Wielcy królowie Irlandii

Średniowieczna irlandzka tradycja historyczna podała, że Irlandia była rządzona przez zwierzchnich królów (irl. ard-rí) od czasów starożytnych. Kompilacje, takie jak Lebor Gabála Érenn, a następnie nowożytne dzieła, takie jak Roczniki Czterech Mistrzów i Geoffreya Keatinga Foras Feasa ar Éirinn rzekomo śledziły linię zwierzchnich królów. Korpus wczesnego prawa irlandzkiego nie podał istnienia takiej instytucji, a obecni uczeni uważają, że jest to pseudohistoryczna konstrukcja, powstała w VIII w. n.e., dająca rzut do odległej przeszłości politycznej, który nie stanie się rzeczywistością do czasów Normanów. Máel Sechnaill I mac Máele Ruanaid deklarował się, jako król całej Irlandii, ale takie roszczenia nie uzyskały poparcia politycznego innych królestw (tj. Munsteru), nordyckich i nordycko-gaelickich oraz nie był w stanie utrzymać pokoju z własnymi krewnymi Uí Néill. Tradycyjna lista arcykrólów Irlandii jest więc mieszanką faktów, legend, fikcji i propagandy. Osoby znajdujące się przed V w. n.e. są ogólnie uważane za legendarne, a aplikacja tytułu osobom przed IX w. jest uważana za anachroniczną.

Kronikarze często opisują późniejszych zwierzchnich królów, jako rígh Érenn co fressabra („królowie Irlandii w opozycji”). Tytuł ten jest odniesiony do niestabilności zwierzchniej władzy królewskiej Tary od czasów śmierci Máel Sechnailla II Móra w 1022 r. Władza Máel Sechnailla została obalona przez Briana I Boru w 1002 r. i odnowiona w 1014 po śmierci Briana. Przykład zamachu Briana był kontynuowany przez wiele innych rodzin po 1022 roku, a arcykrólestwo było skutecznie zakończone przez normański quasi-podbój Irlandii w 1171 roku.

Mityczni królowie Irlandii

• Cessair

Dynastia Partholona (1980-1710 p.n.e.)

• Partholon [syn Sery, potomka Magoga, wnuka Noego]
• Slainge [syn]
• Laiglinne [brat]
• Rudraige [brat]
• Potomkowie

Dynastia Nemedian (1710-1300 p.n.e.)

• Nemed [krewny Partholona]
• Stairn [syn]
• Iarbonel Wróżbita [brat]
• Annind [brat]
• Fergus Czerwonoboki [brat]
• Semul [syn Iarbonela]
• Erglan [syn Beoana syna Stairna]
• Interregnum (1493-1293 p.n.e.)

Dynastia Fomorian (przed 1300 p.n.e.)

• Gann
• Sengann
• Nieznani władcy

Dynastia Fir Bolgów (1293-1213 p.n.e.)

• Slainge mac Dela (1293/50-1249 p.n.e.) [potomek Nemeda]
• Rudraige (1249-1247) [brat]
• Gann (1247-1243) [brat]
• Genann (koregent 1247-1243) [brat]
• Sengann (1243-1238) [brat]
• Fiacha Cennfinnan (z Małą Białą Głową) (1238-1233) [wnuk Rudraige'a]
• Rinnal (1233-1228) [syn Genanna]
• Foidbgen (1228-1224) [syn Senganna]
• Eochaid mac Eirc (1224-1213) [wnuk Rinnala]

Dynastia Tuatha Dé Danann (1213-1016 p.n.e.)

• Bres mac Ealathan (1213-1206) [potomek Fomorian]
• Nuada Airgethlaim (ze Srebrną Ręką) (1206-1186) [w 12. stopniu potomek Nemeda]
• Lug Lamfada (Długoręki) mac Cein (1186-1146) [w 14. stopniu potomek Nemeda]
• Eochaid Ollathair (Praojciec) mac Elathan (1146-1066) [kuzyn]
• Delbaeth mac Ogma (1066-1056) [bratanek]
• Fiacha mac Delbaith (1056-1046) [syn]
• Eathur “MacCuill” mac Cermad Mirbeoill (1046-1016) [wnuk Eochaida]
• Teathur ”MacCecht” (koregent 1046-1016) [brat]
• Ceathur ”MacGreine” (koregent 1046-1016) [brat]

Legendarni królowie Irlandii

Celtycka dynastia Milezjan (1016 p.n.e.-405 n.e.)

• Emer (Eber) Finn (1016-1015) [syn Mileda]
• Eremon (Erimon) (koregent 1016-1015, potem samodzielnie 1015-1002) [brat]
• Muimne (1002-999) [syn]
• Luigne (koregent 1002-999) [brat]
• Laigne (koregent 1002-999) [brat]
• Er (999) [syn Emera]
• Orba (koregent 999) [brat]
• Feron (koregent 999) [brat]
• Fergna (Fergen) (koregent 999) [brat]
• Nuada I Necht (Czysty) (999)
• Irial Faid (Prorok) (999-989) [syn Eremona]
• Eithrial (989-969) [syn]
• Conmael (969-939) [syn Emera]
• Tigernmas mac Follagh (939-916) [wnuk Eithriala]
• Interregnum 916-909
• Eochaid I Edgadach (Posiadający Ubranie) mac Daire (909-905) [w 6. stopniu potomek Itha, stryja Mileda]
• Cermna Finn mac Eibric (905-865) [wnuk bratanka Eremona]
• Sobairce (koregent 905-865) [brat]
• Eochaid II Faebarglas (z Zielonym Mieczem) (865-845) [syn Conmaela]
• Fiacha I Labrainne mac Smirguill (845-821) [prawnuk Tigernmasa]
• Eochaid III Mumho mac Mofebis (821-800) [wnuk Eochaida II]
• Aengus I Olmucada (800-782) [syn Fiachy I]
• Enna I Airgthech (Grabieżca) (782-758) [syn Eochaida III]
• Roithechtaigh (Roithechtach) I mac Maen (758-747) [wnuk Aengusa I]
• Sedna I mac Airtri (747-742) [bratanek Cearmny]
• Fiacha II Finscothach (742-728) [syn]
• Muinemon mac Cas Clothach (728-723) [w 7. stopniu potomek Eochaida II]
• Faildergdoid (723-714) [syn]
• Ollam Fodla (714-674) [syn Fiachy II]
• Finnachta I (674-654) [syn]
• Slanoll (654-637) [brat]
• Gede Ollgothach (z Wielkim Głosem) (637-625) [brat]
• Fiacha III Finnailches (625-617) [syn Finnachty I]
• Berngal (617-605) [syn Gedy]
• Oilioll (Ailill) I (605-590) [syn Slanolla]
• Sirna Saeglach (Długowieczny) mac Dian (590-569) [prawnuk Roithechtaigha I]
• Roithechtaigh II mac Roan (569-562) [w 4. stopniu potomek Faildeargdoida]
• Elim I Ollfinsnechta (562-561) [syn]
• Giallchad mac Oilioll Olchain (561-552) [wnuk Sirny]
• Art I Imlech (552-540) [syn Elima I]
• Nuada II Finnfail (540-527) [syn Giallchada]
• Bres Ri (527-518) [syn Arta I]
• Eochaid IV Apthach mac Finn (518-517) [w 10. stopniu potomek Itha, stryja Mileda]
• Finn (Fionn) mac Blatha (517-497) [w 4. stopniu potomek Ollama Fodly]
• Sedna II Innaraigh (497-483) [syn Bresa]
• Simon Breac mac Aedan Glas (483-477) [wnuk Nuady II]
• Duach I Finn (477-469) [syn Sedny II]
• Muiredach I Bolgrach (469-468) [syn Simona]
• Enna II Derg (Czerwony) (468-463) [syn Duacha I]
• Lugaid I Iardonn (463-458) [syn]
• Sirlam (458-442) [syn Finna]
• Eochaid V Uairches (Szalupka) (442-430) [syn Lugaida I]
• Eochaid VI Fiadmuine (Łowca) mac Congal Cosgarach (430-425) [prawnuk Muiredacha I]
• Conaing Begeglach (Nieustraszony) (koregent 430-425) [brat]
• Lugaid II Laimderg (o Rękach Splamionych Krwią) (425-421) [syn Eochaida V]
• Conaing (2. panowanie 421-414)
• Art II mac Lugaid (414-408) [syn Lugaida II]
• Fiacha IV Tolgrach (408-401) [syn Muiredacha I]
• Oilioll (Ailill) II Finn (401-392) [syn Arta II]
• Eochaid VII (392-385) [syn]
• Airgetmar (Argatmar) (385-375) [syn Sirlama]
• Duach II Ladgrach (Porywczy) (375-365) [syn Fiachy IV]
• Lugaid III Laigde (365-361) [syn Eochaida VII]
• Aed I Ruad (Czerwony) mac Badarn (361-354) [wnuk Airgetmara]
• Dithorba mac Deman (354-347) [wnuk Airgetmara]
• Cimbaeth mac Finntan (347-340) [wnuk Airgetmara]

Okres heroiczny

• Macha Mongruad (Rudowłosa) (340-333; królowa Ulsteru) [żona; córka Aeda I]
• Rechtaid Rigderg (z Czerwonym Przegubem) (333-313) [syn Lugaida III]
• Ugaine Mor (Wielki) mac Eochaid Buadach (313-283) [wnuk Duacha II]
• Badbchad (283) [brat]
• Loegaire I Lorc (283-281) [syn Ugaine'a]
• Cobthach Cael Breg (281-264) [brat]
• Labraid Loingsech (Żeglarz) mac Oilioll Aine (264-250) [wnuk Laogaire'a I]
• Melge (Meilge) Molbthach (Chwalebny) (250-243) [syn Cobthacha]
• Modcorb mac Cobthach Caem (243-236) [wnuk Rechtaida]
• Aengus II Ollam (Uczony) mac Oilioll (236-229) [wnuk Labraida]
• Irereo Gleofathach (Biegły) (229-222) [syn Melge'a]
• Fercorb (222-215) [syn Modcorba]
• Connla Caem (Przystojny) (215-211) [syn Irereo]
• Oilioll III Caisfiaclach (z Krzywymi Zębami) (211-186) [syn]
• Adamair Foltchaoin (o Delikatnych Włosach) (186-181) [syn Fearcorba]
• Eochaid VIII Ailtlethan (181-174) [syn Oiliolla III]
• Fergus I Fortamail mac Bresal Breac (174-162) [wnuk Aengusa II]
• Aengus III Tuirmech Temrach (162-130) [syn Eochaida VIII]
• Conall I Collamrach mac Ederscel Temrach (130-125) [bratanek]
• Nia Sedamain (125-118) [syn Adamaira]
• Enna III Aignech (o Doskonałej Gościnności) (118-108) [syn Aengusa III]
• Crimthann I Cosgrach mac Feidlimid Fortuin (108-104) [wnuk Fergusa I]
• Rudraige I Mor mac Sithrige (104-87; król Ulsteru) [w 4. stopniu potomek Airgetmara]
• Innatmar (87-84) [syn Nia]
• Bressal Bodiobad (Pozbawiony Krów) (84-75; król Ulsteru) [syn Rudraige'a I]
• Lugaid IV Laigne (75-60) [syn Innatmara]
• Congal I Clairingnech (z Broad Nails) (60-57; król Ulsteru) [brat Breasala]
• Duach III Dallta Dedad mac Cairbre Lusg (57-50) [wnuk Lugaida IV]
• Fachtna Fathach mac Cais (50-26; król Ulsteru) [wnuk Rudraige'a I]
• Eochaid IX Feidlech (Solidny) mac Finn (26-14) [w 7. stopniu potomek Enny III]
• Eochaid X Airem (Grabarz) (14-4) [brat]
• Ederscel mac Eogan (4 p.n.e.-1 n.e.) [zięć; w 22. stopniu potomek Itha, stryja Mileda]

Okres Antecotti (Aitheach-Tuatha)

• Nuada III Necht (Biały) mac Sedna Sithbaic (1 n.e.) [w 11. stopniu potomek Crimthanna I]
• Conaire I Mor (Wielki) (1-60) [syn Ederscela]
• Interregnum 60-65
• Lugaid V Sriab nDerg (z Czerwonymi Kołami) mac Bres Finemnas (65-73) [wnuk Eochaida IX]
• Conchobar I Abradruad (z Czerwonymi Rzęsami) mac Finn File (73-74; kkról Leinsteru) [w 4. stopniu potomek Nuady III]
• Crimthann II Niadnair (Mąż Nair) (74-90) [syn Lugaida V]
• Cairbre I Cinncait (Głowa Kota) (uzurpator 90-95) [z Fir Bolgów]
• Feradach Finnfechtnach (95-116) [syn Crimthanna II]
• Fiatach Finn mac Daire (116-119; król Ulsteru)
• Fiacha V Finnfolaid (od Białych Wołów) (119-126) [syn Feradacha]
• Elim II mac Conrach (126-130; król Ulsteru) [prawnuk Rudraige'a I]

Półlegendarni arcykrólowie Irlandii

• Tuathal I Techtmar (Prawowity) (130-160) [syn Fiachy V]
• Mal mac Rochraide (160-164; król Ulsteru) [potomek Rudraide'a I]
• Fedlimid Rechtmar (Prawodawca) (164-174) [syn Tuathala I]
• Cathair Mor mac Fedlimid Firurglais (174-177) [w 6. stopniu potomek Conchobara I]
• Conn Cetchathach (Stu Bitew) (177-212) [syn Fedlimida]
• Conaire II Caem (Przystojny) mac Mod Lama (212-220) [w 6. pokoleniu potomek Conaire'a I]
• Art III Aonfer (Samotnik) (220-250) [syn Conna]
• Lugaid VI MacConn (250-253) [syn Maicniada z milezjańskiej linii Itha i Sadb, córki Conna]
• Fergus II Duibdedach (Czarnozęby) mac Imchad (253-254; król Ulsteru) [w 4. stopniu potomek Fiatacha Finna]
• Cormac Ulfada (254-277) [syn Arta III]

Okres osjanicki

• Eochaid XI Gonnat mac Fiac (277-278; król Ulsteru) [w 5. stopniu potomek Fiatacha Finna]
• Cairbre II Liffechair (278-295) [syn Cormaca]
• Fothad I Cairpthech (295-296) [syn Lugaida VI]
• Fothad II Airgthech (koregent 295-296; samodzielnie 296) [brat]
• Fiacha VI Sraibtine (296-327) [syn Cairbre'a II]
• Colla Uais mac Eochaid Doimlen (327-331) [bratanek]
• Muiredach II Tirech (331-357) [syn Fiachy VI]
• Caelbad mac Cruind Badrui (357-358; król Ulsteru)
• Eochaid XII Muigmedoin (Pan Niewolników) (358-366; król Meath) [syn Muiredacha II]
• Crimthann III Mor mac Fidaig (366-379) [wnuk Daire’a Cerbby, króla Munsteru]

Historyczni arcykrólowie Irlandii

Dynastia O’Neillów

• Niall I Noígíallach (od Dziewięciu Zakładników) (379-405) [syn Eochaida XII]

Okres św. Patryka

• Nath ĺ mac Fiachrach (405-428/9; król Connachtu) [bratanek]
• Lóegaire II mac Néill (428/29-458/63; król Connachtu) [syn]
• Cairbre III mac Néill (463-?) [brat]
• Ailill (Oilioll) IV Molt (?-482; król Connachtu) [syn Dathi]
• Lugaid VII mac Lóegairi (483-507) [syn Loegaire’a II]
• Muirchertach I mac Muiredaig (507-534; król Ailechu) [prawnuk Nialla I]
• Túathal II Máelgarb mac Cormaic (534-544) [wnuk Cairbre’a III]
• Diarmait I mac Cerbaill (544-565; król Meath) [prawnuk Nialla I]

Okres św. Kolumby

• Fergus III mac Muirchertaig (565-566; król Ailechu) [syn Muirchertacha I]
• Domnall I Ilchelgach (od Wielu Oszustw) (koregent 565-566) [brat]
• Ainmuire mac Sétnai (566-569) [praprawnuk Nialla I]
• Báetán I mac Muirchertaig (569-572; król Ailechu) [syn Muirchertacha I]
• Eochaid XIII mac Domnaill (koregent 569-572; król Ailechu) [syn Domalla I]
• Báetán II mac Ninnedo (572-586) [praprawnuk Nialla I]
• Áed II mac Ainmuirech (586-598) [syn Ainmuire’a]

Okres scholastyczny

• Áed III Sláine (598-604) [syn Diarmaita I]
• Colmán Rímid (koregent 598-604; król Ailechu) [syn Báedána I]
• Áed IV Uaridnach (604-612; król Ailechu) [syn Domnalla I]
• Máel Coba mac Áedo (612-615) [syn Áeda II]
• Suibne Menn mac Fiachna (615-628; król Ailechu) [prawnuk Muirchertacha I]
• Domnall II mac Áedo (628-642) [syn Áeda II]
• Conall II Cóel (642-654) [syn Maela Coby]
• Cellach mac Máele Coba (koregent 642-658) [brat]
• Diarmaid II Ruadnaig (658-665; król Bregi) [syn Áeda III]
• Blathmac mac Áedo Sláine (koregent 658-665; król Bregi) [brat]
• Sechnassach (665-671; król Bregi) [syn]
• Cenn Fáelad (671-675; król Bregi) [brat]
• Finnachta II Fledach (Uroczysty) mac Dunchad (675-695; król Bregi) [wnuk Áeda III]
• Loignsech mac Óengusso (695-704) [wnuk Domnalla II]
• Congal II Cennmagair mac Fergus (704-710) [wnuk Domnalla II]
• Fergal mac Máele Dúin (710-722; król Ailechu) [prawnuk Áeda IV]
• Fogartach mac Néill (722-724; król Bregi) [prawnuk Diarmaida II
• Cináed mac Írgalaig (724-728; król Bregi) [praprawnuk Áeda III]
• Flaithbertach mac Loingsig (728-734; usunięty, zmarł 765) [syn Loingsecha]
• Áed V Allán (Przystojny) (734-743; król Ailechu) [syn Fergala]
• Domnall III Midi (743-763; król Meath) [w 7. stopniu potomek Diarmaita I]
• Niall II Frossach (od Deszczów) (763-770; abdykował, zmarł 778; król Ailechu) [syn Fergala]
• Donnchad I Midi (770-797; król Meath) [syn Domnalla III]

Okres skandynawski

• Áed VI Oirdnide (Dostojny) (797-819; król Ailechu) syn Nialla II]
• Conchobar II mac Donnchada (819-833; król Meath) [syn Donnchada I]
• Niall III Caille (833-846; król Ailechu) [syn Áeda VI]
  • Fedlimid mac Crimthainn (rywal 838-841; król Munsteru)
• Máel Sechnaill I mac Máele Ruanaid (846-862; król Meath) [wnuk Donnchada I]
• Áed VII Findliath (Białowłosy) (862-879; król Ailechu) [syn Nialla III]
• Flann Sinna (Lis) (879-916; król Meath) [syn Máela Sechnailla I]
• Niall IV Glúndub (Czarne Kolano) (916-919; król Ailechu) [syn Áeda VII]
• Donnchad II Donn (Brązowy) (919-944; król Meath) [syn Flanna]
• Congalach Cnogba mac Máel Mithig (944-956) [w 7. stopniu potomek Áeda III]
  • Ruaidri Ua Canannain (rywal 944-950) [w 6. stopniu potomek Flaithbertacha I?]
• Domnall IV ua Néill (956-980; król Ailechu) [wnuk Nialla IV]

Okres dalkasiański (980-1022)

• Máel Sechnaill II Mór mac Domnaill (980-1002; usunięty; król Meath) [wnuk Donnchada II]
• Brian I Bóruma (od Trybutów) mac Cennetig (1002-1014; król Munsteru) [z dynastii Dál gCais]
• Máel Sechnaill II (2. panowanie 1014-1022)
• Flaithbertach II (1022-1036; król Ailechu) [wnuk Domnalla IV]
• Donnchad III mac Briain (rywal 1022-1036; arcykról 1036-1066; usunięty, zmarł 1064; król Munsteru) [syn Briana I]
• Diarmait III mac Mail na mBó (1063-1072; król Leinsteru) [syn Donnchada Máela na mBó]
• Toirdelbach I Ua Briain mac Tadg (1072-1086; król Munsteru) [wnuk Briana I]
• Muirchertach II Ua Briain (1086-1119; król Munsteru) [syn]
• Domnall V Ua Lochlainn mac Ardgar Ua Lochlainn (rywal 1090-1119; arcykról 1119-1121; król Ailechu) [w 4. stopniu potomek Domnalla IV?]
• Toirdelbach II Ua Conchobair (rywal 1120-1121; arcykról 1121-1156; król Connachtu) [syn Ruaidrí I, króla Connachtu]
• Muirchertach III Mac Lochlainn (rywal 1149-1156; arcykról 1156-1166; król Ailechu) [wnuk Domnalla V]
• Ruaidri II Ua Conchobair (1166-1186; wasal angielski od 1175; usunięty, zmarł 1198; król Connachtu) [syn Toirdelbacha II]
• Conchobar III Máenmaige (1186-1189) [syn]
• Cathal Crobderg (1189-1200; usunięty, zmarł 1224) [syn Toirdelbacha II]
• Do angielskiej Korony, częściowo przerywane przez bunty 1200
• Brian II Ua Neill (1258-1260; król Tyrone) [z dynastii O’Neill]
• Panowanie angielskie 1260-1316
• Edward de Bruce (król 1316-1318) [brat Roberta I, króla Szkocji]

Bibliografia

• Ferguson L., The Story of the Irish Before the Conquest. From the Mythical Period to the Invasion Under Strongbow, Third Edition, Dublin 1903.
• Truhart P., Regents of Nations. Systematic Chronology of States and Their Political Representatives in Past and Present. A Biographical Reference Book, Part 1: Antiquity Worldwide, München 2000, s. 371-374, ISBN 3-598-21543-6 (Chronologia od 407 do 241 r. p.n.e. została skorygowana z powodu braku króla Fiachy IV, przestawienia dat oraz nieprawidłowej liczby panowania niektórych królów).
• Truhart P., Regents of Nations. Systematic Chronology of States and Their Political Representatives in Past and Present. A Biographical Reference Book, Part 4 / Volume 1: Western & Southern Europe, München 2004, s. 1-3, ISBN 3-598-21548-7.

Linki zewnętrzne

• Pre-Milesian Irish Kings by Hugh McGough
• Irish Kings by Hugh McGough
• Ireland (University of Michigan)