Zagłębie Wałbrzych (piłka nożna)

Zagłębie Wałbrzych – polski klub piłkarski z siedzibą w Wałbrzychu. Zagłębie przez sześć sezonów (1968/1969–1973/1974) grało w ekstraklasie^[2]. Uczestnik Pucharu UEFA w latach 1971/1972.

Zagłębie Wałbrzych

Pełna nazwa	Górniczy Klub Sportowy Zagłębie Wałbrzych
Przydomek	Thorez Thoreziacy
Barwy	zielono-czarne
Data założenia	12 grudnia 1945
Debiut w najwyższej lidze	11 sierpnia 1968 Zagłębie Wałbrzych – Legia Warszawa 1:3
Data reaktywacji	6 kwietnia 2006
Liga	Klasa A, grupa: Wałbrzych I
Państwo	Polska
Adres	ul. Kasztelańska 1 58-314 Wałbrzych
Stadion	Stadion „Stare Zagłębie” przy ulicy Dąbrowskiego
Prezes	Marcin Dymecki
Trener	Łukasz Wojciechowski[1]
Stroje domowe Stroje wyjazdowe

Historia

Klub został założony w 1945 roku na Białym Kamieniu, przy kopalni węgla kamiennego „Julia”. Stąd też pierwszą nazwa klubu – KS Julia Biały Kamień. Powojenna stalinowska reforma sportu w Polsce, wymusiła zmianę nazwy na KS Górnik Biały Kamień. W latach 50. Biały Kamień przyłączono do Wałbrzycha, związku z tym zniknął „Biały Kamień” – pojawia się w nazwie klubu „Wałbrzych”. Kolejna zmiana to dodanie słowa „Thorez”. Związane to było z nadaniem nazwy kopalni KWK „Thorez”. Do miasta przybyło wielu imigrantów z Francji i Belgii, którzy przyjechali pracować w miejscowych kopalniach. Byli to zagorzali komuniści, dlatego klub, jak i kopalnię „Julia”, nazwali nazwiskiem swojego przywódcy we Francji Maurice’a Thoreza. Klub funkcjonował pod nazwą KS Górnik Thorez Wałbrzych. Nazwa nie przypadła do gustu miejscowym; sukcesy klubu w latach 60. spowodowały wzmożony nacisk kibiców na zmianę i w 1968 zmieniono nazwę na GKS Zagłębie Wałbrzych. W tym samym roku drużyna z Białego Kamienia po raz pierwszy (i jedyny) awansowała do ekstraklasy, w której zajęła 10. miejsce (na 14 zespołów). Zagłębie było drugim dolnośląskim klubem, debiutującym w ekstraklasie (po Śląsku Wrocław), a po spadku Śląska Wrocław przez cztery sezony jedynym reprezentantem regionu w ekstraklasie.

Stadion 1000-lecia w Wałbrzychu, na którym Zagłębie Wałbrzych odnosiło największe sukcesy

W następnym sezonie spadła o jedną pozycję, jednak kolejny – 1970/71 – był najlepszym w całej historii klubu. Zagłębie zajęło miejsce na podium, ustępując tylko takim klubom jak Górnik Zabrze i Legia Warszawa. Nagrodą było uczestnictwo w pierwszej edycji Pucharu UEFA (dawniej pod nazwą Puchar Miast Targowych). W pierwszej rundzie wałbrzyszanie pokonali 1:0 i 3:2 czeskie TJ Sklo Union Teplice, obecnie FK Teplice, zaś w drugiej ulegli nieznacznie rumuńskiemu UT Arad (1:1 w Wałbrzychu i 1:2 po dogrywce w Aradzie). Był to jedyny występ Zagłębia w europejskich pucharach. Najbardziej znanym piłkarzem klubu był bramkarz Marian Szeja, uczestnik piłkarskiego turnieju Olimpiady w Monachium, późniejszy zawodnik francuskiego AJ Auxerre. Kolejne sezony to powolny spadek, w 1972 było już miejsce 8., rok później 11., zaś w sezonie 1973/1974 Zagłębie bezpowrotnie spadło z ligi, zajmując ostatnie, 16. miejsce. Później klub grał regularnie w drugiej lidze, jednak sytuacja finansowa Zagłębia, jak i Górnika zmusiła na początku lat 90. do połączenia sił dwóch zwaśnionych klubów. Tak powstał Klub KP Wałbrzych, później KP Górnik/Zagłębie Wałbrzych. Mecze drużyny odbywały się na stadionie Zagłębia – Stadionie 1000-lecia, na Białym Kamieniu.

6 kwietnia 2006 zostało zarejestrowane Stowarzyszenie GKS Zagłębie Wałbrzych, tym samym doszło do reaktywacji sekcji piłkarskiej. Począwszy od sezonu 2006/2007 w klasie terenowej juniorów (OZPN Wałbrzych) występuje drużyna Zagłębia, której trenerem został dawny piłkarz Zagłębia Eugeniusz Piechocki. Budowa drużyny seniorów oparta jest na wychowankach klubu. Założona na nowo w roku 2007 zaczęła swoje występy od klasy „B”.

W sezonie 2009/10 Zagłębie Wałbrzych wywalczyło awans do klasy „A”, zajmując w rozgrywkach pierwsze miejsce. Juniorzy spadli z klasy okręgowej do klasy terenowej, zajmując ostatnie miejsce – 16.

Nazwy

• 12 grudnia 1946 – KS Julia Biały Kamień
• KS Górnik Thorez
• 22 lutego 1968 – GKS Zagłębie Wałbrzych
• 1992 – KP Wałbrzych, następnie Górnik/Zagłębie Wałbrzych (fuzja z Górnikiem Wałbrzych)
• 2006 – GKS Zagłębie Wałbrzych (reaktywacja sekcji piłkarskiej)

  

  Marian Szeja najwybitniejszy zawodnik "zielono-czarnych" w 1979 i 2003 roku

Osiągnięcia

• 3. miejsce w I lidze – 1970/1971
• Ćwierćfinał Pucharu Polski (2x) – 1962/63, 1992/93
• II runda Pucharu UEFA (1/16 finału) – 1971/72

Zawodnicy

Z tym tematem związana jest kategoria: Piłkarze Zagłębia Wałbrzych.

Reprezentanci Polski w barwach Zagłębia: Marian Szeja, Joachim Stachuła i Stanisław Paździor.

Występy sezon po sezonie

Sezon	Rozgrywki ligowe			Puchar Polski (rozgrywki centralne)	Uwagi
	Liga		Miejsce
1962/1963	brak danych			1/4 finału
1963/1964	III	Liga okręgowa		–	Awans po barażach.
1964/1965	II	II liga	6/16	II runda	Pierwsze drugoligowe derby Wałbrzycha pomiędzy Zagłębiem (wówczas Górnikiem Thorez) a Górnikiem.
1965/1966		II liga	4/16	II runda
1966/1967		II liga	8/16	1/16 finału
1967/1968		II liga	1/16	1/16 finału
1968/1969	I	I liga	10/14	1/8 finału	Najwyżej notowany klub z Dolnego Śląska (Śląsk Wrocław zajął 13. miejsce).
1969/1970		I liga	11/14	1/16 finału		Jedyny dolnośląski klub w I lidze.
1970/1971		I liga	3/14	1/8 finału
1971/1972		I liga	8/14	1/8 finału	3. miejsce w grupie Pucharu Intertoto[3].
					1/16 finału Pucharu UEFA
1972/1973		I liga	11/14	1/8 finału
1973/1974		I liga	16/16	1/16 finału
1974/1975	II	II liga (gr. północna)	4/16	–
1975/1976		II liga (gr. północna)	6/16	1/8 finału
1976/1977		II liga (gr. północna)	2/16	–
1977/1978		II liga (gr. północna)	4/16	1/16 finału
1978/1979		II liga (gr. zachodnia)	4/16	III runda
1979/1980		II liga (gr. zachodnia)	2/16	II runda
1980/1981		II liga (gr. zachodnia)	5/16	1/8 finału
1981/1982		II liga (gr. zachodnia)	5/16	1/8 finału
1982/1983		II liga (gr. zachodnia)	6/16	1/16 finału
1983/1984		II liga (gr. zachodnia)	5/16	III runda
1984/1985		II liga (gr. zachodnia)	12/16	III runda	Puchar Polski Wałbrzyskiego OZPN (zespół rezerw)[4]
1985/1986		II liga (gr. zachodnia)	16/16	II runda
1986/1987	III	III liga (gr. V)	1/14	II runda	Puchar Polski Wałbrzyskiego OZPN[4]
1987/1988	II	II liga (gr. zachodnia)	5/16	II runda
1988/1989		II liga (gr. zachodnia)	4/16	III runda
1989/1990		II liga	5/20	II runda
1990/1991		II liga	16/20	1/8 finału
1991/1992		II liga (gr. zachodnia)	11/18	1/16 finału	Ostatnie ligowe derby Wałbrzycha pomiędzy Zagłębiem a Górnikiem.
1992/1993		II liga (gr. zachodnia)	11/18	1/4 finału	Klub rozpoczął rozgrywki jako Zagłębie, by w przerwie zimowej połączyć się z Górnikiem Wałbrzych w KP Wałbrzych.
2008/2009	VIII	Klasa B (gr. Wałbrzych)[5]	4/8	–
2009/2010		Klasa B (gr. Wałbrzych)[6]	1/10
2010/2011	VII	Klasa A (gr. Wałbrzych I)[7]	7/16
2011/2012		Klasa A (gr. Wałbrzych I)[8]	11/16
2012/2013		Klasa A (gr. Wałbrzych I)[9]	16/16
2013/2014	VIII	Klasa B (gr. Wałbrzych)[10]	8/10
2014/2015		Klasa B (gr. Wałbrzych)[11]	3/8
2015/2016		Klasa B (gr. Wałbrzych)[12]	5/6
2016/2017		Klasa B (gr. Świdnica I)[13]	7/14
2017/2018		Klasa B (gr. Świdnica I)[14]	1/14
2018/2019	VII	Klasa A (gr. Wałbrzych)[15]	10/16
2019/2020		Klasa A (gr. Wałbrzych I)[16]	14/16
2020/2021		Klasa A (gr. Wałbrzych I)[17]	9/16
2021/2022		Klasa A (gr. Wałbrzych I)[18]	14/16
2022/2023		Klasa A (gr. Wałbrzych I)[19]	12/16
2023/2024		Klasa A (gr. Wałbrzych I)[20]	10/16

Europejskie puchary

Legenda do wszystkich tabel: Q – runda eliminacyjna, 1/16, 1/8, 1/4, 1/2 – odpowiednia faza rozgrywek, Grupa – runda grupowa, 1r gr – pierwsza runda grupowa, 2r gr – druga runda grupowa, F – finał, R – runda, PO – play-off k. – rzuty karne, los. – losowanie, Dogr. – dogrywka, w. – zasada bramek strzelonych na wyjeździe

Sezon	Rozgrywki	Runda	Przeciwnik	Dom	Wyjazd	Ogólnie
1971	Puchar Intertoto	Grupa 6	Eintracht Brunszwik	0–1	0–1	3. miejsce
			Malmö FF	2–0	0–4
			Young Boys Berno	0–2	1–0
1971/72	Puchar UEFA	1R	Union Teplice	1–0	3–2	4–2
		2R	UT Arad	1–1	1–2	2–3, Dogr.

Sekcja kobieca

GKS Zagłębie Wałbrzych

Pełna nazwa	Górniczy Klub Sportowy Zagłębie Wałbrzych
Przydomek	Thoez
Barwy	Zielono-Czarne
Data założenia	22.07.2019
Liga	III liga kobiet gr. Dolnośląska
Państwo	Polska
Trener	Łukasz Wojciechowki
strój domowy

W dniu 22.07.2019, zostało ogłoszone otwarcie kobiecej sekcji, z równoczesnym rozpoczęciem naboru do Żeńskiej Akademii Zagłębia Wałbrzych^[21]. Jednocześnie kobiecy zespół Zagłębia został zgłoszony do rozgrywek III ligi kobiet. Pierwszy oficjalny mecz odbył się 25 sierpnia, a rywalem był zespół KS Ślęza Wrocław^[22]. Podopieczne Łukasza Wojciechowskiego w swoim debiutanckim meczów przegrały 0:13 (0:7). Swoje pierwsze zwycięstwo 2:1 dziewczyny odnotowały w 6. kolejce, podejmując zespół Kolektyw Radwanice^[23].

Występy sezon po sezonie

Sezon	Rozgrywki ligowe		Uwagi
	Liga	Miejsce
2019/2020	III Liga Kobiet gr. dolnośląska	7/8	spadek z powodu reorganizacji rozgrywek kobiet[24]
2020/2021	IV Liga Kobiet gr. dolnośląska	7/9
2021/2022	IV Liga Kobiet gr. dolnośląska	8/10

Obecnie, po zlikwidowaniu AZS PWSZ Wałbrzych, Zagłębie Wałbrzych pozostaje jedyną wałbrzyską piłkarską kobiecą drużyną.^[24]