Studnie i źródła Świętego Wacława w Czechach

Studnie Świętego Wacława w Czechach – zespół studni i źródeł noszących nazwę Świętego Wacława znajdujących się na terenie Czech.

Na terenie Czech znajduje się wiele miejsc i miejscowości związanych z postacią Świętego Wacława. Duża część tych miejsc była odwiedzana przez tego świętego. Wokół tych wizyt z czasem narosły liczne podania i legendy. Część z nich związana jest ze źródłami lub studzienkami^[1].

W granicach Czech znajdują się następujące studnie i źródła, których patronem jest Święty Wacław^[1]:

Nazwa	Miejsce	Opis	Zdjęcie
Václavka (Pučka)	Praga 2, Nowe Miasto	Nieistniejące źródło znajdujące się w przeszłości w rejonie, gdzie dziś przebiega ulica Václavská. W trakcie różnych przebudów woda z niego została skierowana do kanalizacji. Przejściowo pojawiło się również w piwnicach budynku Politechniki Czeskiej (sąsiednia ulica Trojanova), gdzie zostało zamurowane. Obok źródła, na południowym końcu ulicy Václavskiej, w pierwszej połowie XIX wieku wzniesiono popularne wśród Prażan Svatováclavské lázně (zburzone w latach 1907–1908). O źródle wspominał m.in. pisarz i historyk Josef Svátek. W swoich Pražských pověstech a legendách przytoczył on podanie, w myśl którego Święty Wacław jadąc konno na łowy w tym rejonie i goniąc dorodnego jelenia, potknął się o korzeń i upadł. Momentalnie wytrysnął w tym miejscu strumień wody. Święty darował jeleniowi życie, a woda nie tylko była smaczna i popularna wśród mieszkańców miasta i okolic, ale również leczyła choroby, zwłaszcza oczu. Bohuslav Balbín wspominał, że woda tutejsza pomaga na choroby mentalne, leczy zmysły, reumatyzm oraz gorączkę. Opis źródła pozostawiła pisarka, Popelka Biliánová.
Studánka svatého Václava	Týnec (część wsi Koleč), powiat Kladno	Źródło znajduje się tuż przy linii kolejowej z Kladna do Kralup nad Wełtawą, po północnej stronie torowiska, w lesie na południe od zabudowań przysiółka (około 300 metrów). Studzienka obłożona jest blokami z piaskowca. Widoczny jest stary napis „Swatowáclawský pramen”. Według podań święty miał pijać tutejszą wodę podczas pobytu na pobliskim zamku Budeč. Woda w przeszłości miała właściwości lecznicze, ale jej jakość w latach 80. XX wieku pogorszyła się, a zawartość azotanów wzrosła z powodu wycieku nawozów sztucznych z intensywnej działalności rolników na polach nad studnią z kierunku Dřetovic[2]. Dojście szlakiem żółtym. W nieodległych Zákolanach znajduje się skałka o nazwie Lože sv. Václava, na której święty miał wypoczywać. Przy stacji kolejowej wytryskuje natomiast Lannova studánka upamiętniająca twórcę lokalnej linii kolejowej, Vojtěcha Lannę.
Svatováclavský pramen	Jankov, powiat Czeskie Budziejowice	Źródło bije na wschodnich stokach wzgórza Skalka (688 m n.p.m.), na południe od wsi, w obrębie Obszaru Chronionego Krajobrazu Blanský les. Według niepotwierdzonych przekazów woda ma właściwości lecznicze. Dojście szlakiem zielonym z Holaszowic.
Studna sv. Václava	Stará Voda, powiat Hradec Králové	Murowana studnia z drewnianą wiatą znajduje się około 30 metrów na południowy zachód od gotycko-barokowego kościoła św. Wacława, przebudowanego w XVII wieku. Studzienka ma charakter jedynie dekoracyjny, ponieważ woda jest przekierowana rurą do czerwonej pompy po drugiej stronie drogi.
Pramen Sv. Václav	Slatinice, powiat Ołomuniec	Źródło siarkowe tłoczone z głębokości 165 metrów, jedno ze źródeł we wsi, dzięki którym powstało lokalne uzdrowisko.
Svatováclavský pramen	Jílové u Prahy, powiat Praga-Zachód	Nad mającym lecznicze właściwości mineralnym źródłem ustawiono w początku XVIII wieku kapliczkę, obok której w połowie tego stulecia rozwinęło się uzdrowisko, należące do najstarszych w Czechach. W 1778 lekarz Karel Födiš pisał, iż woda tutejsza pomaga na bóle kończyn dolnych, wątroby, nerek, na podagrę, przeziębienie i choroby oczu. Źródło jest uchwycone w rurę, która doprowadza wodę do kapliczki, gdzie wypływa ona na zewnątrz i zasila pobliski staw rybny. Nie nadaje się do picia.
Pramen (Studnice) sv. Václava	Semily	Źródło znajduje się we wschodniej części miasta, na stoku wzgórza Koštofrank (ulica Koštofranská, przy serpentynie ulicy Benesza), w pobliżu cmentarza. Źródło obudowano w 1793, a w 1857 wzniesiono kamienną studzienkę. Neogotycka rzeźba św. Wacława i kamienne schody pochodzą z 1895.
Studna U kapličky sv. Václava	Poříčí u Litomyšle, powiat Svitavy	Zwykła pompa nad studzienką
Studánka Pramen sv. Václava	Študlov, powiat Vsetín	Źródło z drewnianym zadaszeniem na rozdrożu
Studánka Nad sv. Václavem	Libchavy, powiat Uście nad Łabą	Źródło znajduje się na stokach wzgórza Vadětín, w miejscu nazywanym Svatý Václav, około 500 metrów na północny zachód od stacji kolejowej Lanšperk. W niedużej odległości od studzienki stoi samotne gospodarstwo o nazwie Václavov
Studánka sv. Václava	Chrast, powiat Chrudim	Źródełko wypływa spod zaniedbanej kaplicy św. Wacława stojącej około kilometra na południe od wsi, w lesie, nad stawem Horecký rybník
Studánka sv. Václava	Veliš, powiat Jiczyn	Studzienka znajduje się przy stawie w centrum wsi, obok kościoła św. Wacława (70 metrów). Jest ozdobiona barokową rzeźbą św. Wacława.

Zobacz też

• studnie i źródła Świętego Wojciecha w Czechach
• studnie i źródła św. Jana Nepomucena w Czechach
• studnie i źródła Karola IV w Czechach

Przypisy

1. PetrP. Kovařík PetrP., Naše studánky. Pověsti, legendy, místopis, wyd. Vydání první, Praha 2019, s. 99–105, ISBN 978-80-242-6303-8, OCLC 1111951504 [dostęp 2023-03-08].
2. Studánka Svatého Václava | Národní registr pramenů a studánek [online], www.estudanky.eu [dostęp 2023-05-19].