Staśmienie

Staśmienie, czyli fascjacja – silne spłaszczenie niektórych części rośliny. Występuje u wielu gatunków. Obserwowano je na łodydze, szypułce kwiatostanu i na całym kwiatostanie^[1]. Jest to objaw chorobowy zaliczany do grupy dziwotworów^[2].

Staśmienie pędów kasztanowca pospolitego

Staśmienie łodygi dyni zwyczajnej

Zobacz multimedia związane z tematem: Staśmienie

Najczęściej występującym typem fascjacji jest fascjacja liniowa, czyli wstęgowata. Istnieje kilka teorii usiłujących wytłumaczyć zjawisko fascjacji^[3]:

• w wyniku równoległego wzrostu kilku znajdujących się obok siebie merystemów wierzchołkowych lub pąków następuje nienaturalne zrastanie się kilku narządów rośliny, np. pędów, kwiatostanów czy kwiatów
• fascjacje powstają wskutek nieprawidłowego rozrastania się pojedynczego stożka wzrostu; spowodowane to jest intensywnym i nierównomiernym podziałem komórek merystemu

Na powstawanie fascjacji wywierają wpływ czynniki środowiska. U licznych gatunków roślin przeniesionych z południa Rosji i z Kaukazu w ciężkie warunki polarno-alpejskie nastąpił znaczny wzrost fascjacji. Wystąpiła ona tutaj aż u a 136 gatunków roślin należących do 19 rodzin^[3].

Fascjacje można różnymi zabiegami sztucznie sprowokować. Wywołują je np.:

• obcięcie lub uszkodzenie stożka wzrostu u siewek
• przetrzymywanie przed kwitnieniem roślin w warunkach suszy, a następnie szybkie poprawienie ich warunków nawodnienia i intensywne dokarmianie
• naświetlanie nasion lub siewek promieniowaniem rentgenowskim
• poddanie działaniu kolchicyny, heteroauksyny i innych substancji pobudzających wzrost
• zaburzenie bilansu wodnego i odżywieniowego
• uszkodzenia spowodowane przez owady
• patologiczne oddziaływanie grzybów, bakterii lub wirusów^[2].

Przypisy

1. JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Przegląd botanicznych badań teratologicznych w Polsce w ciągu ostatnich stu lat, „Kwartalnik historii nauki i techniki”, 17 (1), 1972, s. 79–87.
2. SelimS. Kryczyński SelimS., ZbigniewZ. Weber ZbigniewZ. (red.), Fitopatologia, t. 1. Podstawy fitopatologii, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2010, s. 390, ISBN 978-83-09-01063-0.
3. JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Fascjacja szypułki i koszyczków kwiatowych u niektórych gatunków spośród ''Compositae, „Acta Societatis Botanicorum Poloniae”, 34 (3), 1965. Brak numerów stron w czasopiśmie