Wodogłowie normotensyjne

Wodogłowie normotensyjne (normociśnieniowe) – postać wodogłowia komunikującego (łac. hydrocephalus communicans), przebiegającego z prawidłowym lub lekko zwiększonym ciśnieniem płynu mózgowo-rdzeniowego^[1][2], opisana po raz pierwszy przez Salomóna Hakima w 1965 roku^[2] (stąd też alternatywna nazwa – zespół Hakima lub zespół Hakima-Adamsa, od nazwiska Raymonda Delacy′ego Adamsa^[3])^[4][5]. Rzadko współwystępuje z chorobą Parkinsona^[6].

Wodogłowie normotensyjne

Klasyfikacje
ICD-10	G91.2

Obraz wodogłowia normotensyjnego w tomografii komputerowej.

Etiologia i epidemiologia

Przyczyny zespołu Hakima upatruje się w zaburzeniu wchłaniania płynu mózgowo-rdzeniowego^[7], czasami jest on idiopatyczny^[8][9]. Wystąpienie choroby czasem jest poprzedzone urazem głowy lub operacją^[10]. Częstość występowania choroby wynosi od 2 do 20 na milion^[5]. Jest przyczyną ok. 5% przypadków otępienia^[5].

Objawy

Wodogłowie normotensyjne cechuje charakterystyczna triada objawów (tzw. triada Hakima)^[10][11]:

• stopniowo narastające otępienie, zwykle o niewielkim nasileniu i odwracalne^[5]
• zaburzenia chodu o charakterze ataksji, rzadziej niedowład spastyczny
• nietrzymanie moczu.

Nie wszystkie wyżej wymienione objawy muszą wystąpić^[11].

Rozpoznanie

• pomiar ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego – zwykle wartości określane jako wysokie prawidłowe (155 mmH₂O). Poprawa kliniczna po upuszczeniu 30 ml lub więcej płynu (tzw. test Fishera) przemawia za rozpoznaniem i rokuje korzystnie dla późniejszego leczenia przez założenie zastawki komorowo-otrzewnowej
• tomografia komputerowa głowy: poszerzenie światła komór bez oznak zaników splotu naczyniówkowego
• MRI głowy – poszerzenie układu komorowego oraz wodociągu mózgu^[12][13], nasiąkanie wysiółki komór przez płyn widoczny jako zmiana intensywności sygnału wokół komór.

Leczenie

Stosuje się leczenie operacyjne – implantację zastawki niskociśnieniowej z wytworzeniem połączenia komorowo-otrzewnowego. Po zabiegu poprawa nadchodzi bardzo szybko^[10].