Skwarzawa

Skwarzawa (ukr. Скваря́ва) – wieś w rejonie złoczowskim obwodu lwowskiego.

Ten artykuł dotyczy wsi w rejonie złoczowskim. Zobacz też: wieś w rejonie żółkiewskim.

Skwarzawa

Zrujnowany kościół rzymskokatolicki w Skwarzawie
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Rejon	złoczowski
Powierzchnia	3,871 km²
Wysokość	240 m n.p.m.
Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość	1081 279,26 os./km²
Nr kierunkowy	3265
Kod pocztowy	80712
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Skwarzawa
Położenie na mapie Ukrainy Skwarzawa
49°52′06″N 24°44′45″E

Położenie

Na podstawie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich (XIX w.) Skwarzawa to: wieś w powiecie złoczowskim położona 15 km na północny-zachód od sądu powiatowego, stacji kolejowej i urzędu poczty i telegrafu w Złoczowie^[1].

Historia

Wieś założona w 1441 roku. W dniu 8 października 1673 roku pod Skwarzawą król Michał Korybut Wiśniowiecki lustrował przez 5 godzin zgromadzone tutaj przed wyprawą chocimską doborowe wojsko pod naczelnym dowództwem Jana Sobieskiego, składające się z 11 regimentów piechoty, 160 chorągwi i 50 dział^[2]. W XIX wieku Skwarzawa należała do rodziny Mrozowickich herbu Prus III^[3][4]. W 1848 roku patronką tytularną cerkwi grekokatolickiej pw. Św. Jerzego w Skwarzawie była Antonina Mrozowicka^[5].

W latach 1905–1911 we wsi na działce podarowanej przez właściciela ziemskiego Apolinarego Jaworskiego wzniesiono kościół rzymskokatolicki, będący filią parafii w Białym Kamieniu^[6].

W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Skwarzawa w powiecie złoczowskim województwa tarnopolskiego. Miejscowość liczy 1081 mieszkańców.

W latach 1943–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 48 Polaków, w tym kierownika szkoły^[7].

W czasie okupacji niemieckiej polska mieszkanka wsi Zofia Bajkowska udzielała pomocy Żydówce Chanie (Annie) Axelrad, za co w 1981 roku Instytut Jad Waszem uhonorował ją tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata^[8].

Znajduje się tu przystanek kolejowy Skwarzawa, położony na linii Tarnopol - Lwów.

Przypisy

1. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X. Warszawa: 1880–1902, s. 742.
2. RobertR. Buczak RobertR., Kontrowersje i ponadczasowy wydźwięk legendy „Rokoszu Gliniańskiego” w sarmackiej wizji dziejów Augustyna Kołudzkiego, [w:] Studia nad Historią, Kulturą i Polityką, t. 2, Zielona Góra 2008, s. 51. Brak numerów stron w książce
3. Schematismus des Königreiches Galizien und Lodomerien. Für das Jahr 1840, Lwów, s. 330, 1840. Brak numerów stron w książce
4. Provinzial-Handbuch der Konigreiche Galizien und Lodomerien: fur das Jahr 1844, Lwów 1844, s. 347, 1844. Brak numerów stron w książce
5. Schematismus universi venerabilis cleri archidioeceseos metropolitanae graeco-catolicae Leopolensis pro Anno Domini 1848, Lwów 1848, s. 139., 1848. Brak numerów stron w książce
6. SKWARZAWA. Dawny kościół bez wezwania (1905 - 1911). Lwowski obw., Złoczowski r-n | Kościoły i kaplice Ukrainy [online], rkc.in.ua [dostęp 2023-05-06].
7. HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939–1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 509, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487.
8. Bajkowska Zofia (Puchalska). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-09-23]. (ang.).

Bibliografia

• Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X, Warszawa, 1880–1902, s. 742.

Linki zewnętrzne

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Skwarzawa

• Skwarzawa 1.), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 742.
• Skwarzawa na stronie Rady Najwyższej Ukrainy