Szopka bożonarodzeniowa

Szopka bożonarodzeniowa – makieta lub diorama przedstawiająca wyobrażenie miejsca narodzin Jezusa Chrystusa (stajni, jaskini lub groty). Sceny obrazują moment przybycia pasterzy lub Trzech Mędrców. W każdej szopce znajduje się przedstawienie Świętej Rodziny (mały Jezus, Maria oraz Józef). Najczęściej elementem szopki polskiej są także postaci Trzech Mędrców, pasterzy, a także bydło (wół – zob. Iz 1,3), osioł i owce, Gwiazda Betlejemska, anioły.

Szopka w bazylice św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach-Panewnikach

Historia

Tradycja szopek kolędniczych wywodzi się od obnośnych teatrzyków kukiełkowych i ludowych jasełek, które z kolei mają swoje źródło w kościelnych misteriach średniowiecznych^[1]. Szopki różnią się konstrukcją, doborem postaci, czasem wystawiania w zależności od regionu świata, z którego pochodzą, np. szopka neapolitańska (od 8 XII), szopka krakowska (pierwszy czwartek grudnia^[2]).

Formy

Szopka bywa wykonywana jako miniatura – jako taka często jest obiektem kolekcjonerskim, a także jako konstrukcja rzeczywistej wielkości. Tak zwana „żywa szopka”, to wykonana w naturalnej skali konstrukcja, w której zamiast figur owiec i bydła znajdują się żywe zwierzęta. Zdarza się także, że postacie ludzkie są grane przez żywe osoby.

Pierwszą taką scenę zaaranżował św. Franciszek w 1223 roku w Greccio^[3].

Galeria

• 
  Toruń – ruchoma szopka w kościele św. Józefa
• 
  Szopka bożonarodzeniowa na Rynku Nowomiejskim w Toruniu, 2013 rok
• 
  Służewo – szopka bożonarodzeniowa w kościele parafialnym
• 
  Kamienna Góra – szopka bożonarodzeniowa w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa
• 
  Wrocław – szopka bożonarodzeniowa na Rynku
• 
  Wrocław – szopka bożonarodzeniowa w bazylice św. Elżbiety
• 
  Wrocław – szopka bożonarodzeniowa w katedrze kościoła polskokatolickiego
• 
  Warszawa – szopka bożonarodzeniowa w kościele św. Jakuba Apostoła
• 
  Bączal Dolny – szopka bożonarodzeniowa w kościele Imienia Maryi
• 
  Mielno – szopka bożonarodzeniowa w kościele Przemienienia Pańskiego
• 
  Fragment monumentalnego modelu stajenki betlejemskiej z Parets del Vallès w Hiszpanii
• 
  Bukowsko - szopka bożonarodzeniowa

Zobacz też

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Stajenka

• szopki krakowskie
• szopka neapolitańska
• szopka w Panewnikach
• ruchoma szopka w Bieruniu
• ruchoma szopka w Łomży
• Muzeum Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej (kolekcja ponad stu szopek ze wszystkich kontynentów)
• Boże Narodzenie
• Jasełka

Przypisy

1. Białkowska Lidia: V ogólnopolski konkurs dla rzeźbiarzy ludowych na szopkę bożonarodzeniową. Chojnice: Muzeum Historyczno-Etnograficzne, Towarzystwo przyjaciól Muzeum Historyczno-Etnograficznego w Chojnicach, 2005. ISBN 83-918871-5-4. Brak numerów stron w książce
2. Małgorzata Niechaj Magdalena Kwiecińska,: Portrety twórców szopek krakowskich. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2012, s. 14. ISBN 978-83-7577-172-5.
3. Jan Dobraczyński, Doba krucjat: szkice historyczne z XI-XIII w., Instytut Wydawn. Pax, 1968, s. 283.

Bibliografia

• Ilkosz B., 2014: Historia szopek Bożego Narodzenia na Dolnym Śląsku. Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

Linki zewnętrzne

Zobacz multimedia związane z tematem: Szopka bożonarodzeniowa

• Szopka Bożonarodzeniowa w interpretacji artysty rzeźbiarza
• Kościół Św. Marka w Krakowie – szopka AD 2007, panorama (dostęp: 13.08.2014)
• Kościół OO. Reformatów w Krakowie – szopka AD 2007, panorama (dostęp: 13.08.2014)
• Kościół Św. Jana w Krakowie – szopka AD 2009, panorama (dostęp: 13.08.2014)
• Kościół Św. Krzyża w Krakowie – szopka AD 2009, panorama (dostęp: 13.08.2014)
• Kościół OO. Kapucynów w Krakowie – szopka AD 2007, panorama (dostęp: 13.08.2014)

Kontrola autorytatywna (tradycja bożonarodzeniowa):

• LCCN: sh86002049
• BnF: 119600828
• BNCF: 26630
• NKC: ph118817
• BNE: XX528137
• J9U: 987007546469105171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/creche-Christianity