Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) – główny akt prawa pierwotnego Unii Europejskiej (obok Traktatu o Unii Europejskiej). Stanowi część dorobku prawnego Unii od 2009 roku, kiedy to wszedł w życie traktat z Lizbony. Wcześniej funkcjonował pod nazwą Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą (1958–1993) oraz Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (1993–2009).
Pierwotnie, tworząc Europejską Wspólnotę Gospodarczą, dokument w latach 1958-1992 nosił nazwę Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą. W 1992 na podstawie Traktatu z Maastricht, w związku z przekształceniem EWG we Wspólnotę Europejską, zmieniono nazwę umowy na Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Obecne brzmienie nadał dokumentowi Traktat lizboński z 2007 roku, który skutkował przekształceniem WE w Unię Europejską.
Wersja obowiązująca zawiera preambułę oraz 358 artykułów zgrupowanych w siedmiu częściach.
- Część I Zasady
- Kategorie i Dziedziny Kompetencji Unii
- Postanowienia Ogólne
- Część II Niedyskryminacja i Obywatelstwo Unii
- Cześć III Polityki i Działania Wewnętrzne Unii
- Rynek Wewnętrzny
- Swobodny Przepływu Towarów (unia celna, współpraca celna, zakaz ograniczeń ilościowych między państwami członkowskim)
- Rolnictwo i Rybołówstwo
- Swobodny Przepływ Osób, Usług, Kapitału (pracownicy, prawo przedsiębiorczości, usługi, kapitał i płatności)
- Przestrzeń Wolności Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (postanowienia ogólne, polityki dotyczące kontroli granicznej, azylu i migracji, współpraca sądowa w sprawach cywilnych, współpraca sądowa w sprawach karnych, współpraca policyjna)
- Transport
- Wspólne Reguły w Dziedzinie Konkurencji, Podatków i Zbliżenia Ustawodawstw (reguły konkurencji, pomoc przyznawana przez państwa, postanowienia podatkowe, zbliżanie ustawodawstw)
- Polityka Gospodarcza i Pieniężna (postanowienia instytucjonalne, postanowienia szczególne dla państw członkowskich, których walutą jest euro)
- Zatrudnienie
- Polityka Społeczna
- Europejski Fundusz Społeczny
- Edukacja, Kształcenie Zawodowe, Młodzież i Sport
- Kultura
- Zdrowie Publiczne
- Ochrona Konsumentów
- Sieci Transeuropejskie
- Przemysł
- Spójność Gospodarcza, Społeczna, Terytorialna
- Badania, Rozwój Technologiczny, Przestrzeń Kosmiczna
- Środowisko Naturalne
- Energetyka
- Turystyka
- Ochrona Ludności
- Współpraca Administracyjna
- Część IV Stowarzyszenie Krajów i Terytoriów Zamorskich
- Część V Działania Zewnętrzne Unii
- Postanowienia Ogólne
- Wspólna Polityka Handlowa
- Współpraca z Państwami Trzecimi i Pomoc Humanitarna (współpraca na rzecz rozwoju, współpraca gospodarcza, finansowa, techniczna z państwami trzecimi, pomoc humanitarna,
- Środki Ograniczające
- Umowy Międzynarodowe
- Stosunki Unii z Organizacjami Międzynarodowymi i Państwami trzecimi oraz Delegatury Unii
- Klauzula Solidarności
- Część VI Postanowienia Instytucjonalne i Finansowe
- Postanowienia Instytucjonalne (instytucje: Parlament Europejski, Rada Europejska, Rada, Komisja, Trybunał Sprawiedliwości, Europejski Bank Centralny; akty prawne Unii, procedury przyjmowania i inne postanowienia, organy doradcze Unii: Komitet Ekonomiczno-Społeczny, Komitet Regionów)
- Postanowienia Finansowe (zasoby własne Unii, Wieloletnie ramy finansowe, roczny, budżet Unii, wykonanie budżetu i absolutorium, zwalczanie nadużyć finansowych)
- Wzmocniona Współpraca
- Część VII Postanowienia Ogólne i Końcowe