełożyło się to na 30 mandatów poselskich i 13 mandatów senatorskich^[11]. W październiku 2017 nowym przewodniczącym został Dan Barna^[12].

W 2019 związek po raz pierwszy wystartował w wyborach europejskich, wspólna lista z partią PLUS Daciana Cioloșa zajęła trzecie miejsce (22,4% głosów i 8 mandatów)^[13]. Oba ugrupowania kontynuowały współpracę w kolejnych wyborach. W wyborach prezydenckich w 2019 popierały Dana Barnę, który zajął trzecie miejsce^[14]. W wyborach parlamentarnych w 2020 wspólna lista otrzymała 15,4% głosów do Izby Deputowanych (55 mandatów) oraz 15,9% głosów do Senatu (25 mandatów)^[15][16].

W grudniu 2020 obie partie koalicyjne USR i PLUS zawarły porozumienie z ugrupowaniami PNL i UDMR^[17], współtworząc rząd Florina Cîțu. W sierpniu 2020 partie USR i PLUS podjęły decyzję o połączeniu, do którego doszło ostatecznie w kwietniu 2021, gdy sąd zatwierdził fuzję i powołanie wspólnego ugrupowania pod nazwą USR PLUS^[18]. Współprzewodniczącymi zostali dotychczasowi liderzy obu formacji. We wrześniu tegoż roku doszło do kryzysu w ramach koalicji, z gabinetu odeszli wówczas wszyscy ministrowie rekomendowani przez liberałów^[19], a partia następnie znalazła się w opozycji.

W październiku 2021 Dacian Cioloș został powołany na jedynego przewodniczącego partii, pokonał w drugiej turze wewnętrznych wyborów Dana Barnę^[20]. Samo ugrupowanie podjęło decyzję o funkcjonowaniu pod nazwą Związek Zbawienia Rumunii^[21]. W lutym 2022 Dacian Cioloș zrezygnował z przywództwa w USR, gdy władze partii odrzuciły przedstawione przez niego propozycje programowe^[22]. Odszedł następnie ze związku, a w czerwcu 2022 wraz ze swoimi zwolennikami (w tym grupą europosłów) zainicjował powołanie nowego ugrupowania pod nazwą REPER^[23]. W lipcu tegoż roku na nowego przewodniczącego USR wybrany został Cătălin Drulă^[24].

W wyborach europejskich w 2024 centroprawicowa koalicja skupiona wokół USR otrzymała 8,7% głosów i 3 mandaty (w tym dwa dla przedstawicieli związku)^[25][26]. W czerwcu 2024 na czele formacji stanęła Elena Lasconi^[27]. Nowa liderka USR wystartowała w tym samym roku w wyborach prezydenckich. Przeszła do drugiej tury, która jednak się nie odbyła; Trybunał Konstytucyjny unieważnił przed dniem głosowania cały proces wyborczy, motywując to stwierdzonymi zewnętrznymi ingerencjami w wybory (co miało wpłynąć na wynik jej konkurenta Călina Georgescu)^[28]. Wcześniej w tym samym miesiącu USR zajął czwarte miejsce w wyborach parlamentarnych, otrzymując 12,4% głosów do Izby Deputowanych (40 miejsc) i 12,3% głosów do Senatu (19 miejsc)^[29][30].

Wyniki w wyborach parlamentarnych

Rok wyborów	Izba Deputowanych			Senat
	Głosy (tys.)	%	Mandaty	Głosy (tys.)	%	Mandaty
2016	625	8,9	30/329	629	8,9	13/136
2020[31]	907	15,4	55/330	937	15,9	25/136
2024	1146	12,4	40/331	1135	12,3	19/136