Wybuchy gazu na osiedlu Retkinia w Łodzi

Wybuchy gazu w Łodzi na osiedlu Retkinia – zbiór wydarzeń w pierwszej połowie lat 80. XX w. na Retkini w Łodzi, kiedy to odnotowano dwa wybuchy gazu. 22 stycznia 1982 około godziny 10:45 w wieżowcu nr 20 przy ul. Florecistów 3^[1] i 7 grudnia 1983 około godziny 13:38 w bloku nr 214 przy ul. Dzierżyńskiego 6 (obecnie ul. Armii Krajowej). W drugim przypadku wybuch spowodował całkowite zawalenie się 1/3 pięciokondygnacyjnego budynku, tj. 2 klatek schodowych (z 6 istniejących) prowadzących łącznie do 20 mieszkań^[1].

Wybuch gazu na osiedlu Retkinia w Łodzi

Blok 214. Widok od ul. Armii Krajowej, 24 czerwca 2007
Państwo	PRL
Miejsce	Łódź, ul. Dzierżyńskiego 6 (ob. ul. Armii Krajowej)
Rodzaj zdarzenia	eksplozja gazu
Data	7 grudnia 1983
Godzina	13:38
Ofiary śmiertelne	8 osób[1]
Ranni	co najmniej 3 osoby[1]
Położenie na mapie Łodzi miejsce zdarzenia
Położenie na mapie Polski miejsce zdarzenia
Położenie na mapie województwa łódzkiego miejsce zdarzenia
51°44′28,22″N 19°24′02,61″E

Blok przy ul. Florecistów 3 (kwiecień 2024)

Podstawową przyczyną tych katastrof było błędne założenie projektowe i realizacja systemu (pomimo napominań praktyków) dostarczania gazu na tym osiedlu. Była to instalacja wysokociśnieniowa, która w przypadku jakiegokolwiek uszkodzenia powodowała błyskawiczny wypływ dużej ilości gazu i w efekcie wybuch od najmniejszej iskry.

Pozytywnym efektem tych wydarzeń była, po ustaleniu głównej przyczyny, zmiana systemu nie tylko na Retkini, ale i w całej Polsce, wszędzie tam, gdzie został zastosowany.

Wybuch z 22 stycznia 1982

Najprawdopodobniej na skutek korozji w sieci zewnętrznej gaz przedostał się wzdłuż ciepłociągu do piwnicy, gdzie nagromadził się do stężenia wybuchowego. Eksplozja zniszczyła cały parter, nie uszkadzając jednak ścian nośnych, co zapobiegło zawaleniu się budynku^[2].

W wyniku wybuchu zginęły dwie osoby^[2]:

1. Józef Sitek (55 l.)
2. Joanna Sitek (81 l.), matka Józefa

Wybuch z 7 grudnia 1983

Przyczyną katastrofy było uszkodzenie przyłącza instalacji gazowej przez koparkę, podczas wykonywania robót mających na celu odwodnienie zalewanych piwnic budynku. Koparka zawadziła łyżką o niezaznaczoną w dokumentacji rurę gazociągu, czego skutkiem było rozszczelnienie wewnętrznej instalacji gazowej w piwnicy bloku, wypływ gazu i powstanie stężenia wybuchowego. O zdarzeniu, operator koparki i współpracujący z nim robotnicy, zawiadomili pogotowie gazowe (jednak dyspozytor nie wysłał ekipy, gdyż gazownicy usuwali awarię w innej części miasta – planowo mieli zjawić się na miejscu około godziny 14, wtedy, kiedy miała rozpocząć pracę druga zmiana^[1]) oraz nawoływali mieszkańców do natychmiastowego opuszczenia mieszkań^[2]. Bezpośrednią przyczyną eksplozji, według przypuszczeń, mogła być iskra wywołana naciśnięciem dzwonka u drzwi przez jedną z ofiar.

W efekcie wybuchu 6 osób zginęło na miejscu. Janina Kamińska zmarła w trakcie akcji ratunkowej (w godzinach popołudniowych jej głos był słyszany w głębi rumowiska, do którego ratownicy jeszcze nie mogli się dostać, nazajutrz o godzinie 9:30 wydobyto jej zwęglone zwłoki^[2]), zaś Dariusz Kaszuba dwa dni później w szpitalu w wyniku krwiaka mózgu oraz odmrożeń, które spowodowały m.in. niewydolność nerek^[1]. Wśród ofiar znalazła się rodzina psychologa, prof. Stanisława Gerstmanna – zginął on, jego żona, synowie (jeden z nich przyjechał w odwiedziny do rodziców^[2]) i wnuczek.

Lista ofiar śmiertelnych^[2][3]

1. Stanisława Dziordzińska (lat 71)^[4]
2. Bartłomiej Gerstmann (lat 3)
3. Helena Gerstmann (lat 70)
4. Krzysztof Gerstmann (lat 35)
5. Przemysław Gerstmann (lat 31)
6. Stanisław Gerstmann (lat 72)
7. Janina Kamińska (lat 54)^[5]
8. Dariusz Kaszuba (lat 13)

W następstwie tego zdarzenia postanowiono:

• umieścić zawory odcinające dopływ gazu na zewnątrz każdego budynku i odpowiednio je oznaczyć,
• zredukować ciśnienie w gazociągach bezpośrednio zasilających zamieszkane obiekty^[1].

Po usunięciu gruzów brakująca część bloku została odbudowana w czerwcu 1984^[4].

Zobacz też

• Wybuch gazu w Gdańsku (1995)