Dobrzany
miasto w województwie zachodniopomorskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dobrzany (niem. Jacobshagen, Jakobshagen[2]) – miasto w województwie zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Dobrzany, na Pojezierzu Ińskim, nad jeziorem Szadzko.
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Ratusz Miejski w Dobrzanach | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Prawa miejskie |
przed 1336 | ||||
| Burmistrz |
Paweł Filip | ||||
| Powierzchnia |
5,34 km² | ||||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
(+48) 91 | ||||
| Kod pocztowy |
73-130 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
ZST | ||||
Położenie na mapie gminy Dobrzany  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu stargardzkiego  | |||||
 53°21′31″N 15°25′34″E | |||||
| TERC (TERYT) |
3214034 | ||||
| SIMC |
0978875 | ||||
Urząd miejski ul. Staszica 173-130 Dobrzany | |||||
| Strona internetowa | |||||
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Według danych z 31 grudnia 2011 miasto miało 2404 mieszkańców[3].
Dobrzany (przy współrzędnych 53°21′31″N 15°25′34″E) leżą w centralnej części woj. zachodniopomorskiego, w południowej części powiatu stargardzkiego, w środkowej części gminy Dobrzany.
Miejscowość Dobrzany leży 32 km na wschód od Stargardu. Od strony południowej opływa Dobrzany niewielka rzeka Pęzinka, dopływ Krąpieli, która przepływa przez Staw Młyński i wpada do Jeziora Szadzkiego.
Według danych z 28 grudnia 2012 powierzchnia miasta wynosiła 5,34 km²[4].
Rozciągłość zabudowań miejskich w kierunku południkowym wynosi ok. 2,3 km, a w kierunku równoleżnikowym ok. 1,2 km[5].
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. szczecińskiego.
Nieznana jest pierwsza słowiańska nazwa tej miejscowości. Dobrzany powstały prawdopodobnie w XII wieku[6]. W zachowanych dokumentach występowała pod nazwą Jacobshagen. Nazwa ta po II wojnie światowej uległa kilkakrotnej zmianie. Najpierw miejscowość nazywała się Jakubowo, później Dobrzanek, aż wreszcie utrwaliła się obecna nazwa Dobrzany. Prawa miejskie Dobrzany otrzymały przed 1336. Liczne ryglowe domy z XVIII i XIX wieku.
Pierwsza wzmianka o kościele w Dobrzanach pojawiła się w 1381. Obok kościoła znajdował się do końca XVI w. cmentarz, który następnie przeniesiono na zachodni kraniec miasta. Ten cmentarz zachował się do XIX w. Następnie cmentarz usytuowano na małym wzniesieniu (obecnie znajduje się przy ul. Cmentarnej).
Już na VII w. datowane jest pierwotne osadnictwo na terenie Dobrzan. W IX-XIII w. istniały tu dwa grody obronne. Przed rokiem 1336 miała miejsce lokacja miasta Jakobshagen. Lata 1368-1459 to czas, gdy miasto leżało w granicach księstwa słupskiego. W styczniu 1606 miasto spotkało się z dużymi zniszczeniami wskutek pożaru – spłonęły 22 domy, prawie sto izb, a także około połowy bydła i pozostałego inwentarza. Ze względu na straty duża część mieszkańców postanowiła opuścić miasto i osiedlić się w sąsiednich wioskach. Pozostali skorzystali z pomocy księcia – 20 gospodarzy otrzymało prawo do wyrębu lasu. Wybudowano także nową karczmę. W 1618 roku Dobrzany musiały być na tyle odbudowane, by znaleźć się na pierwszej mapie Pomorza, autorstwa kartografa Eilharda Lubinusa z 1618 jako liczące się miasteczko[7].
W latach 1651–1654 Dobrzany, jak i cały powiat stargardzki były pod zarządem szwedzkim, następnie przeszły pod panowanie elektora brandenburskiego.
W roku 1781 miał miejsce kolejny wielki pożar miasta, który wymusił reorganizację zabudowy. Z istniejących wcześniej 294 domów w mieście pozostały tylko 4. Odbudowa miasta nastąpiła po otrzymaniu dotacji w wysokości 39.000 talarów z kasy państwowej. Niezależnie od państwowej dotacji w całym kraju zorganizowano zbiórkę pieniędzy na rzecz poszkodowanych. W odbudowie posłużyły materiały (głównie kamienie i cegły) z rozbiórki zniszczonego w wojnie trzydziestoletniej zamku w pobliskim Szadzku. Początkowo Król Fryderyk II nie wyraził zgody na użycie elementów zamku, jednakże ostatecznie zezwolił na rozbiórkę, z zastrzeżeniem że pod nadzorem władz rejencji, która wydawała pisemne pozwolenia[7].
W 1896 r. zaczęła kursować "Szadzka Kolej Wąskotorowa", która jeździła na trasie Stargard – Poźrzadło Dwór (przez Starą Dąbrowę, Trąbki i Kozy Pomorskie). Po II wojnie światowej odcinek za Dobrzanami zlikwidowano z powodu utworzenia poligonu drawskiego. Przewozy na linii Stargard – Dobrzany zawieszono w 1996 r.
2 marca 1945 miasto zostało zajęte przez wojska radzieckie (I Front Białoruski, 3. Armia Uderzeniowa, I Armia Pancerna), zniszczenia sięgnęły 60% zabudowy miasta. Jeszcze w tym samym miesiącu wybrano burmistrza Dobrzan, którym został Jan Nagórski. Latem 1945 rozpoczęto wysiedlanie dotychczasowej ludności do Niemiec[7].
Po przejęciu miasta przez polską administrację przejściowo używano nazw Jakubowo oraz Dobrzanek[8]. Nazwę Dobrzany wprowadzono w listopadzie 1946 roku[9].
W 1973 zmniejszono zasięg administracyjny miasta[10].
- Piramida wieku mieszkańców Dobrzan w 2014 roku[1].
- kościół św. Michała Archanioła z lat 1782-1784[11].
- neogotycko-secesyjny ratusz w początku XX w. z oktagonalną wieżyczką w narożu i z bocznym ryzalitem[12];
- domy o konstrukcji ryglowej z XVIII i XIX w.;
- dwa grodziska z IX i X wieku z podwójnym wałem.
Miasto po likwidacji pozostałych szkół na terenie gminy pełni rolę głównego gminnego ośrodka oświaty. Na terenie Dobrzan funkcjonuje Zespół Szkół Publicznych, do którego uczęszczało w 2009 637 uczniów z całej gminy Dobrzany[13].
W skład Zespołu wchodzą:
- Przedszkole Miejskie
- Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki
- Gimnazjum im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego
W Dobrzanach działa wielosekcyjny klub sportowy MKS Zorza Dobrzany. Wcześniej znany był pod nazwą "KS Sokół" (przed 1954) oraz "LZS Zorza-Saturn Dobrzany" (do 2001). Obecnie prowadzi dwie sekcje: piłkarską i kolarską. W przeszłości prowadzono także sekcje: żeglarską, turystyczną, piłki siatkowej, szachowo-warcabową i tenisa stołowego.
Klub został założony w 1954 r. i ma barwy biało-niebieskie. Zespół piłkarski rozgrywa mecze na Stadionie Miejskim im. Dionizego Stąpóra w Dobrzanach z boiskiem o wymiarach 105x67 i trybunach o pojemności 1000 miejsc (w tym 700 miejsc siedzących). W sezonie 2012/2013 MKS Zorza Dobrzany występuje w Lidze Okręgowej, w grupie "Szczecin"[14].
Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Dobrzan wybierają do swojej rady miejskiej 7 radnych (7 z 15). Pozostałych 8 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Dobrzany[15]. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest budynek przy ul. Staszica.
Burmistrzowie Dobrzan:
- Witold Kasprzak-Dżyberti (22 marca 2004-2010)[16]
- Jan Prościak (2010-2014)[17]
- Anna Gibas (2014-2020)[18]
- Zbigniew Kurzymski (2020-2021) pełniący obowiązki burmistrza.
- Paweł Filip (2021-)
Mieszkańcy Dobrzan wybierają parlamentarzystów z okręgów z komisją wyborczą w Szczecinie, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
