Strażnica WOP Białowieża

Strażnica w Białowieży:

1. podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.
2. graniczna jednostka organizacyjna polskiej straży granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej.

Strażnica WOP/SG Białowieża

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945 i 1976 od 1991 strażnica SG
Rozformowanie	1956 i 2005
Tradycje
Kontynuacja	Placówka Straży Granicznej w Białowieży
Organizacja
Dyslokacja	Białowieża
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza Straż Graniczna
Podległość	29 komenda odcinka 22 Brygada WOP Podlaski Oddział SG

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 29 komendy odcinka jako 134 strażnica WOP (Białowieża)^[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[2].

Z dniem 15.03.1954 nadano strażnicom nowe numery^[a]. Strażnica II kategorii otrzymała numer 128^[4][5].

Z dniem 15 listopada 1955 zlikwidowano sztab batalionu^[b]. Strażnica podporządkowana została bezpośrednio pod sztab brygady. W sztabie brygady wprowadzono stanowiska nieetatowych oficerów kierunkowych odpowiedzialnych za służbę graniczną strażnic^[6].

W lipcu 1956 rozwiązano strażnicę^[6]. W jej miejsce zorganizowano placówkę graniczną WOP kategorii „B” Białowieża. Placówka swoim zasięgiem obejmowała część powiatu hajnowskiego^[6]. W 1964 w Białowieży stacjonowała placówka WOP nr 2 22 Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza^[7].

W 1976, w strukturze Podlasko-Mazurskiej Brygady WOP, odtworzono strażnicę w Białowieży^[8].

Po rozwiązaniu w 1991 Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica Białowieża weszła w podporządkowanie Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej^[9]. W 1995 na stan etatowy 24 funkcjonariuszy, stan ewidencyjny wynosił 17 osób^[10].

W wyniku realizacji kolejnego etapu zmian organizacyjnych w Straży Granicznej w 2002, strażnica uzyskała status strażnicy SG I kategorii^[c]. 24 sierpnia 2005 funkcjonującą dotychczas strażnicę SG w Białowieży przemianowano na placówkę Straży Granicznej^[11].

Osobny artykuł: Placówka Straży Granicznej w Białowieży.

Ochrona granicy

Faktyczną ochronę granicy strażnica rozpoczęła w czerwcu 1946^[12]. W 1960 2 placówka WOP Białowieża ochraniała odcinek 67000 m granicy państwowej od znaku granicznego 1431 do zn. gr. 1535.

Wydarzenia:

Straż Graniczna:

• 1999 – luty, strażnica otrzymała na wyposażenie samochody osobowo-terenowe Land Rower^[13], motocykle marki KTM i czterokołowe typu TRX marki Honda oraz konie do pełnienia służby granicznej^[14].

Sąsiednie strażnice:

• 133 strażnica WOP Masiewo ⇔ 135 strażnica WOP Starzyna – 1946

Dowódcy/komendanci strażnicy

• chor. Opoka^[4]
• por. Michał Napora (był w 1952)
• chor./por. Bolesław Zastawny (/dowódca strażnicy/dowódca placówki) (1952–1956-?)^[15]

Komendanci strażnicy SG:

• por. SG Jerzy Kośko (16.05.1991^[16]–?)
• Anatol Czurak (był w 2004)^[17].

Uwagi

1. Rozkaz dowódcy WOP nr 04 z 22.02.1954^[3].
2. Rozkaz dowódcy WOP nr 049 z 27.10 1955^[6].
3. Zarządzenie Komendanta Głównego Straży Granicznej nr 3 z 11.01.2002.