Wydrzyk długosterny

Wydrzyk długosterny^[3] (Stercorarius longicaudus) – gatunek ptaka z rodziny wydrzyków (Stercorariidae).

Wydrzyk długosterny

Stercorarius longicaudus[1]
Vieillot, 1819
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	mewowce
Rodzina	wydrzyki
Rodzaj	Stercorarius
Gatunek	wydrzyk długosterny
Podgatunki
S. l. longicaudus Vieillot, 1819 S. l. pallescens Løppenthin, 1932
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
okres lęgowy      zimowiska

Występowanie i podgatunki

Gniazduje w arktycznych i subarktycznych rejonach Eurazji (od skandynawskich gór do północno-wschodniej Syberii) i Ameryki Północnej. Na zimowiska wędruje już w sierpniu i wrześniu. Zimuje na wodach Subantarktyki i dalej na północ po okolice południowych wybrzeży Ameryki Południowej i zachodnich wybrzeży południowej Afryki^[4].

W Polsce można go sporadycznie zaobserwować podczas przelotów, głównie jesienią. Na terenie kraju i na polskich wodach przybrzeżnych do końca 2021 odnotowano 142 stwierdzenia ptaków tego gatunku, łącznie obserwowano 170 osobników^[5].

Wyróżnia się 2 podgatunki^[4][6]:

• Stercorarius longicaudus longicaudus – mający lęgi na arktycznych i subarktycznych wybrzeżach Rosji (na wschód do delty rzeki Leny) i w Skandynawii;
• Stercorarius longicaudus pallescens – gnieżdżący się na Grenlandii, w arktycznej i subarktycznej części Ameryki Północnej oraz na wschodniej Syberii (na wschód od delty Leny).

Morfologia

Wydrzyk długosterny w locie

Dorosły wydrzyk, Spitsbergen

Dane liczbowe

• długość ciała (wraz z wydłużonymi sterówkami): 48–53 cm^[7]
• rozpiętość skrzydeł: 105–117 cm^[7]
• masa ciała: 230–444 g^[7]

Cechy rozpoznawcze

To najmniejszy z wydrzyków, wielkości mewy śmieszki. Ma smukłe ciało z długimi smukłymi skrzydłami. Samiec jak i samica wydrzyka długosternego ubarwione są jednakowo. Dorosłe mają szarobrązowy płaszcz i boki kontrastujące z ciemniejszymi końcami skrzydeł i ogonem. Na głowie mają ciemną czapeczkę wyraźnie odciętą od reszty, boki głowy i kark są natomiast białawożółte. Brzuch koloru szarego. Środkowe sterówki są wąskie i ostro zakończone, dłuższe od ogona o 16–25 cm, a u młodych ptaków tylko o 1–3 cm. Nie są tak sztywne jak u wydrzyka ostrosternego, ale miękko się wyginają. Młode są bardzo ciemne, mają jaśniejsze brzegi piór, przez co wydają się prążkowane. Lot podobny do rybitwy. Ciemna forma wydrzyka długosternego jest niezmiernie rzadka. W przeciwieństwie do wydrzyka ostrosternego i tęposternego w upierzeniu godowym nigdy nie jest całkowicie czarny. Jego brązowo-szare upierzenie jest też w porównaniu z nimi jaśniejsze, ale lotki pozostają ciemne. Nie ma też wyraźnego jasnego pola na lotkach I rzędu. Na piersi nie ma również obroży. Młode tego gatunku wydrzyka są jaśniejsze od pozostałych, a rozróżnia się je głównie po sylwetce.

Środowisko

Gniazduje w arktycznej tundrze i na skandynawskich płaskowyżach powyżej granicy drzew. Spotkać go można na wyższych obszarach do 1200 m n.p.m. jak i w głębi lądu. Po sezonie lęgowym przebywa prawie wyłącznie na otwartym morzu i rzadziej niż inne gatunki wydrzyków na wybrzeżach. W Europie Środkowej w głąb lądu zapuszcza się wyjątkowo.

Okres lęgowy

Jaja z kolekcji muzealnej

Gniazdo

Znajduje się na ziemi i jest bez wyściółki.

Jaja

2 jaja składane przez samicę w czerwcu.

Wysiadywanie, pisklęta

Wydrzyki wysiadują jaja 24 dni. Po wykluciu pisklęta mają szarobrązowy puch. Opuszczają gniazdo 2 dni później. Dojrzałe płciowo są dopiero po 4 latach.

Pokarm

Główny pokarm to ryby. Nurkuje na nie z powietrza lub odbiera je innym ptakom. Może atakować z lotu patrolowego lub z zasadzki małe ptaki. Zdarza mu się zjadać też ptasie jaja i odpadki ryb. Nie gardzi jagodami i owadami. W okresie lęgowym podstawowym pokarmem są lemingi. Jeśli jest ich mało, wydrzyki długosterne nie przystępują do pierwszego lęgu.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje wydrzyka długosternego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)^[2]. W 2015 roku organizacja BirdLife International szacowała liczebność europejskiej populacji na 39,7–106 tysięcy dorosłych osobników; wstępnie obliczona w oparciu o te dane liczebność światowej populacji mieści się w przedziale 250–750 tysięcy dorosłych osobników. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International ocenia globalny trend liczebności populacji jako stabilny; liczebność populacji europejskiej fluktuuje^[2].

W Polsce wydrzyk długosterny jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[8].

Zobacz

• ptaki Polski