Teza

Teza (gr. θέσις [thésis] – ’umieszczenie, rozmieszczenie, złożenie, kompozycja’, od τίθημι [títhēmi] – ’umieścić, położyć, kłaść, postawić’) – twierdzenie, dla którego przedstawia się uzasadnienie. W ujęciu matematycznym jest to część twierdzenia, którą należy udowodnić, opierając się na przyjętym założeniu.

Ten artykuł dotyczy pojęcia w logice. Zobacz też: film o tej samej nazwie.

Teza jako pojęcie filozoficzne odwołujące się do dialektyki Hegla oznacza pierwszy element triady heglowskiej, czyli pierwszy etap cyklu rozwojowego (obok antytezy i syntezy).

Tezy wyróżnia się na podstawie reguł dedukcyjnych.

Wybrane tezy rachunku zdań

Zobacz też: Tautologia (logika).

1. ${\displaystyle p\iff p}$ – zasada tożsamości
2. ${\displaystyle p\iff \sim \sim p}$ – zasada podwójnego przeczenia
3. ${\displaystyle \sim (p\,\land \,\sim p)}$ – zasada sprzeczności
4. ${\displaystyle (p\,\lor \,\sim p)}$ – zasada wyłączonego środka

Tezy występują też w języku polskim.

Zobacz też

• arsa – teza w poetyce
• hipoteza – niepotwierdzona teza