Zakład Karny we Wronkach

Zakład Karny we Wronkach – największy w Polsce zakład typu zamkniętego, przeznaczony dla recydywistów penitencjarnych^[12], z oddziałami:

• dla skazanych odbywających karę w zakładzie karnym typu półotwartego
• terapeutycznymi, dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzeniem umysłowym
• terapeutycznymi, dla skazanych uzależnionych od alkoholu albo innych środków odurzających lub substancji psychotropowych

Zakład Karny we Wronkach^[1]

Państwo	Polska
Miejscowość	Wronki
Adres	64-510 Wronki ul. Partyzantów 1
Rodzaj	zakład karny
Jednostka nadrzędna	OISW Poznań
Przeznaczenie	typu zamkniętego, przeznaczony dla mężczyzn recydywistów, z oddziałem półotwartym
Kierownictwo jednostki	mjr Sławomir Matuszczak
Pojemność	1443
Data powstania	1894
Położenie na mapie Wronek Zakład Karny we Wronkach[3]
Położenie na mapie Polski Zakład Karny we Wronkach[5]
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Zakład Karny we Wronkach[7]
Położenie na mapie powiatu szamotulskiego Zakład Karny we Wronkach[9]
Położenie na mapie gminy Wronki Zakład Karny we Wronkach[11]
52°42′32″N 16°23′01″E

Miejsca osadzenia więźniów politycznych w Polsce Ludowej 1944–1956

Zabudowania więzienne

Przy zakładzie działa szkoła, gdzie odbywa się nauka w zakresie szkoły zasadniczej zawodowej i średniej technicznej.

Skazani są zatrudnieni:

• w przedsiębiorstwie przywięziennym PPPM Pomet (odpłatne)
• przy pracach administracyjno-gospodarczych na terenie zakładu (odpłatne)
• na rzecz lokalnego samorządu (nieodpłatne)

Historia

Więzienie zbudowano w 1894 roku^[12]. Najpierw przeznaczone było na dom karny dla skazanych na dłuższe pozbawienie wolności oraz osadzonych pozostających do dyspozycji Sądu Prowincji Poznańskiej^[13].

Więzienie było zbudowane w systemie celkowym.

Składało się z trzech pawilonów, które miały po cztery kondygnacje oraz z kompleksu budynków dla strażników więziennych. Budynki były rozmieszczone w kształcie krzyża.

Zakład był wielokrotnie rozbudowywany. Dobudowano:

• szpital
• 2 budynki gospodarcze
• dom dla dyrektora więzienia i księdza

Wybuch powstania wielkopolskiego (27 grudnia 1918) spowodował otwarcie więzienia i wypuszczenie skazanych na wolność. W 1919 Więzienie Wronieckie funkcjonowało jako koszary. Po zakończeniu walk odzyskało swoją dawną funkcję. W tym samym roku skierowano do więzienia pierwsze kobiety skazane w procesach politycznych oraz działaczy organizacji robotniczych i komunistycznych^[13].

W 1921 więzienie włączono w system więziennictwa polskiego.

Następnie Centralne Więzienie we Wronkach zmieniło nazwę na „więzienie ciężkie”. Najczęściej izolowano tam więźniów politycznych (w latach trzydziestych ok. 500).

W czasie II wojny światowej więzienie zostało włączone w system więzień sądowych III Rzeszy w ramach Kraju Warty. Przebywali wówczas w zakładzie więźniowie skazani na karę od 6 miesięcy do 2 lat pozbawienia wolności (zarówno kobiety, jak i mężczyźni).

Po wojnie nadal funkcjonował tu zakład karny. Centralne Więzienie we Wronkach zamieniono na więzienie polityczne Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (do 26 marca 1956).

Więzieni

Z tym tematem związana jest kategoria: Więźniowie więzienia we Wronkach.

Więźniami zakładu we Wronkach byli m.in.:

• Wojciech Korfanty
• Stefan Mossor
• Róża Luksemburg
• Stanisław Skalski
• Kazimierz Augustowski
• Wiesław Chrzanowski
• Witold Szaniawski
• Stanisław Tatar
• Jacek Kuroń
• Stepan Bandera
• Carl Maria Splett
• Zenon Kossak
• Eugeniusz Roland
• Józef Strzelczyk
• Florian Zając
• Mieczysław Majdzik
• Wilhelm Scheider
• Wacław Lipiński
• Stanisław Mierzwa

Przypisy

1. Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2020 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2020 r. poz. 241).
2. Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2020 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2020 r. poz. 241).
3. Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2020 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2020 r. poz. 241).
4. Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2020 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2020 r. poz. 241).
5. Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2020 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2020 r. poz. 241).
6. Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2020 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2020 r. poz. 241).
7. Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2020 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2020 r. poz. 241).
8. Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2020 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2020 r. poz. 241).
9. Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2020 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2020 r. poz. 241).
10. Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2020 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2020 r. poz. 241).
11. Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2020 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2020 r. poz. 241).
12. MagdaM. Prętka MagdaM., Zakład Karny we Wronkach na zdjęciach NAC [online], Szamotuły Nasze Miasto, 8 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-29] (pol.).
13. IzabelaI. Wielicka IzabelaI., Największe więzienie w Polsce [online], Wielkopolska-country.pl [dostęp 2022-01-29] (pol.).

Bibliografia

• Ogólnopolski Portal Służby Więziennej. sw.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-03)].

Linki zewnętrzne

• Centralne Więzienie Wronki – rys historyczny

Kontrola autorytatywna (zakład karny):

• VIAF: 153146331837918690901
• J9U: 987007337000505171