Thunderbolt (złącze komputerowe)

Thunderbolt (nazwa kodowa Light Peak) – standard przewodów, złączy i protokołów służących do łączenia różnych urządzeń elektronicznych^[1][2].

Ten artykuł dotyczy złącza komputerowego. Zobacz też: Thunderbolt – strona ujednoznaczniająca.

Thunderbolt 1 (Light Peak), Thunderbolt 2 (Falcon Ridge)

Data wynalezienia	2009
Producent	Intel, Apple Inc.
Transfer	10 Gbit/s (Thunderbolt 1) 20 Gbit/s (Thunderbolt 2) 40 Gbit/s (Thunderbolt 3 i 4) 80 Gbit/s (Thunderbolt 5)
Hot plugging	tak

Złącze pozwala na przesyłanie danych z prędkością do 10 Gb/s, z możliwością późniejszego zwiększenia do 100 Gb/s w przyszłości^[3]. Przy 10 Gb/s pełnometrażowy film zapisany w standardzie Blu-Ray można przesłać w 30 sekund^[4][5]. Standard z założenia jest następcą popularnych magistral, takich jak USB, FireWire czy HDMI^[6], powstał z połączenia DisplayPort i wyprowadzonej na zewnątrz magistrali PCI Express x4, co umożliwia podłączanie za jego pomocą typowych kart rozszerzeń (jak karty graficzne), kontrolerów RAID czy monitorów. Teoretycznie jeden kabel światłowodowy w standardzie Thunderbolt mógłby zastąpić 50 kabli miedzianych, na przykład podczas kręcenia filmu^[7]. Demonstracja technologii Light Peak odbyła się 23 września 2009 podczas Intel Developer Forum^[7].

Technologia została wyprodukowana przez firmę Intel we współpracy z Apple Inc. Intel rozpoczął dystrybucję Thunderbolt na początku 2011^[7]. Początkowo port Thunderbolt można było znaleźć w MacBookach Pro, MacBookach Air oraz w komputerach iMac i Mac Mini. W 2012 roku trafił do pecetów jako wyposażenie platformy Centrino „Chief River”. Acer i Lenovo jako pierwsi producenci pecetów wprowadzili Thunderbolt w swoich komputerach w takich modelach jak Aspire S5^[8] oraz ThinkPad S430 i T430s^[9]. Również najwięksi producenci płyt głównych tacy jak Intel, Asus i MSI wprowadzili do oferty modele z portami Thunderbolt. W czerwcu 2013 roku Intel zaprezentował standard Thunderbolt 2 (nazwa kodowa Falcon Ridge) o przepustowości 20 Gbps i obsługujący strumieniowanie wideo w standardzie 4K^[10].

W standardzie Thunderbolt 3 zwiększono maksymalną prędkość przesyłu do 40 Gb/s. Tworząc Thunderbolt 3, podjęto decyzję, że wersja 3 będzie alternatywnym trybem pracy dla USB 3.1. TB3 jest oparty na złączu typu USB-C, więc dla złączy z poprzednich wersji potrzebna jest przejściówka. Nowsza wersja standardu USB (USB4) została oparta na TB3 i wprowadzona została zgodność z TB^[11].

Charakterystyka

Wtyczka USB-C zgodna z Thunderbolt 3 i 4

Wtyczka Thunderbolt (wersja 1 i 2)

Thunderbolt charakteryzuje się poniższymi cechami^[12]:

• prędkość 10 Gb/s, 20 Gb/s dla Thunderbolt 2, 40 Gb/s dla Thunderbolt 3 i 4^[13] [przez kabel światłowodowy do 100 Gb/s] (na odległość do 100 metrów),
• równoczesne połączenie z wieloma urządzeniami,
• wiele protokołów,
• równoczesny transfer w obydwie strony,
• implementacja quality of service.

Obsługa protokołów

• DisplayPort 1.2 – do jednego gniazda można podpiąć nawet 2 monitory 4K z częstotliwością odświeżania 60 Hz;
• HDMI 2.0 – obsługa przesyłu sygnału video w rozdzielczości 4K przy 60 klatkach na sekundę;
• PCIe 3.0 – prędkość rzędu 40 Gbit/s umożliwia podłączenie np. zewnętrznej karty graficznej.