Zakłady Chemiczne Bonarka

Zakłady Chemiczne „Bonarka” (dawniej Krakowskie Zakłady Przemysłu Nieorganicznego „Bonarka” i Fabryka Supertomasyny „Bonarka”) – pierwszy zakład w Polsce, który rozpoczął produkcję sztucznego nawozu supertomasyny po 1945 r. Fabryka działała w latach 1946–2002 i mieściła się w Krakowie, przy ul. Puszkarskiej 9, na terenie obecnej dzielnicy XI Podgórze Duchackie. W zakładach produkowano głównie nawozy sztuczne w tym przede wszystkim supertomasynę, mączkę fosforytową oraz fosforan paszowy^[1].

Fabryczny komin, który nie został wyburzony i stał się elementem zabudowy centrum handlowego

Zakłady Chemiczne Bonarka Sp. z o.o.

Fabryka przed wyburzeniem
Państwo	Polska
Siedziba	Kraków
Adres	ul. Rydlówka 5, 30-363 Kraków
Forma prawna	spółka z o.o.
Nr KRS	0000113210
brak współrzędnych

Historia

Fabryka działała wykorzystując urządzenia i teren po Fabryce Portland Cementu Bernarda Libana^[2]. Adaptacja pozostawionych obiektów przypada na lata 1946–1948. Produkcję rozpoczęto w 1948 r.^[1][2] Początkowo przedsiębiorstwo funkcjonowało pod nazwą Fabryka Supertomasyny „Bonarka”, a od 1970 r. jako Krakowskie Zakłady Przemysłu Nieorganicznego „Bonarka”^[2]. Produkcja fosforanów w Bonarce negatywnie oddziaływała na środowisko przyrodnicze Krakowa. Problem stanowiły emitowane pyły^[3] oraz osadniki fluorku wapnia^[2]. Po 1989 r. fabryka popadła w problemy finansowe i po krótkim okresie ponownego rozkwitu (1994–1996)^[4] została zamknięta w 2002 r. W 2006 r. rozpoczęto wyburzanie zabudowań fabrycznych. Teren poprzemysłowy poddano rekultywacji i wzniesiono tam centrum handlowe Bonarka City Center (otwarte w 2009 r.)^[2].

Przypisy

1. AdamA. Wartalski AdamA., Krakowskie Zakłady Przemysłu Nieorganicznego „BONARKA”, [w:] FlorianF. Kruszka, AdamA. Wartalski (red.), Historia polskiego przemysłu nieorganicznego, Seria: Karty polskiego przemysłu chemicznego, 4, Warszawa: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, 1996, s. 160-181, Adam Wartalski dokonał skrótu opracowania historii zakładów autorstwa Zdzisława Pleti.
2. MarekM. Ciechowski MarekM., Oddziaływanie antropogeniczne na środowisko przyrodnicze krakowskiej Bonarki, „Prace Geograficzne”, 123, 2010, s. 111-127 [dostęp 2020-08-17].
3. JanJ. Anioła JanJ., ZdzisławZ. Małecki ZdzisławZ., Tezy dotyczące zmniejszenia zapylenia atmosfery w granicach miasta Krakowa, „Zeszyty Naukowe Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie”, 155 (12), 1967, s. 319-330.
4. BONARKA, Krakowskie Zakłady Przemysłu Nieorganicznego "Bonarka", [w:] Encyklopedia Krakowa, Warszawa, Kraków: PWN, 2000, s. 77.

Linki zewnętrzne

• Galeria zdjęć Fabryki Supertomasyny „Bonarka” udostępniona przez Archiwum Narodowe w Krakowie