Stanisław Jarzembowski

Stanisław Jarzembowski (ur. 20 marca 1917 w Winiarach, zm. 1 sierpnia 1942 w Winkleigh) – plutonowy, radioobserwator Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.

Stanisław Jarzembowski

plutonowy radioobserwator
Data i miejsce urodzenia	20 marca 1917 Winiary
Data i miejsce śmierci	1 sierpnia 1942 Winkleigh
Przebieg służby
Lata służby	1938–1942
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego RAF
Jednostki	3 pułk lotniczy dywizjon 307
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Życiorys

Służył w 3. pułku lotniczym w Poznaniu. Podczas kampanii wrześniowej walczył jako strzelec pokładowy w 31. eskadrze rozpoznawczej Armii Karpaty^[1]. Drugiego i trzeciego września brał udział w lotach na rozpoznanie ruchu kolejowego i drogowego na ze Słowacji do Polski^[2], szóstego września jego załoga dwukrotnie atakowała bombami oddziały niemieckiej 29 Dywizji Zmotoryzowanej na szosie Jędrzejów-Kije^[3]. Siódmego września poleciał na rozpoznanie zachodniego brzegu Wisły na odcinku Pińczów-Busko-Baranów w poszukiwaniu niemieckich przepraw przez rzekę. Łącznie podczas kampanii wrześniowej wykonał pięć lotów bojowych^[4].

Po klęsce polskiej przedostał się przez Rumunię i Francję do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do Polskich Sił Powietrznych i otrzymał numer służbowy RAF 780238^[5]. Od 5 października 1940 roku służył w dywizjonie 307, tzw. Lwowskich Puchaczach. Latał razem z pilotem Jerzym Malinowskim na samolotach typu Boulton Paul Defiant N3403 i został wtedy odznaczony Polową Odznaką Obserwatora. Otrzymał też z rąk gen. Władysława Sikorskiego Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (nr 9088, celne strzały Jarzembowskiego doprowadziły do zestrzelenia przez Polaków jednego z pierwszych niemieckich bombowców Heinkel He 111 w nocy 12 maja 1941)^[6]. 1 sierpnia 1942, podczas lotu na samolocie typu Beaufighter VIF (X7935), uległ awarii silnika. Mimo udanego lądowania Jerzego Malinowskiego w bazie RAF w Winkleigh, maszyna stanęła w płomieniach. Jarzembowski zginął ratując życie Malinowskiego i Ronalda Newmana - podczas wynoszenia ich z palącego się samolotu^[5]. Z terenu Wielkiej Brytanii wykonał 1 lot bojowy oraz 26 lotów operacyjnych. Spoczywa na Higher Cemetery w Exeterze^[7][8].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 9088,
• Medal Lotniczy – pośmiertnie,
• Polowa Odznaka Obserwatora

Upamiętnienie

Uchwałą podjętą na sesji Rady Miasta Poznania w dniu 23 stycznia 2018 skwer położony pośrodku Osiedla Powstańców Warszawy na obszarze Osiedla Winiary w Poznaniu otrzymał imię Stanisława Jarzembowskiego^[9][10].

Przypisy

1. Olejko 2008 ↓, s. 10.
2. Olejko 2008 ↓, s. 20, 27.
3. Olejko 2008 ↓, s. 48.
4. Stanisław Jarzembowski. Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2021-01-31]. (pol.).
5. Krzystek 2012 ↓, s. 242.
6. Damsz 2009 ↓, s. 382.
7. STANISŁAW JARZEMBOWSKI. Niebieska Eskadra. [dostęp 2021-01-31]. (pol.).
8. Ewa Burchard, Katarzyna Stelmachowska, Winiary jakie pamiętamy... Dawny Poznań i jego mieszkańcy w fotografiach i wspomnieniach, Wagros, Poznań, 2014, s.68, ISBN 978-83-63685-34-8
9. Uchwała nr LXI/1118/VII/2018 z dnia 2018-01-23 - bip.poznan.pl [online], bip.poznan.pl [dostęp 2018-05-27] (pol.).
10. PawełP. Łazarewicz PawełP., Biuletyn Informacji Publicznej Zarządu Geodezji i Katastru Miejskiego GEOPOZ [online], www.geopoz.pl [dostęp 2018-05-27] (pol.).

Bibliografia

• Jerzy Damsz: Lwowskie Puchacze : wspomnienia lotnika. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2009. ISBN 978-83-240-1151-3. OCLC 833440804.
• Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
• Andrzej Olejko: Wrześniowe eskadry : 31 Eskadra Rozpoznawcza. Piekary Śląskie ; Warszawa: ZP Grupa, 2008. ISBN 978-83-925916-8-9. OCLC 836597935.