Stanisław Engel

Stanisław Antoni Engel (ur. 17 marca 1893 w Stryju, zm. 23 stycznia 1962 w Opolu) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Stanisław Engel

Stanisław Engel (przed 1936)
pułkownik
Data i miejsce urodzenia	17 marca 1893 Stryj
Data i miejsce śmierci	23 stycznia 1962 Opole
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legion Wschodni
Jednostki	Pułk Piechoty Nr 9 1 Dywizja Piechoty Legionów 6 Pułk Piechoty Legionów 42 Pułk Piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa II wojna światowa
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się 17 marca 1893 w Stryju^[1] w rodzinie Mieczysława i Stefanii z Gatnikiewiczów. W roku 1912 zdał egzamin dojrzałości w IV Gimnazjum we Lwowie i rozpoczął studia na wydziale prawa Uniwersytetu Lwowskiego. W latach 1912–1913 pod ps. „Manru” należał do Związku Strzeleckiego. W sierpniu 1914 wstąpił do Legionu Wschodniego. 21 maja 1915 został wcielony do wojska austriackiego, w którym pozostał do 1 listopada 1918. W międzyczasie zdał II egzamin prawniczy i uzyskał absolutorium na Uniwersytecie Lwowskim. W szeregach cesarskiej i królewskiej Armii walczył na frontach: rosyjskim, niemieckim i włoskim. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Piechoty Nr 9^[2]. W kwietniu 1916 otrzymał stopień chorążego. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1917 w korpusie oficerów rezerwy piechoty^[3].

12 listopada 1918 został wcielony ochotniczo do Wojska Polskiego, Legii Oficerskiej w Przemyślu, z którą wyruszył na odsiecz Lwowa. W styczniu 1919 został przeniesiony do baonu radomskiego jako dowódca kompanii ckm. Awansował kolejno we wrześniu 1919 na porucznika, w listopadzie 1920 na kapitana, w sierpniu 1924 na majora. W listopadzie 1928 został przeniesiony z 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie do 6 Pułku Piechoty Legionów na stanowisko dowódcy batalionu^[4]. 2 grudnia 1930 został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 i 26. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[5]. W październiku 1931 został przeniesiony do Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Warszawie na stanowisko szefa wydziału^[6][7][8], a następnie zastępcę dyrektora. W czerwcu 1934 został wyznaczony na stanowisko zastępcy dyrektora PUWFiPW^[9][10]. W listopadzie 1935 został przeniesiony do 42 Pułku Piechoty w Białymstoku na stanowisko dowódcy pułku, a w kwietniu 1937 do 6 Pułku Piechoty Legionów w Wilnie na stanowisko dowódcy pułku^[11]. Na stopień pułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 9. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[12]. Na czele 6 Pułku Piechoty Legionów walczył w kampanii wrześniowej. 12 września w czasie bitwy pod Kałuszynem został ranny i dostał się do niemieckiej niewoli^[13]. Przebywał w Oflagu II C Woldenberg^[14] .

Po wojnie powrócił do rodziny do Siedlec. W maju 1945 został aresztowany przez UB. Po ucieczce przeniósł się z rodziną do Warszawy, a następnie do Opola, gdzie do kwietniowej amnestii w 1956 posługiwał się zmienionymi danymi osobowymi. Wykorzystując wykształcenie prawnicze, pracował w instytucjach cywilnych.

Zmarł 23 stycznia 1962. Początkowo pochowany na cmentarzu przy ul. Wrocławskiej w Opolu, a następnie przeniesiony przez Rodzinę na cmentarz komunalny w Opolu-Półwsi (sektor 9L-35-1_2)^[15].

Był mężem Haliny (1895–1976), z którą miał syna Lecha, inż. architekta.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4837
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1938)^[16]
• Krzyż Walecznych (trzykrotnie – „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918–1921”)^[17]
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[18][19]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę
• Srebrny Medal Waleczności 1 klasy (Austro-Węgry)^[2]
• Brązowy Medal Waleczności (Austro-Węgry)^[2]
• Krzyż Wojskowy Karola (Austro-Węgry)
• Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, zezwolenie 1929)^[20]

Przypisy

1. Wojskowe Biuro Historyczne [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2021-06-13].
2. Ranglisten 1918 ↓, s. 471.
3. Ranglisten 1918 ↓, s. 334.
4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 336.
5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 3 grudnia 1930 roku, s. 327.
6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 326.
7. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 451.
8. Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 13.
9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 149.
10. Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 13.
11. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 554.
12. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 10.
13. Jurga i Karbowski 1987 ↓, s. 281–283, 451.
14. Straty ↓.
15. Cmentarze komunalne w Opolu - wyszukiwarka osób pochowanych [online], opolepolwies.artlookgallery.com [dostęp 2021-06-13].
16. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 31 października 1938 roku, s. 6 „za zasługi w służbie wojskowej”.
17. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 122.
18. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
19. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 24.
20. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r.

Bibliografia

• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1 lipca 1933. Warszawa: Przegląd Piechoty, 1933.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
• Tadeusz Jurga, Władysław Karbowski: Armia „Modlin” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07274-4.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2020-06-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-11)].