Wołowa Turnia

Wołowa Turnia (słow. Volia veža, dawniej Volova veža^[1], 2373 m) – turnia w Wołowym Grzbiecie (Volí chrbát) w Tatrach Wysokich. Znajduje się w głównej grani Tatr na granicy polsko-słowackiej, pomiędzy Wielką Wołową Szczerbiną (Veľká Volová štrbina, ok. 2355 m) na północnym zachodzie, a Żabią Przełęczą Mięguszowiecką (Východná volia štrbina, ok. 2315 m) na południowym wschodzie^[2].

Wołowa Turnia

Północna ściana Wołowej Turni
Państwo	Polska  Słowacja
Położenie	kraj preszowski
Pasmo	Tatry, Karpaty
Wysokość	2373 m n.p.m.
Wybitność	~28 m
Pierwsze wejście	1905 K. Bröske, S. Häberlein
Położenie na mapie Tatr Wołowa Turnia
Położenie na mapie Karpat Wołowa Turnia
49°10′47″N 20°04′27″E

Nazwa turni pochodzi od Wołowego Grzbietu. Jej bryła przypomina nieco piramidę. Widok z jej szczytu jest o wiele mniej rozległy niż z pobliskich Rysów^[3]. Wołowa Turnia wznosi się nad Wołową Kotlinką (górne piętro Doliny Mięguszowieckiej) na południu i Czarnostawiańskim Kotłem po północnej, polskiej stronie^[2].

Z rzadkich w Polsce gatunków roślin stwierdzono występowanie na Wołowej Turni rogownicy jednokwiatowej^[4].

Topografia

Ściana południowa

Jest jedną z głównych taternickich atrakcji Doliny Mięguszowieckiej. Wyróżnia się w niej 3 dobrze wyodrębnione części. Część prawa (patrząc od dołu) ograniczona jest z prawej strony wielką depresją Żabiej Przełęczy Mięguszowieckiej, z lewej południowym żebrem zwanym Żebrem Świerza. Część środkowa o wysokości do 250 m jest głównym celem wspinaczkowym i znajdują się w niej najtrudniejsze drogi wspinaczkowe. Budują ją lite płyty bez traw i kruszyzny. Ograniczona jest z lewej strony południowo-zachodnim filarem zwanym Filarem Puškaša. Kilkadziesiąt metrów poniżej szczytu łączy się on z Żebrem Świerza. Lewa część Filara Puškaša opada do żlebu z Wielkiej Wołowej Szczerby. Ma skośną postawę, w dolnej części wysokość 80 m i zachodnią ekspozycję. Wreszcie trzecia część ściany ma wystawę południowo-zachodnią. Na wysokości około 70 m jej prawą część przecina Wołowa Półka. Jej przedłużeniem po lewej stronie ściany jest ciąg opadających na lewo gzymsów i pęknięć, tzw. Wołowa Rampa^[2].

Ściana północna

Ściana północna ma wysokość ok. 300 m i ograniczona jest dwoma kominami schodzącymi z Żabiej Mięguszowieckiej Przełęczy oraz z Wielkiej Wołowej Szczerbiny. Drugi z kominów nazwano Kominem Stanisławskiego. Podstawę ściany stanowi Zachód Grońskiego, a najniższy punkt ściany znajduje się po prawej stronie żlebu z Żabiej Mięguszowieckiej Przełęczy. W ścianie tej wyróżnia się kilka wyraźnych pięter:

1. Najniższa część to strome ścianki o wysokości od około 50 m po lewej stronie do 5 m po prawej stronie;
2. Gładkie, nachylone pod kątem 45° płyty o wysokości do 30 m. Płyty te to według Władysława Cywińskiego największe lustro tektoniczne w całych Tatrach;
3. Pas przewieszonych ścian mających wysokość do 20 m;
4. Nachylone pod kątem 45°, dobrze urzeźbione i miejscami porośnięte trawkami płyty o wysokości do 50 m;
5. Górne urwisko o wysokości do 60 m, po prawej stronie bardziej strome;
6. Kopuła szczytowa, od górnego urwiska oddzielona szeroką i poziomą półką^[2].

Taternictwo

Pierwsze wejście

• letnie: przy okazji przejścia Wołowego Grzbietu: Katherine Bröske, Simon Häberlein, 11 września 1905 r.,
• zimowe: Alfréd Grósz, 5 kwietnia 1913 r.^[3]

Drogi wspinaczkowe

Niektóre drogi na Wołową Turnię są łatwe i dostępne dla przeciętnego turysty, jednak jest to dla turystów obszar zamknięty. Wołowa Turnia jest natomiast popularnym obiektem wspinaczkowym dla taterników. Szczególnie popularna jest ściana południowa. Decydują o tym takie jej walory jak: lita skała, urozmaicone trudności i błyskawiczne wysychanie – co w naszym klimacie jest bardzo ważne. Ściana północna jest około 100-krotnie mniej popularna^[2].

• 
  Wołowy Grzbiet do najwyższej Wołowej Turni, Żabia Turnia Mięguszowiecka, Żabi Koń, Żabia Przełęcz. Widok znad Wielkiego Żabiego Stawu Mięguszowieckiego
• 
  Wołowy Grzbiet od Wołowej Turni do Czarnostawiańskiej Przełęczy. Widok z Buli pod Rysami
• 
  Widok z Niżnich Rysów
• 
  Widok z Doliny Żabiej Mięguszowieckiej

Z Żabiej Doliny Mięguszowieckiej

1. Południową depresją; II w skali UIAA, czas przejścia 1 godz.,
2. Południowym żebrem, drogą Świerza, III, 2 godz.,
3. Prawą częścią południowo-zachodniej ściany, drogą Štáflovej; V-, 3 godz.,
4. Prawa droga Belicy; V+, A3, 6 godz.,
5. Lewa droga Belicy; V+, A3, 6 godz.,
6. Direttissima; warianty V+ lub VI, A2, 3 lub 6 godz.,
7. Droga Stanisławskiego; V-, 3 godz,
8. Kominem Puškaša; V, 3 godz.,
9. Droga Kulhavý-Sulovský; VI+, 3 godz.,
10. Droga Eštok-Janiga; VI+, 4 godz.,
11. Medvidova cesta; VIII+,
12. Droga Orolina; VII, A3, 6 godz.,
13. Droga Wolfów; V, A2, 6 godz.,
14. Stupid wall; VII, 5 godz.,
15. Południowo-zachodnim żebrem, Filarem Puškaša; VI, 4 godz.,
16. Lewą częścią południowo-zachodniego żebra (Prawy Machnik); IV-, 3 godz.,
17. Lewą częścią południowo-zachodniego żebra (Lewy Machnik); V, 3 godz.,
18. Kominem zachodniej ściany; 2 godz. 30 min.^[2]

Północna ściana

1. Droga Stanisławskiego; V, 4 odz.,
2. Prawą części ściany (Droga Chrobaka); VI, A1,
3. Droga Pająków VI, A1, 3 godz.,
4. Droga Kajki; VI, A2,8-10 godz.,
5. Drga Skoczylasa; V, 5 godz., skała lita,
6. Droga Machnika; V+, A0, 5 godz.,
7. Droga Surdela; V, 5 godz.,
8. Lewą częścią ściany (Droga Korosadowicza); III, miejsce IV, dwa miejsca V, 4 godz.^[2]

Z Żabiej Przełęczy Mięguszowieckiej

1. Obchodząc wschodnią grań po północnej stronie; I, 15 min,
2. Wschodnią granią; III, 30 min^[2].

Przypisy

1. Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych [online] [dostęp 2020-05-27] [zarchiwizowane z adresu 2006-09-24].
2. WładysławW. Cywiński WładysławW., Wołowy Grzbiet. Przewodnik szczegółowy, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2006, ISBN 83-7104-037-7. Brak numerów stron w książce
3. Witold HenrykW.H. Paryski Witold HenrykW.H., Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część VI. Cubryna – Żabia Turnia Mięguszowiecka, Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy „Kraj”, 1952. Brak numerów stron w książce
4. ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ., HalinaH. Piękoś-Mirek HalinaH., Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6. Brak numerów stron w książce