Tuła

Tuła (ros. Ту́ла) – miasto w europejskiej części Rosji, nad Upą, w podmoskiewskim zagłębiu węglowym, około 461 tys. mieszkańców (2024).

Tuła

Tулa

Mury kremla, Muzeum broni i rotundy, Sobór Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny, Pomnik w centrum Tuły, Fabryka pierników, Cerkiew monasterska
Herb Flaga
Państwo	Rosja
Obwód	tulski
Mer	Olga Sljusarieza[1]
Powierzchnia	145,8[2] km²
Wysokość	170 m n.p.m.
Populacja (2024) • liczba ludności • gęstość	461 692[3] 3258,99 os./km²
Nr kierunkowy	+7 (48 72)
Kod pocztowy	300000–300999
Tablice rejestracyjne	71
Położenie na mapie obwodu tulskiego Tuła
Położenie na mapie Rosji Tuła
54°12′N 37°37′E
Strona internetowa

Historia

Miasto wzmiankowane pierwszy raz w 1146. Początkowo znajdowało się w Księstwie Riazańskim. W 1503 zostało włączone do Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. W latach 1507–1520 wzniesiono kreml w celu obrony przed Tatarami krymskimi. W XVI i XVII wieku było ośrodkiem hutnictwa.

Osobny artykuł: Oblężenie Tuły.

W 1712 z rozkazu Piotra I Wielkiego wybudowano w Tule pierwszą w Rosji fabrykę broni. W 1775 zostało stolicą guberni. W XIX wieku było ośrodkiem jubilerstwa, handlu wyrobami srebrnymi oraz produkcji samowarów. W latach 1918–1920, podczas wojny domowej w Rosji, znajdowała się tam baza zbrojeniowa Armii Czerwonej. Od 1937 jest stolicą obwodu. W czasie II wojny światowej od października do grudnia 1941 trwała obrona Tuły przed wojskami niemieckimi. 7 grudnia 1976 Tuła otrzymała tytuł miasta-bohatera (Город-герой)^[4].

• 
  Stacja kolejowa
• 
  Uniwersytet Tulski
• 
  Cerkiew Smoleńskiej Ikony Matki Bożej
• 
  Sobór Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny na terenie kremlu i monasteru o tej samej nazwie
• 
  Ikonostas w soborze monasterskim
• 
  Sobór Katedralny Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny
• 
  Cerkiew Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny
• 
  Zabytkowa willa
• 
  Kreml

Symbolem miasta są także tradycyjne pierniki tulskie^[5].

Gospodarka

Dworzec w Tule w 1913

Pamiątkowa 2-rublowa moneta poświęcona obrońcom Tuły

Tuła jest dużym ośrodkiem przemysłu metalurgicznego, zbrojeniowego, obróbki maszyn, elektrotechnicznego i spożywczego. Udział najważniejszych gałęzi przemysłu wynosi: budowa maszyn i obróbka metali – 57,5%, produkcja uzbrojenia – 19%, przemysł spożywczy – 18%. Do największych przedsiębiorstw zaliczają się:

• OAO Tulskij Orużejnyj Zawod – producent broni myśliwskiej, rakiet przeciwpancernych, granatników i przede wszystkim broni strzeleckiej. W zakładach tych produkowano między innymi karabinki Kałasznikowa i nadal produkuje się jego zmodernizowane wersje.
• OAO Tulskij Maszynostroitielnyj Zawod (TMZ) – producent działek lotniczych i przeciwlotniczych, wcześniej także motocykli.
• OAO Tułacermet – zatrudniający ponad 10000 pracowników kombinat produkujący surówkę wielkopiecową.
• OAO Tulskij Transformatornyj Zawod – producent transformatorów toroidalnych.
• zakłady SPŁAW produkujące BM-30 Smiercz (ros. БМ-30 Смерч, Indeks GRAU 9K58),tj. rosyjski system artylerii rakietowej kalibru 300 mmi, dostosowany także do przenoszenia głowic z bombami kasetowymi (zabronionych przez konwencję genewską).

Nauka i oświata

W Tule mieści się Tulski Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny im. L.N. Tołstoja. Jednym z doktorów honoris causa jest polski naukowiec, dr hab. Andrzej M. Michalski z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy^[6].

W latach 1944–1960 w Tule mieściła się Tulska Suworowska Szkoła Wojskowa.

Sport

• Arsienał Tuła – klub piłkarski
• Dinamo Tuła – klub piłkarski

Miasta partnerskie

• Albany, USA
• Kutaisi, Gruzja
• Bańska Bystrzyca, Słowacja
• Mohylew, Białoruś
• Villingen-Schwenningen, Niemcy (współpraca zawieszona od maja 2022^[7])
• Wałbrzych, Polska (do 24 marca 2022 r.)