Soczewka (anatomia)

Soczewka (łac. lens) – część oka, przezroczysty, elastyczny^[1][2][3] narząd^[4] ogniskujący promienie świetlne tak, by tworzyły obraz odwrócony i pomniejszony na siatkówce. Soczewka nie jest unaczyniona ani unerwiona^[5].

Skupianie światła przez soczewkę – po lewej z oddali, po prawej z bliska.

Budowa soczewki według Gray’s Anatomy.

Zobacz hasło soczewka w Wikisłowniku

Znajduje się w przedniej części oka^[6], między tęczówką, a ciałem szklistym^[4], umocowana jest na więzadełkach i mięśniach. U człowieka ma kształt dwuwypukłego krążka o promieniu około 0,5 cm^[1]. U kręgowców wodnych i gryzoni jest kulista^[4].

W centrum soczewki znajduje się jądro soczewki (łac. nucleus lentis)^[2] Jądro składa się z warstw powstających w kolejnych etapach życia człowieka – środkową warstwę stanowi jądro zarodkowe, na nim powstaje jądro płodowe, następnie jądro dziecięce i jądro dojrzałe (starcze), które jest najbardziej zewnętrzną warstwą jądra soczewki^[5]. Otoczone jest ono korą soczewki (łac. cortex lentis)^[2] która zbudowana jest z wydłużonych (10 mm x 10 µm) komórek pochodzenia nabłonkowego – włókien soczewki (łac. fibrae lentis^[2]), ułożonych równolegle do powierzchni, w kształt litery V, od krawędzi soczewki poprzez równik do krawędzi^[1]. Komórki te, zwykle pozbawione organelli (czasem posiadają jądra^[1], niewiele mitochondriów, wakuole – obecne do czasu osiągnięcia pełnych rozmiarów i dojrzałości przez włókno), wypełnione są krystaliną^[1][2].

Komórki te otacza torebka soczewki (łac. capsula lentis) cienka, bezkomórkowa struktura^[2], zbudowana z błon zbudowanych z proteoglikanów i włókien kolagenowych^[1].

Na przedniej powierzchni soczewki, między torebką soczewki a włóknami soczewki znajduje się nabłonek soczewki (nabłonek jednowarstwowy sześcienny) umożliwiający odnowę soczewki za sprawą zdolnych do podziałów komórek z okolicy równika^[1].

Soczewka zawieszona jest na włóknach, zwanych obwódką rzęskową, które ją umocowują do pierścieniowatego ciała rzęskowego^[6][2].

Jej podstawowe zadanie to umożliwienie ostrego widzenia obiektów położonych w różnej odległości za sprawą zmiany przedniej^[3] krzywizny – akomodacja^[6].