Zębalowa
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zębalowa – rozległy szczyt (854 m) oraz masyw górski w Beskidzie Wyspowym[1], w polskich Beskidach Zachodnich.
 Widok z Lubonia Małego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
854 m n.p.m. |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 49°42′34,5″N 19°54′29,5″E | |
Nazewnictwo
W nazewnictwie miejscowej ludności góra ma wiele nazw. Mieszkańcy Łętowni nazywają ją Zębolową, mieszkańcy Tokarni – Golcem, zaś mieszkańcy Krzczonowa, Lubnia, Krzeczowa i Tenczyna – Klimasem. Nazwa Zębolowa pochodzi od roli Zębolowej, Golec – od wylesionych niegdyś stoków, a Klimas – prawdopodobnie od dość częstego w Lubniu nazwiska Klimas. Nazwę zniekształcili kartografowie austriaccy, nazywając główny wierzchołek Zembalową, a jeden z krótkich grzbietów – Cymbałową. Nazwę Klimas przenieśli na zakończenie głównego grzbietu, a Golec na północno-zachodni grzbiet[2].
Popularny przewodnik po Beskidach Władysława Krygowskiego stosował nazwę Zębalowa z wysokością 859 m. Autor zauważał tu, że „Nazwa szczytu wydaje się być przekręceniem nazwy Sobalowa, nawiązującej do nazwiska”[3]. Tę samą nazwę Zębalowa stosował nieco później w swych przewodnikach Andrzej Matuszczyk[4]. W najbardziej aktualnym przewodniku po Beskidzie Wyspowym autorstwa Dariusza Gacka występuje Zembolowa z kotą 858. Autor podaje, że „Używana w Łętowni nazwa Zembolowa pochodzi od roli (osiedla), na której gruntach leży główny wierzchołek”[5].
Dawniejsze mapy Państwowego Przedsiębiorstwa Wydawnictw Kartograficznych stosowały nazwę Zębalowa z kotą 860 m[6] lub Zębalowa z kotą 858 m[7]. Aktualna mapa Geoportalu podaje nazwę Zębalowa i wysokość 854,2 m[1], mapa Compassu nazwę Zębolowa i wysokość 858 m[8][9].
Topografia
Masyw Zębalowej leży w północno-zachodniej części Beskidu Wyspowego. Tworzy wyraźną „wyspę”, otoczoną niemal całkowicie dolinami trzech rzek: Krzczonówki, Raby i Smugawki[8]. Jedynie po stronie południowo-zachodniej opada do płaskowyżu Naprawy. Masyw Zębalowej w większości porasta las, jedynie podnóża zajęte są pod pola uprawne i zabudowania. Zębalowa wznosi się nad miejscowościami: Krzczonów, Lubień, Krzeczów, Łętownia i Tokarnia[1].
W skład masywu Zębalowej wchodzą również m.in.: Leśniakówka (702 m), Cymbałowa (823 m), Urbania Góra (674 m), Pawlikowa (596 m), Cyrla (666 m), Surgowa (562 m), Chobocia Góra (579 m), Hola (666 m)[8].
W północno-zachodnich stokach Urbaniej Góry znajduje się Kalwaria Tokarska[2].
Historia
W okresie międzywojennym miejscowość Lubień była dość popularnym ośrodkiem wypoczynkowym i turystycznym. Turyści zwiedzający Zębalową znajdywali na kamieniach wyryte tajemnicze znaki. Uważano, że są to znaki dawnych poszukiwaczy skarbów. Naukowe badania przeprowadzone w latach 1930 przez Stanisława Leszczyckiego wykazały, że są to tylko znaki graniczne właścicieli gruntów. Znalazł 17 takich kamieni granicznych z wykutymi krzyżami, gwiazdkami, inicjałami i datami[2].
Piesze szlaki turystyczne
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
